Το ζήτημα της βιωσιμότητας και της καθαρής ενέργειας βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της αθηΝΕΑς. Τελευταία, η συζήτηση για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας, ως πράσινης ενέργειας, έχει ενταθεί. Για τον λόγο αυτό συνομιλήσαμε με τον Ίωνα Σταματελάτο, Διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας του Εθνικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» και προϊστάμενο του εργαστηρίου του Ερευνητικού Πυρηνικού Αντιδραστήρα.
Σας ευχαριστώ για τον χρόνο που μας διαθέσατε. Θα ήθελα να μας συστηθείτε και να μας πείτε δυο λόγια για τη δουλειά σας στον «Δημόκριτο».
Ίων Σταματελάτος
Εργάζομαι στη θέση του Διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας του Εθνικού Κέντρου Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» και είμαι προϊστάμενος του εργαστηρίου του Ερευνητικού Πυρηνικού Αντιδραστήρα. Να σημειώσουμε, βέβαια, ότι ο αντιδραστήρας του «Δημόκριτου» δεν λειτουργεί από το 2004 και το χρησιμοποιημένο καύσιμο έχει ήδη επαναπατριστεί στη χώρα προέλευσής του, δηλαδή στις ΗΠΑ.
Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα καλύπτουν ένα εύρος εφαρμογών των ιοντιζουσών ακτινοβολιών στην έρευνα και στην τεχνολογία. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια το ενδιαφέρον μου εστιάζεται στον τομέα της τεχνολογίας πυρηνικής σύντηξης για την παραγωγή ενέργειας.
Μπορούμε να καταλάβουμε με απλά λόγια τι είναι η τεχνολογία πυρηνικής σύντηξης;
Κατά τη σύντηξη, πυρήνες ελαφρών ατόμων, όπως είναι το υδρογόνο και τα ισότοπά του δευτέριο και τρίτιο, υπό ορισμένες συνθήκες υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας συγκρούονται και συντήκονται, παράγοντας έτσι νετρόνια και πυρήνες βαρύτερων ατόμων, όπως είναι το ήλιο, απελευθερώνοντας ταυτόχρονα τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Η σύντηξη είναι η διαδικασία που τροφοδοτεί και οδηγεί την παραγωγή ενέργειας στα αστέρια, για παράδειγμα στον Ήλιο μας. Η σύντηξη μπορεί να θεωρηθεί το αντίθετο της σχάσης. Στη σχάση παράγεται ενέργεια όταν πυρήνες βαρέων ατόμων, για παράδειγμα το ουράνιο, χωρίζονται σε δύο ελαφρύτερους πυρήνες με ταυτόχρονη έκλυση ενέργειας.
Είναι η ενέργεια που γνωρίζουμε ως «πυρηνική». Μπορεί, όμως, να δώσει λύσεις;
Το ITER υπό κατασκευή
Η μεγάλη ποσότητα ενέργειας που μπορεί να εκλυθεί ως αποτέλεσμα μιας πυρηνικής αντίδρασης σχάσης ή σύντηξης προσφέρει ίσως μια από τις λύσεις στο πρόβλημα της συνεχώς αυξανόμενης παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας και της ταυτόχρονης ανάγκης περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συμβάλλοντας στη μείωση της εξάρτησης του πλανήτη από τα ορυκτά καύσιμα.
Οι πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας που είναι σήμερα σε λειτουργία βασίζονται στη σχάση. Ωστόσο, ως πηγή ενέργειας η σύντηξη αναμένεται να έχει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τη σχάση. Αυτά περιλαμβάνουν τη χαμηλή παραγωγή ραδιενεργών καταλοίπων, την αφθονία πηγών καυσίμου και την πολύ υψηλή ασφάλεια κατά τη λειτουργία του σταθμού.
Η Ευρώπη σήμερα ηγείται της παγκόσμιας έρευνας στον τομέα της παραγωγής ενέργειας μέσω σύντηξης, κάνοντας σημαντικές επενδύσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Ο μεγάλης κλίμακας πειραματικός αντιδραστήρας ITER, που κατασκευάζεται στο Cadarache της Γαλλίας, θα αποδείξει ότι είναι δυνατή η παραγωγή θετικού ισοζυγίου καθαρής ενέργειας από τη σύντηξη. Η ομάδα Τεχνολογίας Σύντηξης του «Δημόκριτου» συμμετέχει ενεργά σε αυτή την προσπάθεια, πραγματοποιώντας νετρονικούς υπολογισμούς και μετρήσεις, καθώς και μελέτες υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή ενέργειας μέσω της σύντηξης.
