H παράσταση «Αντιγόνη, Μετέωρη – μια Ματιά στην Αντιγόνη του Σοφοκλή» ανέβηκε στο Θέατρο Σφενδόνη την Τετάρτη 8 Ιουνίου και θα παίζεται μέχρι τις 26 Ιουνίου σε δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία Ρηνιώς Κυριαζή.
Κατ’ αρχάς, ένας σημαντικός λόγος για να το παρακολουθήσει κάποιος είναι το εξαιρετικό σκηνικό. Ένας αλλόκοτος χώρος βγαλμένος από σκηνοθετικό όνειρο. Μια τεράστια σκηνή, με λευκές πέτρες ατάκτως ερριμμένες. Το δελτίο Τύπου κάνει λόγο για νταμάρι, εγώ είδα έναν ξερό τόπο, είδα το χώμα, είδα το θάνατο της ανθρώπινης πολιτείας. Το σκηνικό είναι υποβλητικό, μυστηριακό, απόλυτο.
Το έργο βασίζεται στη μετάφραση του Μίνου Βολανάκη. Πολύ θα ήθελα να τον έβλεπα από μια γωνία να μεταγράφει αυτό το θαυμαστό έργο σε νέα ελληνικά. Ο πλούτος των λέξεων σε ένα τόσο πυκνό κείμενο είναι ένας ακόμη λόγος που καθιστά την παράσταση σημαντική. Τόσο πλούσια σε λέξεις και νοήματα.
Η αρχαία τραγωδία και κωμωδία «έδωσε λόγο στις σκιές», ακούστηκε στο έργο κι ας το θυμόμαστε κάθε φορά που παρακολουθούμε αρχαίο θέατρο. Οι γυναίκες αποκτούν δημόσιο λόγο, το ίδιο και οι καταφρονημένοι, οι δούλοι, οι στρατιώτες, οι αγγελιοφόροι.
Στην παράσταση, όπως τη συνέλαβε η Ρηνιώ Κυριαζή, η Αντιγόνη είναι μετέωρη. Είναι και δεν είναι ξένη, είναι και δεν είναι παραβάτισσα. Είναι και δεν είναι νεκρή. Το σκηνοθετικό εύρημα με τις σκάλες και τα δοκάρια είναι πανέξυπνο. Ολόκληρη η πόλη, η Θήβα, είναι μετέωρη, καθώς ο αχός του πολέμου μένει πίσω και αφήνει τον θάνατο ως κυρίαρχο.
Ο Κρέων είναι η εξουσία. Κάνει λάθη θέλοντας να επιβάλει δικαιοσύνη, εμμένει σε αυτά και όταν το αντιλαμβάνεται είναι αργά για όλους.
Οι Ρόλοι και οι Ηθοποιοί
Οι διαφορετικοί ρόλοι του Σοφοκλή μοιράζονται ανάμεσα στις γυναίκες ηθοποιούς και τον μοναδικό άντρα ηθοποιό. Η Ειρήνη Κουμπαρούλη ως Αντιγόνη, είναι σπαρακτική ενώ έχει και τον ρόλο του αγγέλου. Δυναμική όπου πρέπει, απολαυστικά θλιμμένη όταν όλα μοιάζουν χαμένα.
Η Αρετη Πολυμενιδη ως Ισμήνη, φύλακας και εξάγγελος βρίσκεται συνεχώς μέσα στο έργο με μεστό τρόπο. Ο τρόπος που παίζει τον μουγγό φύλακα που παραδίδει την Αντιγόνη στον Κρέοντα, αποτελεί παράδειγμα για το τι μπορεί να κάνει ένας/μια ηθοποιός. Χρησιμοποιώντας τα λεγόμενα «home signs» αντί της νοηματικής, παίζει με όλο της το σώμα σε μια ιδιαίτερη σκηνή.
Η δωρική Δήμητρα Γκλιάτη ως Κρέοντας και Ευρυδίκη, πέρα από τη στιβαρότητα, έχει μια καταπληκτική σκηνή με ένα τρομακτικό φως να την λούζει, την ώρα που δίνει διαταγές για την μη-ταφή του Πολυνείκη. Υπενθυμίζω ότι όλα δένουν γλυκά στην τραγωδία του Σοφοκλή. Ο Κρέων είχε μόλις κερδίζει τους Αργείους. Ήταν ο αδιαμφισβήτητος άρχοντας που οι διαταγές του δεν γινόταν να ερμηνευτούν διαφορετικά.
