Εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες συμμετέχω ως κριτής –την τελευταία πενταετία ως πρόεδρος επιτροπής– στον Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Mundus Vini. Σκέφτηκα ότι ήρθε πια η ώρα να μοιραστώ την εμπειρία μου, αλλά και κάποιες σκέψεις που αφορούν εν γένει τους διαγωνισμούς.
Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός διεξάγεται για 31η φορά και είναι από τους μεγαλύτερους του κόσμου. Διεξάγεται σε δύο δόσεις. Η μία και μεγαλύτερη γίνεται τον Φεβρουάριο και η άλλη, η μικρότερη, τον Σεπτέμβριο. Όταν μιλάμε για «μικρότερη» αναφερόμαστε σε 4.185 κρασιά από 37 χώρες – το ξέρατε ότι υπάρχουν πλέον τόσες οινοπαραγωγικές χώρες; Και στις δύο αξιολογήσεις δοκιμάζονται συνολικά πάνω από 12.000 κρασιά.
Τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε, δοκίμασαν τα 4.185 κρασιά 134 κριτές από 38 χώρες, ανάμεσά τους και 3 Έλληνες.
Η Σύνθεση των Επιτροπών και η Διαδικασία Γευσιγνωσίας
Οι επιτροπές αποτελούνται από 5 ή 6 άτομα, τα οποία προέρχονται από διαφορετικά μετερίζια, ώστε να υπάρχει μεικτή αντιπροσώπευση εθνικοτήτων, αλλά και επαγγελματικής σχέσης με το κρασί. Συνήθως, ένα τραπέζι επιτροπής έχει τη σύνθεση ενός ανέκδοτου: ένας Γερμανός, ένας Έλληνας, μία Τουρκάλα και ένας Αμερικανός… Ή ένας σομελιέ, ένας δημοσιογράφος, ένας οινολόγος κ.ο.κ.
Έτσι εξασφαλίζεται μια κάποια ουδετερότητα. Σε κάθε επιτροπή ηγείται ο πρόεδρος, ο οποίος υπογράφει και μεταβιβάζει κυρίως τα έντυπα γευσιγνωσίας, αλλά πού και πού προσπαθεί να συντονίσει την ομάδα του ή να δώσει και κάποιες συμβουλές ή διευκρινίσεις.
Η γευσιγνωσία ξεκινά πολύ πρωί. Ήδη στις 8:30 σερβίρεται το πρώτο δείγμα. Αυτό, όπως και το δεύτερο δείγμα της ημέρας, είναι «κρασιά συντονισμού». Δεν συμμετέχουν στον διαγωνισμό, αλλά εξυπηρετούν το «καλιμπράρισμα» του ουρανίσκου και της επιτροπής γενικότερα.
Στη συνέχεια δοκιμάζονται και βαθμολογούνται 40-50 κρασιά, χωρισμένα σε 3-5 Flights, ομάδες δηλαδή ομοειδών κάπως κρασιών, ανάμεσα στα οποία παρεμβάλλεται ένα διάλειμμα 10-15 λεπτών. Σκληρή δουλειά, δηλαδή. Εκτός από τη βαθμολογία, ο διοργανωτής ζητά να περιγράψουμε το κρασί σε ένα έντυπο γευσιγνωσίας/αξιολόγησης, κατάλληλα διαμορφωμένο και επεξεργασμένο με προσοχή, έτσι ώστε ο παραγωγός, αλλά και ο καταναλωτής, να λάβει όχι απλώς τη βαθμολογία, αλλά και το γευστικό προφίλ του κρασιού. Η δοκιμή τελειώνει αργά το μεσημέρι με φαγητό – και φυσικά κρασί.
Παλαιότερα, όταν έρχονταν κάποια ελληνικά κρασιά προς αξιολόγηση, συχνά αντιμετώπιζα μια –έστω– ελαφρά δυσαρέσκεια από τους συναδέλφους. Τα τελευταία χρόνια θα έλεγα ότι ανυπομονούν και χαίρονται να δοκιμάζουν «Ελλάδα» […].
Το απόγευμα ακολουθούμε συνήθως το παράλληλο πρόγραμμα, το οποίο έχει πάντα και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Υπάρχουν και τα «ελεύθερα» απογεύματα, τα οποία οι περισσότεροι αφιερώνουμε σε επισκέψεις στα υπέροχα αμπέλια και οινοποιεία της περιοχής.
Ξέχασα να αναφέρω ότι ο διαγωνισμός πραγματοποιείται στην καρδιά της Deutsche Weinstrasse, του μεγαλύτερου δρόμου του κρασιού της Γερμανίας, που ιδρύθηκε το 1935 μεταξύ άλλων και από τον εκδοτικό οίκο Meininger, ο οποίος σήμερα διοργανώνει τον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Ο δρόμος έχει μήκος 85 χιλιόμετρα και διασχίζει έναν αμπελώνα 240.000 στρεμμάτων, τον οποίο εκμεταλλεύονται πάνω από 3.000 παραγωγοί.