Η πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί από την παγκόσμια κοινότητα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της «Συνθήκης των Παρισίων» είναι ο περιορισμός της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και παράλληλα η ανάπτυξη των πηγών ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, για παράδειγμα οι ανανεώσιμες πηγές.
Διαβάζω τελευταία ότι, αν και ταμπού, η πλέον πράσινη ενέργεια είναι η πυρηνική. Ισχύει κάτι τέτοιο, αν μπορεί να απαντηθεί φυσικά σε λίγες γραμμές;
Το 2015, υπογράφηκε από 196 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών η «Συνθήκη των Παρισίων», μια νομικά δεσμευτική συνθήκη που αφορά στην αλλαγή του κλίματος. Η συνθήκη αυτή επιδιώκει να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη σε όχι περισσότερο από 1,5°C, σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, μέσω της μετάβασης στη χρήση «καθαρής ενέργειας».
«Μετάβαση στην καθαρή ενέργεια» σημαίνει μετατόπιση της παραγωγής ενέργειας από τις πηγές που εκλύουν αέρια θερμοκηπίου –και επομένως συμβάλλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μας– σε εκείνες που εκλύουν ελάχιστα έως καθόλου αέρια θερμοκηπίου. Η πρόκληση γενικότερα που πρέπει να αντιμετωπιστεί από την παγκόσμια κοινότητα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της συνθήκης είναι ο περιορισμός της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και παράλληλα η ανάπτυξη των πηγών ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, όπως για παράδειγμα οι ανανεώσιμες πηγές.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, περίπου τα δύο τρίτα της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σήμερα προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Η επιτυχία των στόχων της συνθήκης απαιτεί έως το 2050 το 80% της ηλεκτρικής ενέργειας να παράγεται από πηγές χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η πυρηνική ενέργεια είναι μια από αυτές τις πηγές, καθώς κατά τη λειτουργία του πυρηνικού σταθμού δεν παράγονται αέρια του θερμοκηπίου.
Οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας με χρήση ορυκτών καυσίμων χρησιμοποιούν την καύση πετρελαίου, άνθρακα, λιγνίτη ή φυσικού αερίου για την παραγωγή θερμότητας και τη δημιουργία ατμού που οδηγεί τους στροβίλους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του σταθμού. Η σημαντική διαφορά και το πλεονέκτημα ενός πυρηνικού σταθμού είναι ότι η ενέργεια που εκλύεται κατά τη σχάση του ουρανίου δεν προκαλεί έκλυση διοξειδίου του άνθρακα. Επομένως, ένας πυρηνικός σταθμός παράγει ενέργεια με σχεδόν μηδενική παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου.
Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες παράγουν σήμερα περίπου το 10% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας και περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Πιο συγκεκριμένα, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα στον κόσμο μετά την υδροηλεκτρική ενέργεια. Επομένως, η πυρηνική ενέργεια συνεισφέρει ήδη σημαντικά προς την κατεύθυνση της επίτευξης των στόχων για την κλιματική αλλαγή. Αναμένεται μάλιστα ότι η συμβολή της θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.
Ποια είναι τα οφέλη της έναντι των άλλων και ποια τα μειονεκτήματα;
Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»
Τα σημαντικά πλεονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας είναι η δυνατότητα να καλύψει τις αυξανόμενες βιομηχανικές και αστικές ανάγκες μας σε ενέργεια, η μη έκλυση αερίων του θερμοκηπίου και η δυνατότητα πρόβλεψης της παραγωγής και του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Στα μειονεκτήματα πρέπει να συμπεριλάβουμε την εξαιρετικά χαμηλής πιθανότητας περίπτωση ατυχήματος με διασπορά ραδιενέργειας στο περιβάλλον και την παραγωγή πυρηνικών αποβλήτων, τα οποία αποτελούν κίνδυνο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον και πρέπει να τα διαχειριστούμε με ασφάλεια.
Παρόλο που το κόστος κατασκευής ενός πυρηνικού σταθμού είναι ιδιαίτερα υψηλό, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγει μόλις τεθεί σε λειτουργία είναι σχετικά φθηνή. Ένα οικονομικό μέτρο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι το μέσο κόστος παραγωγής μίας κιλοβατώρας (kWh) ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη συνολική διάρκεια ζωής του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό καθορίζεται από το κόστος κεφαλαίου για την κατασκευή του σταθμού, το κόστος του καυσίμου, το κόστος λειτουργίας και συντήρησης και το κόστος παροπλισμού του σταθμού και διάθεσης των αποβλήτων.
