Τι σας έρχεται στο νου όταν ακούτε τη λέξη ζιζάνιο; Κάποιον που ψάχνει συνεχώς ή κάποιον που κάνει σκανταλιές; Η αλήθεια είναι πως η Camera Zizanio ψάχνει διαρκώς και κάποιες φορές δεν λέει όχι στις δημιουργικές «σκανταλιές». Όμως, στην πραγματικότητα, δεν είναι τίποτα από τα δύο. Πρόκειται για την Ευρωπαϊκή Συνάντηση Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας που έχει σκοπό να ενδυναμώσει παιδιά και νέους ανθρώπους να εκφραστούν μέσα από τον κινηματογράφο, ακόμα και μέσα από το κινητό ή το τάμπλετ τους.
Γίνονται μικροί σκηνοθέτες και γυρίζουν τις δικές τους ταινίες, υιοθετώντας ρόλους μπροστά και πίσω από την κάμερα. Αυτό σημαίνει ότι καλλιεργούν τις δεξιότητές τους στο πλαίσιο των πολλαπλών μεθόδων και τεχνικών που απαιτούνται στην τέχνη του κινηματογράφου.
Επίσης, οξύνουν τη φαντασία αλλά και την περιέργειά τους γύρω από κοινωνικά θέματα, ιδέες και αξίες. Οι εναλλαγές ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό είναι μια πρόκληση που πολλές φορές βοηθά τα παιδιά να αντιληφθούν καλύτερα τον κόσμο.
Ένας από εκείνους που βοηθά ώστε ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να εκφράζονται και να δημιουργούν είναι ο Μανώλης Μελισσουργός, λάτρης και ο ίδιος του κινηματογράφου.
Ο Μανώλης Μελισσουργός έχει πραγματοποιήσει διεθνείς και ευρωπαϊκές σπουδές και έχει αποκτήσει μεταπτυχιακό στην πολιτιστική πολιτική, διοίκηση και επικοινωνία. Δούλεψε στο πρώτο Φεστιβάλ Δράμας, το 2004, και τότε ήταν που αποφάσισε ότι θέλει να συνεχίσει να δουλεύει για το σινεμά.
Παράλληλα, είναι γενικός συντονιστής, μαζί με τη Λητώ Θεοδοσίου, της Camera Zizanio, που έχει κατακτήσει πολυάριθμες συμμετοχές και βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ, στην οποία καλλιτεχνικός διευθυντής είναι ο Νίκος Θεοδοσίου.
Με τον Μανώλη Μελισσουργό βρεθήκαμε από κοντά και συζητήσαμε για την Camera Zizanio και τους πρωταγωνιστές της.
Πώς προέκυψε η Camera Zizanio;
Ο Δημήτρης Σπύρου, ο Νίκος Θεοδοσίου και ο Χρήστος Κωνσταντόπουλος, τρία χρόνια μετά την ίδρυση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, υλοποίησαν το όραμά τους να κάνουν την Camera Zizanio. Είκοσι τρία χρόνια μετά, συνεχίζουμε να εμπνέουμε τα παιδιά ώστε να προσπαθούν για τα όνειρά τους και να τα εκφράζουν και μέσω του κινηματογράφου.
Ποια είναι η επίδραση της οπτικοακουστικής εκπαίδευσης της Camera Zizanio στα παιδιά ύστερα από 23 χρόνια εμπειρίας και ποιες οι διαφορές ανάμεσα στα σημερινά παιδιά με εκείνα των προηγούμενων δεκαετιών;
Όταν ξεκίνησε το εγχείρημα με το Νεανικό Πλάνο του Φεστιβάλ Ολυμπίας και της Camera Zizanio, υπήρχε μεγάλη δυσκολία στην πρόσβαση σε οπτικοακουστικά μέσα και σε διαθέσιμους χώρους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα παιδιά να μην έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με κάμερα.
Σε εργαστήρι εκείνης της εποχής μια κάμερα ήταν κάτι σπάνιο, έτσι το πρώτο πράγμα που έδειχναν στα παιδιά ήταν πώς θα ακουμπούσαν ή θα μεταχειρίζονταν αυτόν τον εξοπλισμό. Σήμερα είμαστε σε εντελώς αντίθετο δρόμο και σε μια άλλη μετάβαση οπτικοακουστικού εγγραματισμού.
