Το απαρτχάιντ αποτέλεσε μια από τις σκληρές μορφές εφαρμογής πολιτικής φυλετικών διακρίσεων. Θυμάμαι να ακούω για τις τρομακτικές ειδήσεις βίας που έρχονταν από τη Νότια Αφρική με το σταγονόμετρο, σε μια εποχή κατά την οποία ούτως ή άλλως δεν υπήρχαν οι σημερινές δυνατότητες επικοινωνίας, όπως και το άκουσμα του ονόματος του Nelson Mandela, συνήθως μαζί με αυτό του Frederik de Klerk. Το 1990, η απελευθέρωση του Mandela, η πτώση του απαρτχάιντ, αλλά και η πτώση των καθεστώτων του Ανατολικού Μπλοκ, ουσιαστικά έφεραν έναν άνεμο ελευθερίας που γρήγορα σκεπάστηκε από τους πολέμους στο Ιράκ και τη Γιουγκοσλαβία.
Τι σχέση όμως μπορεί να έχει η μουσική με όλα αυτά; Η τελευταία αποτέλεσε ένα ισχυρό “όπλο” ενάντια στο ρατσισμό και έναν αποτελεσματικό τρόπο διάδοσης στον έξω κόσμο του τι συνέβαινε εντός των συνόρων της Νότιας Αφρικής. Από το Biko του Peter Gabriel μέχρι το Apartheid is Nazism του Alpha Blondy, πολλοί καλλιτέχνες προσπάθησαν να μη ξεχαστεί από την παγκόσμια κοινότητα η θαυμάσια αυτή χώρα.
Αρκετά τραγούδια αφιερώθηκαν στον Nelson Mandela, όπως και ταινίες, καθώς ήταν ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης των μαύρων Νοτιοαφρικανών. Η καταπληκτική λεπτομέρεια είναι ότι τα περισσότερα τραγούδια για τον αγαπημένο “Madiba” δεν είχαν θλιμμένα λόγια ή κάποιο πένθιμο ρυθμό. Αντίθετα, είναι εύθυμα σε βαθμό παρερμηνείας, όπως το θρυλικό Gimme Hope Jo’anna του Eddy Grant, όπου η Jo’anna παραπέμπει στο Γιοχάνεσμπουργκ. Προφανώς, ο Πασχάλης που δηλώνει την αγάπη του για την Τζοάνα στην ελληνική διασκευή δεν ήξερε τίποτα από όλα αυτά! Επίσης, οι Specials AKA, σε ένα άψογο gospel, που απογειώνεται σε ρυθμό, ζητούσαν την απελευθέρωση του Mandela με το Free Nelson Mandela.
Χωρίς να σχετίζεται άμεσα με τον
Nelson Mandela, ο μουσικός που επηρέασε, χωρίς καν να το γνωρίζει, τους νεαρούς λευκούς που ζούσαν με τους δικούς τους περιορισμούς από το καθεστώς, ήταν φυσικά ο
Sixto Rodriguez. Ο
Sugar Man, με δύο δίσκους στο ενεργητικό του, έζησε στην αφάνεια για χρόνια μέχρι να γίνει γνωστός χάρη στο ομώνυμο
ντοκιμαντέρ και να γίνει γνωστή και η λατρεία που του είχαν οι
Νοτιοαφρικανοί και ειδικά η γενιά που έζησε μετά το 1980 και πνιγόταν από το ανελεύθερο καθεστώς.