Στην περίπτωση της πυρηνικής ενέργειας, το μέσο κόστος κιλοβατώρας καθορίζεται από το πολύ υψηλό κόστος της κατασκευής του σταθμού. Ωστόσο, το κόστος του καυσίμου και της λειτουργίας του σταθμού είναι σχετικά χαμηλά. Μελέτες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι το κόστος ανά κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται σε πυρηνικούς σταθμούς είναι τελικά χαμηλότερο από αυτό σε μονάδες που λειτουργούν με καύση ορυκτών καυσίμων, χωρίς μάλιστα να ληφθεί υπόψη και η αβεβαιότητα από την πιθανότητα επιβολής στο μέλλον φόρων άνθρακα ή αυστηρότερων κανονισμών για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Επιπλέον, ένας πυρηνικός σταθμός μπορεί να παρέχει στο ηλεκτρικό δίκτυο ισχύ βασικού φορτίου σε εικοσιτετράωρη βάση και σε όλες τις καιρικές συνθήκες. Η ισχύς βασικού φορτίου αναφέρεται στην ελάχιστη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτείται για την τροφοδοσία του ηλεκτρικού δικτύου ανά πάσα στιγμή. Αντίθετα, η παραγωγή ενέργειας από τον ήλιο και τον άνεμο εξαρτάται έντονα από τις καιρικές συνθήκες και απαιτείται η ύπαρξη εφεδρικής ισχύος όταν ο ήλιος δύει ή ο άνεμος σταματά να φυσάει. Οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής μπορούν να λειτουργούν με ευελιξία για να ανταποκρίνονται στις διακυμάνσεις της παραγωγής ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές και επομένως έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν την απαραίτητη σταθερότητα στα ηλεκτρικά δίκτυα, ιδιαίτερα εκείνα με υψηλή συμβολή από τις μεταβλητές ανανεώσιμες πηγές.
Στην πραγματικότητα, η πυρηνική ενέργεια χρησιμοποιείται, όπως προείπατε και εσείς, σε μεγάλο βαθμό. Το 2019, το 26% της ηλεκτρικής ενέργειας στις 13 από τις 27 χώρες της ΕΕ που έχουν την υποδομή παράχθηκε από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Μπορεί η χώρα μας να μελετήσει αυτή τη λύση;
Το 2019, παράχθηκαν πάνω από 26.000 TW-h ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως. Τα ορυκτά καύσιμα ήταν η κυριότερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η πυρηνική ενέργεια είχε σημαντική συνεισφορά καθώς, όπως ήδη ανέφερα, το 10% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας προέρχεται από πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Σήμερα, λειτουργούν 442 πυρηνικοί αντιδραστήρες σε 30 χώρες. Επίσης, υπάρχουν 54 αντιδραστήρες υπό κατασκευή και ίσως θα πρέπει να τονιστεί ότι οι περισσότεροι υπό κατασκευή αντιδραστήρες βρίσκονται στην Ασία.
Τέσσερις χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, κατασκευάζουν πυρηνικούς αντιδραστήρες παραγωγής ενέργειας για πρώτη φορά. Στην ΕΕ, 106 πυρηνικοί αντιδραστήρες που λειτουργούν σε 13 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ παρήγαγαν το 26% της ηλεκτρικής ενέργειας. Πάνω από το ήμισυ της πυρηνικής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ παράγεται μόνο σε μία χώρα – τη Γαλλία.
Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ ότι θα πρέπει να βιαστούμε να υιοθετήσουμε την οποιαδήποτε ενεργειακή τεχνολογία. Πρέπει όμως να είμαστε σε θέση να κρίνουμε με γνώση αν η τεχνολογία αυτή μας παρέχει κάποια πλεονεκτήματα και αν θα μπορούσε να αποτελέσει συμπληρωματική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας μας.
Στην Ελλάδα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και, τουλάχιστον από ό,τι γνωρίζω, δεν υπάρχουν σχέδια για να συμπεριληφθεί η πυρηνική ενέργεια στο μείγμα της ενεργειακής πολιτικής της χώρας. Στη δεκαετία του 1970, η ΔΕΗ είχε εξετάσει τη δυνατότητα επιλογής αυτής της λύσης, χωρίς όμως να προχωρήσει σε συγκεκριμένο σχέδιο. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η χώρα μας εισάγει μικρή ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στα πυρηνικά εργοστάσια της Βουλγαρίας.