Στις μέρες μας είναι γνωστό ότι διαθέτουν όλοι μια κάμερα στην τσέπη και ότι τα παιδιά «βουτάνε» στην τεχνολογία από τα πρώτα τους βήματα. Τόσο από άποψη περιεχομένου όσο και από την άποψη της παραγωγής του.
Επομένως η εποχή προσδιορίζει και την οπτική σας…
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σίγουρα αλλάζει τόσο τον δικό μας ρόλο όσο και τον τρόπο προσέγγισης. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει τόσο σημασία η αισθητηριακή επαφή με μια κάμερα, αλλά το πώς να μάθουμε να αποκωδικοποιούμε και να δημιουργούμε την εικόνα.
Επικεντρωνόμαστε σε μια πολιτική θέση απέναντι στην τεχνογνωσία. Εξάλλου, αυτό μπορεί να δημιουργήσει όχι μόνο σινεφίλ και πολίτες, αλλά και να συμβάλλει στην κατανόηση του κινηματογράφου σε δεύτερο επίπεδο. Όχι για την παραγωγή ενός περιεχομένου στο TikTok, αλλά στο πώς θα μάθουν να χειρίζονται τη γλώσσα του κινηματογράφου ως τέχνη.
Θεωρείς ότι υπάρχει σύγχυση με το πώς αντιλαμβάνονται την τεχνολογία ως μέσο έκφρασης οι νέοι;
Πράγματι, μερικές φορές υπάρχει δυσκολία στο να ξεχωρίσουν πώς και γιατί χρησιμοποιούμε τα ανάλογα εργαλεία, αλλά, όταν μιλήσουμε με κινηματογραφικούς όρους και προσεγγίσουμε τον τρόπο χειρισμού, τα παιδιά εστιάζουν ελάχιστα στις τεχνικές διαδικασίες που απαιτούνται για την προβολή μιας ταινίας. Γιατί ο κινηματογράφος είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο και ευρύτερο.
Αδιαμφισβήτητα, είναι η τέχνη που συμπεριλαμβάνει όλες τις υπόλοιπες. Οπότε έχει μεγάλη σημασία να μάθουν τους κώδικες και πώς να αναπτύσσουν τη δική τους γλώσσα ώστε να δημιουργήσουν κάτι όμορφο τόσο τεχνικά όσο και καλλιτεχνικά.
Η Camera Zizanio μεγαλώνει συνεχώς και βγαίνει εκτός συνόρων. Πώς αισθάνονται τα παιδιά σε αυτή την εξωστρέφεια; Πόσο άνετα νιώθουν είτε προβάλλοντας κάποια ταινία τους είτε λαμβάνοντας μέρος ως παρουσιαστές του φεστιβάλ;
Υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο ομοειδών φεστιβάλ, όπως το Youth Cinema Network, το οποίο φέτος πραγματοποιήθηκε στη Ζυρίχη, με διάφορες δράσεις, κυρίως εκπαιδευτικές. Μας τίμησαν με το πρόγραμμα «Focus Greece», το οποίο εστίαζε σε μια επιλογή ταινιών της Camera Zizanio που αναφερόταν σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, με τίτλο «The World is on Fire».
Μετά την πανδημία είχαμε κατά νου να ασχοληθούμε με πιο ανάλαφρα θέματα. Ωστόσο, όταν ξέσπασε δίπλα μας ο πόλεμος της Ρωσίας, αλλάξαμε κατεύθυνση στον τίτλο και στη θεματολογία της παρουσίασής μας.
Συμμετέχουμε κάθε χρόνο στο ετήσιο συνέδριο, με σκοπό να αναπτύσσουμε από κοινού ιδέες, σχέδια, δράσεις παραγωγών και για να ανταλλάσσουμε τεχνογνωσία. Είναι μια ευκαιρία τα παιδιά να συναντήσουν φίλους και συνεργάτες από διάφορους οργανισμούς και φορείς και να μοιραστούν εμπειρίες και απόψεις.
Πόσο ενεργοί στις τέχνες είναι οι νέοι σήμερα;
Υπάρχουν παιδιά που θα τα χαρακτηρίζαμε ενεργούς πολίτες, ωστόσο υπάρχει και ένα ποσοστό που απέχει εντελώς. Μερικές φορές φαίνεται να είναι βυθισμένα σε μια δική τους πραγματικότητα ή μπορεί αντίστοιχα να φαινόμαστε εμείς βυθισμένοι στη δική μας.