Η Γιούλη Καρναχωρίτη ουσιαστικά έχει το ρόλο του χορού, κρατώντας, χάρη στον τρόπο που ερμηνεύει, μια ισορροπία σε όλο το έργο. Ο Μοχάμεντ Μπελχέντι, με καταγωγή από την Τυνησία, ως Αίμονας αλλά και ως το παιδί που οδηγεί τον Τειρεσία στον Κρέοντα, γεμίζει τη σκηνή με την παρουσία του, ενώ η εναλλαγή του λόγου ανάμεσα σε ελληνικά και αραβικά δίνει στο έργο μια οικουμενική αύρα, πέρα από τα ανθρώπινα σύνορα.
Τέλος, η Ρηνιώ Κυριαζή ως Τειρεσίας, αλλά και ως η μουσικός της παράστασης, λειτουργεί σαν τη μπαγκέτα του μαέστρου. Παίζει με τους ήχους, χάρη σε ένα «πιανάκι» με προηχογραφημένους ήχους του Νίκου Βελιώτη. Υπάρχει μια μαγική στιγμή όπου οι ήχοι, οι αρχαίοι ύμνοι, γίνονται πολυφωνικό ηπειρώτικο τραγούδι. Απλά…συγχαρητήρια!
Δύο Στοιχεία για το Έργο
Αναρωτήθηκα γιατί αρκετά έργα αναφέρονται στη Θήβα. Πράγματι, το ερώτημα έχει νόημα. Η Θήβα ήταν η «αντι-Αθήνα». Ήταν το παράδειγμα προς αποφυγή. Για λόγους προφανείς, ήταν προτιμότερο η δράση να μεταφέρεται σε ένα άλλο μέρος, από το να προκληθεί οργή εντός της πόλης εξαιτίας ενός έργου ή να ταυτιστούν πρόσωπα και πράγματα.
Μια ακόμα λεπτομέρεια. Τον Τειρεσία ακολουθεί μια καταπληκτική μυθιστορία, και σας προτείνω να την ψάξετε. Έχοντας ζήσει, κατά τον μύθο, 7 χρόνια ως γυναίκα διατύπωσε τη ρήση ότι «αν η ηδονή στον έρωτα είχε δέκα μέρη, ένα θα έπαιρνε ο άνδρας και 9 η γυναίκα». Στο έργο, το παιδί τον οδηγεί στον Κρέοντα, ο οποίος θα διαφωνήσει, αδίκως, με την άποψη του Μάντη.
Μια Ολοκληρωμένη Παράσταση
Η δυναμική του έργου ενισχύεται από τον τρόπο που ερμηνεύουν (ή μήπως πάλλονται;) οι ηθοποιοί. Τα νοήματα πυκνά, αλλά αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα. Ο χώρος πραγματικά μοναδικός χάρη στο σκηνικό που έχει στηθεί. Δείτε το!
Συζήτηση για το Έργο
Το Σωματείο «Φίλοι Μ. Βολανάκη» για την διάσωση, ταξινόμηση και προβολή του μεταφραστικού, συγγραφικού και διδακτικού έργου του Μίνου Βολανάκη και η Εταιρεία Θεάτρου Άλκη διοργανώνουν συζήτηση για τον Μίνω Βολανάκη με αφορμή και στο πλαίσιο της παράστασης «Αντιγόνη, μετέωρη» μια ματιά στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, σε μετάφραση Μίνου Βολανάκη.
Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 22 Ιουνίου στις 19:00 στο Θέατρο Σφενδόνη
Συντελεστές
Σκηνοθεσία-Δραματουργική επεξεργασία: Ρηνιώ Κυριαζή | Μουσική: Νίκος Βελιώτης | Σκηνικός χώρος: Σωτήρης Μελανός | Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα | Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση | Βοηθός σκηνοθέτη: Τάσος Κωλέτσης | Βοηθός σκηνογράφου: Άννα Ζήση | Φωτογραφίες : Karol Jarek | Ερμηνεύουν: Δήμητρα Γκλιάτη – Ειρήνη Κουμπαρούλη, Αρετή Πολυμενίδη – Γιούλη Καρναχωρίτη, Μοχάμεντ Μπελχέντι – Ρηνιώ Κυριαζή
Πληροφορίες
Έως τις 26 Ιουνίου | Τετάρτη έως Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00 | Διάρκεια: 100′ (χωρίς διάλειμμα) | Θέατρο Σφενδόνη: Μακρή 4, Ακρόπολη, τηλ. 215 5158968
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
«Ερωτευμένα Άλογα» ή Η Γιορτή της Ζωής