Ακούγοντας τις λέξεις «πυρηνική ενέργεια» συνήθως έρχονται στο μυαλό μας εικόνες τεράστιων σταθμών παραγωγής ενέργειας και πύργων ψύξης. Ωστόσο, σήμερα αναπτύσσονται και νέες τεχνολογίες, για παράδειγμα οι σύγχρονοι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (Small Modular Reactors), που αλλάζουν το πρόσωπο και την απήχηση της πυρηνικής ενέργειας και ίσως έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τη χώρα μας.
Οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες είναι πολύ μικρότεροι σε ισχύ και χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνολογίες με πολλά εγγενή χαρακτηριστικά ασφάλειας. Παρά τη σημαντική τεχνολογική πρόοδο που έγινε τα τελευταία χρόνια, οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες απέχουν ακόμη από την ανάπτυξη σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο, η χώρα μας πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες αυτές τεχνολογίες.
Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ ότι θα πρέπει να βιαστούμε να υιοθετήσουμε την οποιαδήποτε ενεργειακή τεχνολογία. Πρέπει όμως να είμαστε σε θέση να κρίνουμε με γνώση αν η τεχνολογία αυτή μας παρέχει κάποια πλεονεκτήματα και αν θα μπορούσε να αποτελέσει συμπληρωματική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας μας.
Η πυρηνική ενέργεια εμπεριέχει κινδύνους. Ακόμα και με τα ισχυρά πρωτόκολλα ασφαλείας έχουμε παραδείγματα όπως η Φουκουσίμα, το Three Mile Island και φυσικά το Τσερνόμπιλ που έχει χαραχτεί στη συλλογική μνήμη. Μπορούμε να τους «ξεπεράσουμε» και να τη χρησιμοποιήσουμε σε ευρεία κλίμακα;
Από την αρχή, η επιστημονική κοινότητα συνειδητοποίησε τους κινδύνους τόσο της πυρηνικής κρισιμότητας όσο και της έκλυσης ραδιενεργών υλικών προς το περιβάλλον από τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας, ο σχεδιασμός και η λειτουργία των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στοχεύει στην ελαχιστοποίηση της πιθανότητας ατυχημάτων και στην αποφυγή μεγάλων συνεπειών όταν αυτά συμβαίνουν.
Τα στατιστικά στοιχεία εδώ και έξι δεκαετίες δείχνουν ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ένα πολύ ασφαλές μέσο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως σωστά αναφέρατε, υπήρξαν δύο μεγάλα ατυχήματα στην ιστορία της πυρηνικής ενέργειας, το Τσερνόμπιλ και η Φουκουσίμα. Στην περίπτωση του Τσερνόμπιλ ο ελαττωματικός σχεδιασμός του αντιδραστήρα και η ανεπαρκής εκπαίδευση του προσωπικού που παρέκαμψε τα συστήματα ασφάλειας κατά τη διάρκεια δοκιμής μιας εφεδρικής γεννήτριας του σταθμού είχαν ως αποτέλεσμα την υπερθέρμανση των ράβδων καυσίμου του αντιδραστήρα αρ. 4 του σταθμού, προκαλώντας καταστροφική έκρηξη και διασπορά ραδιενεργού υλικού σε όλη την Ευρώπη. Στη Φουκουσίμα, το τσουνάμι προκάλεσε ζημιές στους τρεις σε λειτουργία αντιδραστήρες του σταθμού, με αποτέλεσμα την απώλεια της εφεδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, την υπερθέρμανση των στοιχείων που φυλάσσονταν στην αποθήκη χρησιμοποιημένου καυσίμου του σταθμού και τη διασπορά ραδιενέργειας.
Και στις δύο περιπτώσεις, χρειάστηκε να γίνει εκκένωση του πληθυσμού στις περιοχές γύρω από τους σταθμούς. Αυτά είναι και τα μόνα μεγάλα ατυχήματα που έχουν συμβεί σε περισσότερα από 18.500 αθροιστικά έτη λειτουργίας αντιδραστήρων για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.
