Είναι φορές που όλα έρχονται όπως τα θέλεις. Αυτές τις στιγμές δεν πρέπει να τις σπαταλάμε, δεν πρέπει να τις ξεχνάμε. Είχα την τιμή να βρεθώ στο Μουσικό Φεστιβάλ Χίου, στη χειμερινή του έκδοση, από τις 16 έως τις 18 Φεβρουαρίου 2023, και θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω εκεί, έστω για λίγο.
Η πανέμορφη Χίος με το πλούσιο παρελθόν φιλοξένησε ένα πολυπολιτισμικό πρόγραμμα που περιλάμβανε το διεθνούς φήμης σύνολο Berlin Piano Trio, το ethno-jazz κουαρτέτο Masaa, αλλά και μία κινηματογραφική προβολή και εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά και εφήβους.
Στις επόμενες σειρές δεν θα διαβάσετε μόνο για το φεστιβάλ. Θα πάμε μια βόλτα στη Χίο, θα ακούσουμε μουσική, θα τρέξουμε, θα φάμε, θα γνωρίσουμε ανθρώπους.
Η Χίος μοιάζει να αποτελείται από δύο νησιά. Το βόρειο κομμάτι και το νότιο. Πιο ξερό το βόρειο, πιο μαστιχωτό το νότιο. Μυρίζει ολόκληρη Αιγαίο. Έχει μεγάλες αποστάσεις για όμορφες ημερήσιες εκδρομές και πολλές παραλίες, που αυτή τη φορά τις χάζεψα από την ξηρά. Τον Φεβρουάριο το φως μαλακώνει το τοπίο. Ζεστές ημέρες και ελαφρώς κρύες νύχτες, πεντακάθαρος ουρανός για να χαζεύεις τις ακτές του Τσεσμέ.
Αεροπλάνο, Πρόβα και Συναυλία των Masaa
Με το ATR της Aegean να θέλει περίπου 40 λεπτά για το αεροδρόμιο «Όμηρος», αξίζει να καθίσετε στο παράθυρο και να χαζέψετε την Εύβοια, το Αιγαίο και φυσικά τη Χίο. Το αεροδρόμιο επεκτείνεται και είναι ευτυχές ότι βρίσκεται σχετικά κοντά στην πόλη.
Την πρώτη μέρα επισκεφθήκαμε το Μουσικό Σχολείο Χίου στα Θυμιανά. Το συγκρότημα Masaa, για το οποίο θα σας γράψω σε λίγο, ήταν εκεί για να κάνει μια μίνι-πρόβα με τα παιδιά. Προσφυγάκια και Ελληνάκια κάτω από την ίδια στέγη. Τη στέγη της μουσικής, που αγγίζει και ενώνει τους ανθρώπους.
Ένα πιάνο, ντραμς, αναλόγια και ξάφνου… ο Qasim! Ένας Ιρακινός δύο χρόνων με τον πανούργο 7χρονο αδερφό του. Τον κράτησα στην αγκαλιά μου και του έπαιξα 2-3 νότες κάνοντάς του γκριμάτσες. Από κοντά και η μητέρα του, με τον Qasim να μη με αφήνει να φύγω. Θα κρατήσω, όμως, για μένα όσα είπαμε.
Τα προσφυγάκια της Χίου αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον. Μην ξεχνάτε ότι είναι τα παιδιά που γλίτωσαν από το πέρασμα της θάλασσας. Είναι τα παιδιά που μαζί με τους γονείς τους έκαναν την ίδια διαδρομή με αυτή των Ελλήνων της Μικρασίας πριν από 100 χρόνια.
Από το Α2, ακουγόταν μουσική… Άνοιξα την πόρτα και μπήκα. Κάποια παιδιά διάβαζαν παρτιτούρες, άλλα έπαιζαν ταμπουρά, ούτι και πιάνο. Ενθουσιασμός για τον δημοσιογράφο από την Αθήνα. Η ψυχή μου άνοιξε. Παιδιά και μουσική. Δύο από τα πιο όμορφα πράγματα στη ζωή.
Μα… η Ώρα Πέρασε και Έχουμε Συναυλία!
