Συγγραφείς! Ποιοι και ποιες είναι τελικά; Τι περνάει από το μυαλό τους και με ποιον τρόπο φτάνουν να αποτυπώσουν στο χαρτί τις ιστορίες που σκαρφίζονται;
#ExRay: η στήλη του newsletter μας για το βιβλίο, με τίτλο ένα παιχνίδι ανάμεσα στο Ex Libris και στην «ακτινογραφία» αγγλιστί (x-ray), φιλοξενεί κάθε φορά έναν/μία συγγραφέα.
Με χιουμοριστική διάθεση αλλά και αγνή, πραγματική περιέργεια, τους καλούμε να καταθέσουν ό,τι προαιρούνται από τα εσώψυχά τους και να αυτοσχεδιάσουν απαντώντας σε 10 –φαινομενικά απλές– ερωτήσεις. Καλεσμένη αυτού του μήνα είναι η Ισμήνη Καρυωτάκη.
Η Ισμήνη Καρυωτάκη γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1947. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και Σκηνογραφία στην Ecole Nationale des Beaux Arts, στο Παρίσι. Εργάστηκε ως αρχιτέκτονας στο Παρίσι, στο γραφείο του Γ. Κανδύλη, και στην Αθήνα ως πολεοδόμος-χωροτάκτης σε θέματα προστασίας και διαχείρισης παρόχθιων και παράκτιων περιοχών.
Εργάστηκε επίσης ως σκηνογράφος στην Αθήνα, στο θέατρο και στον κινηματογράφο, ενώ συμμετείχε και ως ηθοποιός στην ταινία «Καρκαλού» του Σταύρου Τορνέ. Έχει πραγματοποιήσει 11 εκθέσεις ζωγραφικής, ατομικές και ομαδικές. Από το ’97 ασχολείται ενεργά με τη γραφή. Έχει συγγράψει 9 βιβλία: «Sarah en Berlin» (μυθιστόρημα, Ποταμός, 2024), «Φυγόδικος δεν Ήμουν» (μυθιστόρημα, Ποταμός, 2022), το οποίο τιμήθηκε ομόφωνα με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2023, «Οι Ληστές της Ανθολογίας του Μαύρου Χιούμορ» (μυθιστόρημα, Ποταμός, 2019), «Χωρίς Ταξίμετρο» (νουβέλα, Το Ροδακιό, 2019), «Στους Δρόμους» (μυθιστόρημα, Το Ροδακιό, 2017), «Απόπειρα Συνάντησης» (νουβέλα, Το Ροδακιό, 2011), «Μετατροπή, Αντλιοστάσιο, Γιάλοβα» (νουβέλα, Το Ροδακιό, 2005), «Το Νησί» (Το Ροδακιό, 2001) / «Στο Σκοτάδι και στο Φως Λάμνει η Ψυχή μου (Το Ροδακιό, 1997).
Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που θυμάστε;
Το «Ταπεινοί και Καταφρονεμένοι» του Dostoevsky. Πρέπει να ήμουνα 11 με 12 χρονών, το διάβασα –δύο ή τρεις φορές– κλεισμένη στο δωμάτιό μου, δεν άνοιγα σε κανέναν, περίμενα να φτάσω στο τέλος –εκεί όπου ο Αλιόσα εγκαταλείπει τη Νατάσα– για να κλάψω με την ησυχία μου – με λυγμούς…
Το αγαπημένο σας βιβλιοπωλείο; (Ναι, κάντε του διαφήμιση!)
Μπορώ να αναφέρω τρία; Γιατί ναι, είναι τρία τα αγαπημένα μου «μικρά βιβλιοπωλεία», σε τρεις καρδιακές γειτονιές της Αθήνας. Φωλιές όπου μπορείς να ρωτήσεις, να μιλήσεις, να συζητήσεις για βιβλία –και όχι μόνον– να πιεις καφέ με τους οικοδεσπότες τους: Το «Λεμόνι» στην Ηρακλειδών στο Θησείο, το «Μονόκλ» στη Φειδίου, στο κέντρο, και το «Μπερλίν» –τελευταία μου ανακάλυψη αυτό– στη Δημοφώντος στα Πετράλωνα.
Συγγραφέας που θα καλούσατε σε δείπνο (Ή μήπως σε δείπνο… κυανίου; Διευκρινίστε, όμως, για να μη γίνει κάποιο λάθος!)
Τη Γαλλίδα συγγραφέα Maylis Besserie. Θα ήθελα πολύ να τη γνωρίσω, καθώς κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης του βιβλίου της «Παρατεταμένος Χρόνος» –εξαιρετική γραφή, καθ’όλα μπεκετική– πήρε θέση απέναντί μου, και μάλιστα αφηγούμενος τη ζωή του, ο ίδιος ο Samuel Beckett. Οπότε, Maylis + Beckett, μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.