Μάλιστα, ο διαγωνισμός διεξάγεται συνήθως την ίδια περίοδο με τη Γιορτή του Ποδήλατου, κατά την οποία όλη η Weinstrasse είναι ανοιχτή αποκλειστικά για το δίτροχο αυτό μέσο μεταφοράς. Έτσι, συχνά νοικιάζω ένα ποδήλατο και εξερευνώ την περιοχή και τα οινοποιεία της με τον πιο όμορφο τρόπο.
Ας επιστρέψουμε όμως στον διαγωνισμό, ο οποίος θεωρείται από τους αυστηρούς του κλάδου.
Σε ό,τι αφορά την ελληνική συμμετοχή, έχω να αναφέρω το εξής ευχάριστο. Καθώς συμμετέχω πολλά χρόνια στον διαγωνισμό, όπως και σε άλλους διαγωνισμούς του εξωτερικού, έχω παλαιότερες εικόνες και εμπειρίες που, ευτυχώς, πλέον δεν υφίστανται. Παλαιότερα, όταν έρχονταν κάποια ελληνικά κρασιά προς αξιολόγηση, συχνά αντιμετώπιζα μια –έστω– ελαφρά δυσαρέσκεια από τους συναδέλφους. Τα τελευταία χρόνια θα έλεγα ότι ανυπομονούν και χαίρονται να δοκιμάζουν «Ελλάδα» και αυτό είναι σίγουρα αποτέλεσμα της –γενικότερα– ποιοτικής δουλειάς των Ελλήνων παραγωγών.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ σε μία παρανόηση, αλλά και να παραθέσω τη γενικότερη άποψή μου για τους διαγωνισμούς. Σε έναν διαγωνισμό συνήθως βραβεύονται κρασιά πιο έντονα και «εύκολα». Η αξιολόγηση γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά, οπότε κατά βάση αδικούνται κρασιά που βασίζονται στη λεπτότητα και τη φινέτσα.
Η Αξιολόγηση Δεν Είναι Πρωταθλητισμός
Πρόκειται για παρανόηση από μια αρκετά μεγάλη μερίδα του κόσμου, αλλά και από επαγγελματίες, οι οποίοι συχνά συγχέουν έναν διαγωνισμό με έναν αθλητικό αγώνα. Σε έναν αθλητικό αγώνα ή πρωτάθλημα ο νικητής είναι ένας, γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Σε έναν διαγωνισμό κρασιού το ζητούμενο είναι η αξιολόγησή του. Τα μετάλλια που βλέπουμε στις ετικέτες οπτικοποιούν την αξιολόγηση. Στον συγκεκριμένο διαγωνισμό, όποιο κρασί βαθμολογείται με 85/100 – 89/100 δικαιούται το ασημένιο μετάλλιο, με βαθμολογία 90/100 – 94/100 το χρυσό και με πάνω από 95/100 το μεγάλο χρυσό. Τα όρια αλλά και το «έπαθλο» μπορεί να διαφέρουν από διαγωνισμό σε διαγωνισμό, αλλά η φιλοσοφία είναι σε γενικές γραμμές ίδια. Οπότε, σε κάθε διαγωνισμό έχουμε πολλά μετάλλια και όχι ένα, όπως δηλαδή συμβαίνει σε έναν αθλητικό αγώνα.
Βέβαια, υπάρχουν διαγωνισμοί, όπως και ο συγκεκριμένος, που θέτουν πλαφόν, έναν μέγιστο αριθμό κρασιών που μπορούν να βραβευτούν. Στον διαγωνισμό Mundus Vini όριο είναι το 30%, οπότε πολλά κρασιά που αξίζουν ασημένιο μετάλλιο δεν το λαμβάνουν, καθώς το πλαφόν ανεβάζει το όριο του μεταλλίου.
Προσωπικά, δεν δίνω μεγάλη σημασία στα μετάλλια, ωστόσο πάντα θα δοκιμάσω ένα κρασί που έχει λάβει μια εξαιρετική διάκριση. Σε έναν διαγωνισμό συνήθως βραβεύονται κρασιά πιο έντονα και «εύκολα». Η αξιολόγηση γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά, οπότε κατά βάση αδικούνται κρασιά που βασίζονται στη λεπτότητα και τη φινέτσα. Μια ομάδα κρασιών που προσωπικά λατρεύω.
Επίσης, στον διαγωνισμό ένα κρασί κρίνεται από μια επιτροπή με συγκεκριμένη σύνθεση και αφορά τη συγκεκριμένη στιγμή του κρασιού, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Καταλαβαίνω ότι για τον καταναλωτή, που βρίσκεται αβοήθητος μπροστά στο ράφι ενός σούπερ μάρκετ, ένα απαστράπτον μετάλλιο αποτελεί σανίδα σωτηρίας και σίγουρα το κρασί που το φέρει δεν θα είναι κακό. Ωστόσο, χάνεται όλη η μαγεία του κρασιού, αν το βραβείο είναι το μόνο κριτήριο.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Ανέστης Χαϊτίδης: «Το Ακριβό μας Κρασί στην Ελλάδα Είναι Φτηνό»