Κατεβαίνω στα καμαρίνια του Ομήρειου Πνευματικού Κέντρου στην κεντρική πλατεία της Χίου. Οι Masaa με περιμένουν για μια γρήγορη συνέντευξη που μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Ένα πρωτοποριακό πολυπολιτισμικό κουαρτέτο, με τραγουδιστή τον Rabih Lahoud από τον Λίβανο, που γράφει στίχους στα αραβικά, και τρεις Γερμανούς που ενώ λένε ότι παίζουν τζαζ, κάνουν κάτι μαγικό, πέρα από την τζαζ, την έθνικ ή οποιοδήποτε είδος. O Reentko Dirks με μια homemade κιθάρα με δύο μπράτσα κατασκευασμένη στην Τουρκία, ο Demian Kappenstein να κάνει τα μαγικά του στα ντραμς και ο Marcus Rust με τις «πειραγμένες» τρομπέτες του με τα τέσσερα –αντί τριών– έμβολα.
Το μουσικό σχήμα έχει κάνει επιτυχημένες περιοδείες σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική και έχει λάβει πλήθος διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το Γερμανικό Βραβείο Τζαζ (2021) για το καλύτερο φωνητικό άλμπουμ της χρονιάς και το Förder-RUTH του Φεστιβάλ Rudolstadt (2015).
Δεν μπορώ να σας περιγράψω τη συναυλία! Κέρδισαν το κοινό με κάθε νότα τους! Να χειροκροτούν οι ακροατές όλο και περισσότερο σε κάθε τραγούδι, δεν μου έχει ξανατύχει! Οι κορυφώσεις τους, οι παύσεις, οι «διάλογοι» μεταξύ της κιθάρας και των ντραμς, το σμίξιμο της τρομπέτας με τη φωνή ήταν κάτι μαγικό. Ο ευγενέστατος Rabih, καταφανώς συγκινημένος, εξηγούσε τους στίχους, ενώ ήταν φανερό ότι «δεν πίστευαν» αυτό που συνέβαινε στην πλατεία.
Η «διπλή» κιθάρα με το μεγάλο ηχητικό εύρος να ακούγεται τόσο ως μπάσο όσο και ως οξύ βιολί ή ακόμα και ως κρουστό, η τρομπέτα να παράγει δικούς της ήχους και τα ντραμς, ως πολλαπλό όργανο, να μιμούνται τα πουλιά, τους θορύβους, το ηχητικό ακαθόριστο. Μαζί τους, σαν άνεμος, η φωνή του Rahib να ανεβοκατεβαίνει αισθαντικά στην παρτιτούρα. Όλα τόσο «δυτικά», τόσο «ανατολίτικα», τόσο «χωρίς σύνορα». Και αυτό τους κάνει ξεχωριστούς!
Και για φινάλε, η πιο συγκινητική στιγμή. Δεκάδες παιδιά από το Μουσικό Σχολείο ανέβηκαν στη σκηνή και συνόδευσαν το συγκρότημα σε ένα τραγούδι. Τι θαυμάσιο σκηνικό μπορεί να προσφέρει η μουσική όταν θέλουν οι άνθρωποι! Δεν ήταν τυχαίο ότι ο κόσμος κάλεσε και ξανακάλεσε το συγκρότημα για encore.
Πάμε μια Βόλτα στη Χίο;
Είχαμε την τύχη να κάνουμε μια ημερήσια βόλτα μαζί με τη Ρούλα Μπούρα, μαστιχοπαραγωγό και ελαιοπαραγωγό, βασικό μέλος της παραγωγής του φεστιβάλ. Περάσαμε από χωριά, κάναμε μικρές χαλαρές στάσεις στον δρόμο και μια καταπληκτική επίσκεψη στο Μουσείο της Μαστίχας, όπου η Ρούλα μας ξενάγησε στις βασικές εργασίες των μαστιχοπαραγωγών: «καθάρισμα», «κιμωλία», «χάραγμα». Έχετε δει την ταινία «Το Δέντρο που Πληγώναμε»; Κάπως έτσι!
Το μουσείο είναι προσεγμένο και αξίζει 1-1,5 ώρα από τον χρόνο σας. Η μόνιμη έκθεση μας παρουσιάζει τη μαστίχα Χίου, αυτό το εξαιρετικό και μοναδικό φυσικό προϊόν. Μάθαμε πολλά πράγματα για το ίδιο το δέντρο, για την πολύωρη και επίπονη διαδικασία και για την εμπορική του εκμετάλλευση.