Βιβλίο που θα θέλατε να έχετε γράψει;
Το «Λούμπεν Μυθιστορηματάκι» του Bolaño. Έξυπνο και ρεαλιστικό, χωρίς κηρύγματα. Η ευφυΐα του Bolaño αλλά και το συναίσθημά του –υποδόριο μεν, εμφανές δε– με άρπαξαν από την πρώτη σελίδα. Κατά τα άλλα, ο δικός μου λούμπεν ήρωας –ο Λουκάς Σούρπης της «Ανθολογίας του Μαύρου Χιούμορ», ζηλεύει απεριόριστα το κατά Bolaño «Λούμπεν…» – άπιαστες οι ριψοκίνδυνες συσπειρώσεις της Μπιάνκα και του μικρού της αδελφού με τους δύο μυστηριώδεις άντρες.
Το βιβλίο που διαβάζετε τώρα;
Διαβάζω το «Η Εσωτερική Πλευρά του Ανέμου ή Η Αγάπη και ο Θάνατος της Ηρώς και του Λέανδρου». Είναι ένα βιβλίο του Milorad Pavić, γραμμένο το 1991. Ο Pavić, αρνούμενος να μιμηθεί τη φόρμα της κλασικής λογοτεχνίας –η αφήγησή του είναι μη γραμμική–, ενεργοποιεί όχι μόνο τον εγκέφαλο του αναγνώστη αλλά και τα συναισθήματά του, τη διαίσθησή του, την προδιάθεσή του για εσωστρέφεια, επιδίδεται σε μια λογοτεχνία-παιχνίδι.
Στις σελίδες του μπλέκονται σύμβολα, μυστήρια, έρωτες –Ηρώ και Λέανδρος– αλλά και η ιστορία και η παράδοση της Σερβίας. Eδώ θα πρέπει να πω πως, καθώς έχω στα σκαριά μια νουβέλα της οποίας ο ήρωας βιώνει τον πόλεμο του 1999 στο Βελιγράδι, τον μελετάω επισταμένως.
Αλήθεια, γιατί γράφετε;
Ε, λοιπόν, γράφω για να μην τρελαθώ. Αλλά εκτός αυτού –αλήθεια λέω–, όταν γράφω ζω. Και ακόμη –μα τι άλλο;– αποπειρώμαι τη συνάντηση – κι εδώ μιλάω για την πρόσωπο με πρόσωπο συνάντησή μου με τους τυχόν εραστές των σελίδων μου.
Ποια είναι η μεγαλύτερη επιρροή σας; (Όχι απαραίτητα από τον χώρο των Γραμμάτων.)
Ο Σταύρος Τορνές, ο σκηνοθέτης-μυθιστόρημα. Ο Τορνές δεν ήταν παρά αυτό: ποιητής, φιλόσοφος, προφήτης. Πέθανε μέσα στην ανωνυμία –που ο ίδιος είχε διαλέξει–, με τη συνείδηση πως είναι ένα ζώο σε εξαφάνιση. Ο επιζών μιας τελειωμένης εποχής, όπου οι λέξεις τέχνη και σινεμά, καλλιτέχνης και κινηματογραφιστής δεν ήταν ακόμη συνήθεις, κοινότυπες λέξεις.
Σελιδοδείκτης, τσάκισμα σελίδων ή «λίγο μπρος, λίγο πίσω δεν χάθηκε ο κόσμος»;
Και τσάκισμα και σημειώσεις στο περιθώριο και μολυβώματα και τόξα και υπογραμμίσεις –ευθύγραμμες και κυκλοτερές– και όλων των ειδών οι παρεμβάσεις, έτσι ώστε σε περίπτωση που θα το ξαναπιάσω στα χέρια μου –και δεν είναι λίγες οι φορές– θα περιδιαβώ τις σελίδες του και τα όσα ξεχώρισα αβίαστα.
Τι εκτιμάτε σε έναν εκδοτικό οίκο;
Τη συνέπεια, τη συνεργασιμότητα, την ειλικρίνεια και, ναι, από τη στιγμή που το βιβλίο αρέσει και εγκρίνεται –γιατί όχι– την προσωπική συναναστροφή.
Με τι κάνει ιδανικό ζευγάρι ένα βιβλίο;
Με τον ήχο της βροχής στο τζάμι του παραθύρου, με συννεφιασμένο ουρανό –τα σύννεφα φευγαλέα κατά προτίμηση–, με την τσαγιέρα και το φλιτζάνι –καυτό το ρόφημα–, με το σημειωματάριο και –οπωσδήποτε– μ’ ένα μολύβι στο χέρι.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
10 Ερωτήσεις Αναζητούν Συγγραφέα | Μαρία Μαυρικάκη
