Τι είναι αυτό που μας αγχώνει στη σημερινή εποχή; Πόσο χρόνο της ημέρας τον περνάμε ανησυχώντας για το μέλλον; Έχουμε πετύχει αυτά που θέλαμε στο παρελθόν ή κρίνουμε συνεχώς τον εαυτό μας για ό,τι δεν πήγε καλά; Σύμφωνα με τον βουδιστή συγγραφέα Jack Kornfield, o χειρότερος εχθρός ή ο καλύτερος φίλος μας είναι το ίδιο το μυαλό μας. Τίποτα δεν μπορεί να σε βλάψει περισσότερο από το μυαλό όταν είναι ατίθασο ή να σε βοηθήσει περισσότερο αν είναι καλά εκπαιδευμένο. “Κανείς δεν μπορεί να σε βοηθήσει περισσότερο από το ίδιο σου το μυαλό αν είναι σοφά εκπαιδευμένο, ούτε καν η ίδια η μητέρα και ο πατέρας σου”, είχε πει σύμφωνα με τον θρύλο ο Βούδας.
Η ταχύτητα της καθημερινότητας, οι προσδοκίες και ένας εσωτερικός καταρράκτης σκέψεων έχουν ως αποτέλεσμα να αγχωνόμαστε υπερβολικά για πράγματα τα οποία δεν συνδέονται με το σήμερα, την πραγματικότητα της παρούσης στιγμής ή τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Τι μπορούμε, όμως, να κάνουμε με τις σκέψεις μας; Η καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας ή του mindfulness αναδεικνύεται τελευταία ως ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη βελτίωση της συγκέντρωσης και προσοχής για παιδιά και μεγάλους.
Η Μέθοδος Mindfulness
Δημιουργήθηκε από τον ψυχίατρο Dr. Jon Kabat-Zinn και είναι ένα από τα διαδεδομένα εργαλεία αντιμετώπισης συναισθηματικών δυσκολιών και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ανθρώπων παγκοσμίως. Με τη μέθοδο του mindfulness φτάνει να συνειδητοποιήσεις ότι μεγάλο μέρος αυτών που πιστεύεις είναι προϊόν της φαντασίας σου.
Οι σκέψεις σου είναι γεμάτες με επαίνους και κατηγορίες, με ελπίδα και φόβο. Το mindfulness έχει στόχο τη διαχείριση άγχους και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Πρόκειται ουσιαστικά για μια εσωστρεφή ενέργεια που κάνει την καρδιά και το νου να κλίνουν προς μια συνείδηση της παρούσας στιγμής ως έχει. Προς την αποδοχή ότι οτιδήποτε συμβαίνει απλώς επειδή συμβαίνει.
Η ζωή μας αρχίζει να αλλάζει και συνειδητοποιούμε πως την παρατηρούμε περισσότερο αντί να κάνουμε τα πάντα γρήγορα και διεκπεραιωτικά.
Η εφαρμογή του mindfulness δεν είναι απλά μια μέθοδος ή τεχνικές που σχετίζονται με την πρακτική του διαλογισμού. Πρέπει να το σκεφτόμαστε περισσότερο ως έναν τρόπο ζωής. Μέσα σε μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη τεχνολογική εποχή, έχουμε ολοένα και μεγαλύτερη ανάγκη για χαλάρωση, ηρεμία και προσωπικές στιγμές. Παρατηρώντας τα συναισθήματά μας όπως την οργή ή τη θλίψη, τον τρόμο, τη δυσαρέσκεια, την ανυπομονησία, τον ενθουσιασμό, την απόλαυση, την αηδία, την περιφρόνηση, τον θυμό, ακόμη και τη νωθρότητα, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι όλα καταστάσεις του μυαλού και του σώματος. Ηχούν ως καμπανάκια, παρακινώντας μας να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας.
Ό,τι Εξασκούμε Γίνεται Πιο Δυνατό
Σύμφωνα με έρευνες του Jon Kabat-Zinn, ιδρυτή της μεθόδου Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) και των συνεργατών του, η επίγνωση δεν μειώνει μόνο το στρες, αλλά ενισχύει την ενσυναίσθηση και τη συμπόνια για τους άλλους και για τον εαυτό μας. Ο τομέας της νευροπλαστικής έχει τεκμηριώσει στις μέρες μας πως ό,τι εξασκούμε γίνεται πιο δυνατό. Με άλλα λόγια, αν ασκούμε την ανυπομονησία, την κριτική, την απογοήτευση τότε γινόμαστε “καλύτεροι” σε αυτά. Άρα και η συμπόνια ή η καλοσύνη γίνονται επαναλαμβανόμενες εμπειρίες που διαμορφώνουν τον εγκέφαλό μας.
Η μέθοδος MBSR εφαρμόζεται σε σχολεία στην Αμερική και στην Αγγλία για τη διαχείριση του άγχους των παιδιών και τη βελτίωση της απόδοσης τους. Πόσες αλλαγές βιώνουν οι μαθητές στη διάρκεια των σχολικών χρόνων; Η τάξη ή η δασκάλα που αλλάζει, οι καινούργιοι φίλοι, τα νέα μαθήματα στα οποία πρέπει να προσαρμοστούν. Όλα αυτά τους προκαλούν άγχος, το οποίο μεταφέρεται φυσικά και στους γονείς που προσπαθούν να βοηθήσουν. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται και διδάσκονται στα παιδιά είναι η παρατήρηση της αναπνοής και του σώματος μας, οι ασκήσεις γιόγκα, η εστίαση στις αισθήσεις μας κ.ά. Η εξάσκηση στη συγκέντρωση και στην προσοχή στο παρόν έχει βοηθήσει παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας, σε μια ενσυνειδητή ανάγνωση και τα βοηθά να κατανοήσουν τι διαβάζουν, χαρίζοντάς τους μια βαθιά ηρεμία.
Μικροί και μεγάλοι, μέσα από τις τεχνικές αναπνοής του mindfulness, εκπαιδευόμαστε να αντιμετωπίζουμε όποια δυσκολία έχουμε στη συγκέντρωση, καλλιεργώντας έναν ήσυχο τρόπο ώστε να εξελίσσουμε την ποιότητα της ζωής μας. Βλέπουμε ότι η αλλαγή που θέλουμε να δούμε είναι ρεαλιστική μετά από λίγες μόλις συνεχόμενες εβδομάδας εξάσκησης. Η ζωή μας αρχίζει να αλλάζει και συνειδητοποιούμε πως την παρατηρούμε περισσότερο αντί να κάνουμε τα πάντα γρήγορα και διεκπεραιωτικά.
Πηγές:
Dr. Jon Kabat-Zinn – https://www.mindfulness-jon-kabat-zinn-depression
Dr. Jack Kornfield – https://jackkornfield.com/your-mind-friend-or-foe
Dr. Shauna Shapiro – https://dr.shaunashapiro.com/meditations
Dr. Kristin Neff – https://self-compassion.org/about
Μιχάλης Καλλιφρονάς – https://citygo.gr/psychiko–filothei/tag/Michalis-kallifronas-md
Αλεξάνδρα Ανδρικοπούλου – https://mindfulnesskids.gr