Η βόλτα κατέληξε σε φαγητό. Θα σας προτείνω και τα τρία καταστήματα στα οποία φάγαμε αυτές τις μέρες. Το «Ρούσικο», στον παραλιακό δρόμο του λιμανιού, με καταπληκτικά φαγητά κατσαρόλας, γρήγορο σέρβις και ευγενικό προσωπικό. Ο «Βραδύ-Πους» στα στενά του Κάστρου, που μου θύμισε παλιό κουτούκι, αλλά και με χώρους έξω, πιο άνετους και νεανικούς. Εκεί βρήκαμε ποικιλία σε μπίρες χιώτικες, αλλά και από μικρά ζυθοποιεία εκτός Χίου που ταιριάζουν εύκολα με το κιουνεφέ, το μαστέλο, το μοσχάρι και το κοτόπουλο. Τα πιάτα ήταν νοστιμότατα: έγινε «σφαγή» στο τραπέζι! Τέλος, στα Μεστά, στον «Παπαμιχαλάκη» είχαμε την ευκαιρία να καθίσουμε δίπλα στο λιμανάκι και να ευχαριστηθούμε λακέρδα, κουτσομούρες, τσίπουρο ή ούζο. Φυσικά, πήγαμε Φεβρουάριο με καλό καιρό. Δεν ξέρω αν η κίνηση του καλοκαιριού αλλοίωνε την καλή αίσθηση που μου άφησε το ταβερνάκι. Η ζεστασιά του ιδιοκτήτη, πάντως, έκανε τα πιάτα ακόμα πιο νόστιμα.
Στα Μεστά αλλά και στο Πυργί, που είχα πάει σε παλαιότερη επίσκεψή μου, αξίζει μια ήρεμη βόλτα στα μεσαιωνικά στενά τους. Θα βρείτε παντού και καφέ και φαγητό. Περιπλανηθείτε. Σαν άλλοι flaneur χαθείτε στα ωραία δρομάκια, βγάλτε φωτογραφίες, τις λεπτομέρειες που ίσως κανείς άλλος δεν θα δει, πόρτες, ένα παλιό μάνταλο, ένα ξεχασμένο έπιπλο, παλιούς θυρεούς, σκάλες που χάσκουν στο πουθενά. Δείτε την ομορφιά μιας πιο… χειροποίητης Ελλάδας που αντέχει ακόμα.
Στην πόλη της Χίου σας προτείνω μια μικρή βόλτα εντός του κάστρου. Περιπλανηθείτε μέχρι τα λουτρά, ψάξτε λεπτομέρειες στα στενά του. Δεν θα κουραστείτε, αν και θα έχετε κάνει ένα μικρό ταξίδι στον χρόνο.
Η διαμονή μας στο Agora Residence στην Απλωταριά ήταν μοναδική. Ένα παλιό χιώτικο αρχοντικό έχει μετατραπεί σε ξενοδοχείο-vintage. Ψηλοτάβανο, ευρύχωρο, με ξύλινες σκάλες και πατώματα. Το πρωινό στο καφέ του ξενοδοχείου ήταν επικό. Μη φανταστείτε βουτυράκι, μαρμελάδα κ.λπ. Προσεγμένα πιάτα από τον κατάλογο με ποικιλία και νοστιμιά. Τα δωμάτια ευρύχωρα και με όλες τις ανέσεις. Επίσης, να σταθώ στην ανεπιτήδευτη ευγένεια του προσωπικού, πάντα πρόθυμου να εξυπηρετήσουν.
Βραδιά Κλασικής Μουσικής. «Παίξτε Mendelssohn!»
Είχαν ξυπνήσει στις 3 το πρωί. Πήραν τρία αεροπλάνα και τελικά κατάφεραν να είναι στην ώρα τους στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο. Το Berlin Piano Trio αποτελείται από τον διακεκριμένο Γερμανό πιανίστα Nikolaus Resa, τον Πολωνό βιρτουόζο στο βιολί και εξάρχων της Φιλαρμονικής του Βερολίνου Krzysztof Polonek και την πολυβραβευμένη Πολωνή τσελίστρια Katarzyna Polonek, τρεις διεθνώς καταξιωμένους σολίστ με συχνές εμφανίσεις με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, τη Γερμανική Συμφωνική Ορχήστρα του Βερολίνου, την Κρατική Ορχήστρα της Φρανκφούρτης, με διεθνείς βραβεύσεις και ακαδημαϊκή δραστηριότητα. Διαβάστε εδώ τη συνέντευξη που μου έδωσε ο Nikolaus Resa λίγες ημέρες πριν από τη συναυλία.