Ο κίνδυνος ατυχημάτων σε πυρηνικούς σταθμούς είναι πολύ χαμηλός και συνεχώς μειώνεται με την ανάπτυξη νέων τύπων αντιδραστήρων με εγγενή χαρακτηριστικά ασφάλειας. Η προσπάθεια για την πρόληψη των ατυχημάτων δεν περιορίζεται μόνο στην ύπαρξη πολλαπλών και επικαλυπτόμενων τεχνικών συστημάτων ασφάλειας, αλλά και στην εκπαίδευση του προσωπικού σε αυτό που είναι γνωστό ως κουλτούρα ασφάλειας και διασφαλίζει την ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Καθώς η τεχνολογία συνεχίζει να προοδεύει, η πυρηνική ενέργεια γίνεται ολοένα και πιο ασφαλής ως επιλογή και ίσως ασφαλέστερη από άλλες μορφές παραγωγής ενέργειας.
Τα πυρηνικά απόβλητα είναι λίγα σε ποσότητες, αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνα. Καταρχήν ισχύει αυτή η άποψη και, αν ναι, τι μπορούμε να κάνουμε με αυτά;
Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι το πρόβλημα των ραδιενεργών αποβλήτων είναι το κύριο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί για την περαιτέρω ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας.
Η διαχείριση των αποβλήτων υψηλών επιπέδων ραδιενέργειας παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις λόγω της εξαιρετικά μεγάλης χρονικής περιόδου κατά την οποία τα υλικά αυτά παραμένουν δυνητικά επικίνδυνα για τους ζωντανούς οργανισμούς. Λόγω της εκθετικής μείωσης της ραδιενέργειας με τον χρόνο, η ραδιενέργεια των χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων μειώνεται κατά 99,5% έπειτα από 100 χρόνια. Ωστόσο, χρειάζεται διάστημα περίπου 100.000 χρόνων για να φτάσει και πάλι στα επίπεδα ραδιενέργειας που έχει το μετάλλευμα του ουρανίου στη φύση. Σε αυτή τη μεγάλη χρονική περίοδο το χρησιμοποιημένο καύσιμο θα πρέπει να φυλάσσεται με ασφάλεια για την προστασία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος.
Η διεθνώς αποδεκτή μέθοδος για την τελική διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων είναι η εναπόθεσή τους σε μεγάλα γεωλογικά βάθη (deep geological disposal). Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχουν δαπανηθεί δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε προτάσεις για τη γεωλογική εναπόθεση πυρηνικών αποβλήτων στις ερήμους των πολιτειών της Νεβάδα ή του Νέου Μεξικού. Από την άλλη πλευρά, η Φινλανδία κατασκεύασε ήδη μια εγκατάσταση για την εναπόθεση σε μεγάλο βάθος των αποβλήτων των πυρηνικών εργοστασίων της. Η εγκατάσταση αυτή στο Onkalo της Φινλανδίας θα είναι η πρώτη στον κόσμο στην οποία θα γίνει εναπόθεση χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου σε μεγάλο βάθος και η λειτουργία της αναμένεται να ξεκινήσει το 2023.
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και η Ρωσία, η Κίνα και η Ιαπωνία, έχουν πολιτικές επανεπεξεργασίας του χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει την εξαγωγή περισσότερης ενέργειας από το αρχικό μετάλλευμα ουρανίου και μειώνει σημαντικά τον όγκο των αποβλήτων. Μονάδες επανεπεξεργασίας χρησιμοποιημένου καυσίμου λειτουργούν σήμερα στη Γαλλία και τη Ρωσία.
Θεωρώ ότι η χρήση πυρηνικής ενέργειας σχετίζεται ιδιαίτερα με τη γεωπολιτική στρατηγική των χωρών και δεν είναι μόνο θέμα τι ενέργεια θα χρησιμοποιήσουμε. Αν και πιο πολιτική ερώτηση, θα συμφωνούσατε ή όχι;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ζήτηση και η προσφορά ενέργειας διαμορφώνουν τη διεθνή πολιτική. Τα ενεργειακά ζητήματα καθορίζουν τις μεγάλες δυνάμεις, τις συμμαχίες, αλλά προκαλούν και πολέμους. Για παράδειγμα, οι πλούσιες σε άνθρακα χώρες ήταν οι πρώτες που βιομηχανοποιήθηκαν τον 19ο αιώνα. Η στροφή στο πετρέλαιο τον 20ό αιώνα έφερε την άνοδο της στρατηγικής σημασίας της Μέσης Ανατολής.
Ομοίως, οι αποφάσεις που λαμβάνονται για την ενέργεια σήμερα θα επηρεάσουν σημαντικά τον αυριανό κόσμο. Η προσπάθεια για εύρεση περισσότερου πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και η στροφή προς τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής ενέργειας, θα είναι οι καθοριστικοί παράγοντες για τον κόσμο στον οποίο θα ζούμε.