Καθώς η δουλειά μας είναι και ερευνητική, προσπαθούμε να δημιουργούμε δράσεις σε όλη την Ελλάδα, δίνοντας σε όσους περισσότερους γίνεται τη δυνατότητα να εκφραστούν. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι οι δημιουργοί των ευρωπαϊκών ταινιών να έρχονται στον Πύργο και να γνωρίζονται με τους συνομήλικους ομότεχνους, ώστε να μπορούν να δημιουργούν μια ταινία μαζί. Να ζουν αυτή τη μοναδική εμπειρία.
«Το να δημιουργήσεις μια ταινία μέσα σε μια εβδομάδα είναι μια απαιτητική διαδικασία. Τα παιδιά ακονίζουν το πνεύμα και την κρίση τους μέσα από την πίεση και τις δυσκολίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα».
Τι είναι το Mythos Project;
Καταφέραμε να ιδρύσουμε το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό πολυεθνικό εργαστήρι, όπου οι επισκέπτες του φεστιβάλ, στο πλαίσιο της Camera Zizanio, συναντιούνται στον Πύργο και δουλεύουν σε ομάδες με στόχο να δημιουργήσουν μια ταινία στη διάρκεια εκείνης της εβδομάδας.
Είναι μια εμπειρία που μας κάνει κάθε χρόνο χαρούμενους. Τα παιδιά αφενός δημιουργούν νέες φιλίες μέσα από ένα ισότιμο πλαίσιο συνεργασίας και αφετέρου παρατηρούμε ότι διατηρούν αυτές τις φιλίες, καθώς τους βλέπουμε ξανά την επόμενη χρονιά.
Το να δημιουργήσεις μια ταινία μέσα σε μια εβδομάδα είναι μια απαιτητική διαδικασία. Τα παιδιά ακονίζουν το πνεύμα και την κρίση τους μέσα από την πίεση και τις δυσκολίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα.
Καλλιεργείται κριτική σκέψη στα παιδιά σήμερα; Πιστεύεις ότι θα βοηθούσε να συμπεριληφθεί στη διδακτική ύλη των σχολείων η κινηματογραφική εκπαίδευση;
Τα παιδιά είναι πάντα θετικοί δέκτες καινοτόμων δράσεων και πληροφοριών. Με τον Νίκο Θεοδοσίου είμαστε πιστοί ακόλουθοι της παιδαγωγικής θεωρίας του Célestin Freinet. Υποστηρίζουμε, δηλαδή, ένα ελεύθερο, ανοιχτό και συνεργατικό σχολείο.
Το παιδί μπορεί να είναι πολιτικό ον που έχει την πλήρη ευθύνη των πράξεών του και ο κινηματογράφος να μπορεί να διατίθεται ως εργαλείο έκφρασης για την τοποθέτηση της άποψής του.
Σίγουρα θα ήταν ωφέλιμο για τα παιδιά να συμπεριληφθεί ο κινηματογράφος στις διδακτικές ώρες του σχολείου, όπως όλες οι τέχνες. Εκτός των άλλων, θα τα βοηθούσε να διακρίνουν τη διαφορετικότητα των οπτικοακουστικών μέσων συγκριτικά με τα υπόλοιπα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ παράλληλα θα εξελίσσονταν πολύπλευρα σε περισσότερες δεξιότητες.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Φέτος, όπως κάθε χρόνο, προετοιμαζόμαστε για το 26ο Φεστιβάλ Ολυμπίας, στις 2-9 Δεκεμβρίου 2023. Παράλληλα, αναμένουμε τη συμμετοχή των παιδικών ταινιών στην Camera Zizanio έως τις 6 Οκτωβρίου, που είναι η και καταληκτική ημερομηνία για τα διαγωνιστικά προγράμματα.
Επιπλέον, δημιουργούμε άπειρα εργαστήρια με διαφορετική θεματολογία, όπως την οπτική επικοινωνία, τη γλώσσα του κινηματογράφου, τον εγγραμματισμό στα μέσα, που θα πραγματοποιηθούν σε όλη την περιφέρεια της Ηλείας, ενώ γίνεται προσπάθεια να οργανώσουμε δράσεις και για το αθηναϊκό κοινό.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Κινηματογραφική Εισβολή στα Άδυτα της Ελληνικής Οικογένειας
«Pool Your Cinema» στο Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία | Θερινός Κινηματογράφος με Πολυτέλεια