Το τρίο μας χάρισε ένα εισιτήριο για τον ξεχωριστό κόσμο της κλασικής μουσικής με έργα του Felix Mendelssohn από τον πρώιμο γερμανικό ρομαντισμό, με επιλογές από τον –πιο φολκ– Antonín Dvořák, δύο encore με έργα του Johannes Brahms και μια δική τους σύνθεση σε ρυθμό τάνγκο.
Δεξιοτέχνες, δεμένοι μέχρι τελευταίας νότας. Όπως εύστοχα άκουσα κάποιον θεατή να λέει: «συνεννοούνταν με την πλάτη». Σίγουρα, η κλασική μουσική απαιτεί τριβή, απαιτεί κάποιες γνώσεις για να την απολαύσεις. Και πάλι, όμως, το γεμάτο Ομήρειο κατανόησε τη δυναμική του «τρίο» και καταχειροκρότησε τους τρεις σολίστες.
Να σημειώσω ότι την πρώτη μέρα του φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε και κινηματογραφική προβολή σε συνεργασία με την Κινηματογραφική Λέσχη Χίου. Ενήλικες και παιδιά παρακολούθησαν την εμβληματική ταινία του Walt Disney «Φαντασία».
Παράλληλα, συνεχίστηκε το ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσικού Φεστιβάλ Χίου για παιδιά-πρόσφυγες, που επιμελείται η Ανδριάννα Νεαμονίτη. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Μη Τυπικής Εκπαίδευσης της ΜΕΤΑδρασης στη Χίο και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Κυριακή με Ήλιο στον Κάμπο Χίου. Όλα Είναι Εδώ!
Όπως το Σάββατο, έτσι και την Κυριακή έτρεξα λίγα χιλιόμετρα. Το Σάββατο η προπόνηση με κράτησε στην πόλη και μέχρι το αεροδρόμιο, ενώ την Κυριακή έφτασα στον Βροντάδο. Οι τόποι αξίζουν να περπατηθούν. Όπως κάνω στα μέρη που έχω την ευλογία να με καλούν, θέλω να τα περπατήσω, να τα μυρίσω, να κρατήσω φωτογραφίες τους στο μυαλό μου. Η θάλασσα στο πλάι μου, ο ουρανός καταγάλανος, το μυαλό καθαρίζει, την ίδια στιγμή που νοσταλγεί όσους μας λείπουν. Αληθινά, αξίζει! Δωρεάν ψυχοθεραπεία.
Αργότερα, όλη η ομάδα του φεστιβάλ και εμείς βρεθήκαμε στο Περιβόλι, ένα παλιό αρχοντικό σε μια από τις πιο ωραίες περιοχές της Χίου. Παλιά αρχοντικά στα χρώματα του πηλού, με πορτοκαλιές, μανταρινιές και λεμονιές. Στενοί δρόμοι, υπέροχες πόρτες και σκάλες. Ζεστός τόπος. Αξίζει αν έχετε χρόνο να πιείτε έναν τελευταίο καφέ πριν γυρίσετε στο αεροδρόμιο ή στο λιμάνι.
Σαν Επίλογος
Την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ υπογράφουν η Olga Holdorff Μυριαγκού και ο Λευτέρης Βενιάδης. Και οι δύο λάτρεις της τέχνης σε κάθε της μορφή. Εξηγώντας μας την προσπάθεια που έκαναν και πώς το σύμπαν «συνωμότησε» για να έρθουν στη Χίο οι Masaa και οι Berlin Piano Trio, καταλάβαινες την αγάπη τους και τη διάθεσή τους να πραγματοποιηθεί η χειμερινή έκδοση του φεστιβάλ.
Με την ελπίδα να δούμε από κοντά τις εκδηλώσεις και της καλοκαιρινής εκδοχής στις αρχές Αυγούστου, προτείνω ανεπιφύλακτα να βάλετε τη Χίο και το Μουσικό Φεστιβάλ Χίου στην ατζέντα σας. Το πιο πιθανό είναι να επιστρέψετε ξανά. Τι θέλουμε τελικά οι άνθρωποι; Μια εκδρομή!
Photo credits: Αντώνης Λογοθέτης, Άρης Γαβριελάτος
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Συνέντευξη με τον Nikolaus Resa του Berlin Piano Trio
Παύλος Παυλίδης: Μια Πρόβα και μια Συνέντευξη «Πέρα Από τη Θάλασσα»
