Όσο περίεργο και αν φαίνεται στους περισσότερους, η απάντηση στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος είναι ΝΑΙ! Όλοι έχουμε πιάσει τον εαυτό μας να λέει: «Αυτά που γνωρίζει η επιστήμη για τις δυνατότητες του εγκεφάλου είναι μηδαμινά… Πού να ξέραμε και παραπάνω πράγματα… Ίσως και να πετούσαμε τώρα…». Ας το εξερευνήσουμε λοιπόν, αυτό είναι το κλειδί!
Οι μέθοδοι της νευροανάδρασης και της βιοανάδρασης μας βοηθούν να πετύχουμε την εκπαίδευση του εγκεφάλου. Τι ακριβώς είναι αυτές όμως;
H νευροανάδραση και η βιοανάδραση (Neurofeedback and Biofeedback) είναι τεχνικές που εκπαιδεύουν τον νου και το σώμα.
Νευροανάδραση/Βιοανάδραση
Η νευροανάδραση είναι η άσκηση του εγκεφάλου. Επίσης, υπάρχει και η ΗΕΓ βιοανάδραση. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) είναι η καταγραφή των κυμάτων του εγκεφάλου και, σε αυτό το πλαίσιο, η βιοανάδραση αναφέρεται στη διαδικασία μέσω της οποίας ένα άτομο μαθαίνει να αλλάζει τα κύματα του εγκεφάλου του και με αυτόν τον τρόπο να κερδίζει καλύτερο έλεγχο της εγκεφαλικής του δραστηριότητας.
H νευροανάδραση και η βιοανάδραση (Neurofeedback and Biofeedback) είναι τεχνικές που εκπαιδεύουν τον νου και το σώμα και χρησιμοποιούν σύγχρονους βιο-αισθητήρες και εξελιγμένα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών προκειμένου να μας δώσουν πληροφορίες και να αυξήσουν τη συνειδητοποίησή μας σχετικά με το πώς αντιδρούν σε εξωτερικά γεγονότα, σε σκέψεις και συναισθήματα το σώμα και το μυαλό μας.
Με την εκπαίδευση στην αυτο-ρύθμιση ενισχύεται η εύρυθμη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται η διανοητική απόδοση, ο συναισθηματικός έλεγχος και η νευροφυσιολογική σταθερότητα.
Η Νευροανάδραση Είναι Εκπαίδευση στην Αυτο-ρύθμιση
Για τη βέλτιστη λειτουργία του εγκεφάλου είναι απαραίτητη η καλή αυτο-ρύθμιση. Με την εκπαίδευση στην αυτο-ρύθμιση ενισχύεται η εύρυθμη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται η διανοητική απόδοση, ο συναισθηματικός έλεγχος και η νευροφυσιολογική σταθερότητα.
Βασικός παράγοντας είναι η βιοηλεκτρική λειτουργία του εγκεφάλου. Το ενδιαφέρον έγκειται στα εσωτερικά ρυθμιστικά δίκτυά του και στόχος είναι να γίνει εκπαίδευση στα δυσλειτουργικά δίκτυά του.
Μέσω του ΗΕΓ, το οποίο αναφέρθηκε παραπάνω, γίνεται ανίχνευση της δυσλειτουργίας του εγκεφάλου, όπου υπάρχει, και στη συνέχεια εκπαίδευση στον εγκέφαλο ώστε να λειτουργεί με ενισχυμένη σταθερότητα και βελτιωμένη λειτουργικότητα.
Η νευροανάδραση, με απλά λόγια, είναι εκπαίδευση του εγκεφάλου. Όπως ένα άτομο αθλείται και κάνει ασκήσεις για να χτίσει τους μυς του σώματός του, με τον ίδιο τρόπο χρησιμοποιεί αυτή την τεχνική για την εκγύμναση του εγκεφάλου του και την εξάσκηση ορισμένων ρυθμιστικών λειτουργιών. Αυτό αφορά μια ευρεία ποικιλία λειτουργικών διαταραχών.
Η νευροανάδραση είναι μια μη επεμβατική και ακίνδυνη μέθοδος και γι’ αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί άφοβα σε όλες τις ηλικίες.
Σε τι Ηλικίες Απευθύνεται η Νευροανάδραση;
Η νευροανάδραση είναι μια μη επεμβατική και ακίνδυνη μέθοδος και γι’ αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί άφοβα σε όλες τις ηλικίες. Η ενούρηση, οι εφιάλτες, η διάσπαση της προσοχής και άλλες μορφές αποδιοργανωτικών και ενοχλητικών συμπεριφορών είναι κάποια από τα προβλήματα της παιδικής ηλικίας που μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη συγκεκριμένη μέθοδο. Στην εφηβεία, το άγχος, η κατάθλιψη και η χρήση ουσιών είναι σημαντικά προβλήματα τα οποία επίσης μπορεί να αντιμετωπίσει η νευροανάδραση.
Στους ενήλικες, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση σε ποικίλα σωματικά προβλήματα, όπως οι ημικρανίες, αλλά και σε συναισθηματικές διαταραχές, όπως κάποιο μετά-τραυματικό στρες. Η μέθοδος είναι τόσο απλή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και σε άτομα της τρίτης ηλικίας χωρίς να τους κουράσει, οι οποίοι ταλαιπωρούνται, όπως και οι φροντιστές τους, με αρρώστιες όπως οι άνοιες και το Alzheimer. Η νευροανάδραση μπορεί να βοηθήσει οποιονδήποτε θέλει να διατηρήσει την καλή λειτουργία του εγκεφάλου του.
Πώς Γίνεται η Νευροανάδραση;
Αρχικά συνδέουμε ηλεκτρόδια σε συγκεκριμένα σημεία του κεφαλιού με μια ειδική πάστα. Με αυτόν τον τρόπο μας δίνεται η δυνατότητα να καταγράψουμε τα κύματα του εγκεφάλου. Πρέπει να τονιστεί ότι η διαδικασία είναι ανώδυνη και εξ ολοκλήρου μη επεμβατική και δεν περιλαμβάνει την εφαρμογή οποιασδήποτε τάσης ή ρεύματος στον εγκέφαλο. Ο υπολογιστής επεξεργάζεται τα κύματα του εγκεφάλου με διάφορα προγράμματα και εξάγει κάποιες πληροφορίες. Αυτές οι πληροφορίες παρουσιάζονται σε μορφή τηλεοπτικού παιχνιδιού.
Στη συνέχεια, δίνονται οδηγίες στο άτομο για το πώς θα παίξει το συγκεκριμένο παιχνίδι χρησιμοποιώντας μόνο τα κύματα του εγκεφάλου του. Ο εγκέφαλος εκπέμπει κάποιες συγκεκριμένες συχνότητες κυμάτων, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στο παιχνίδι. Αυτές «ανταμείβονται» κατά κάποιο τρόπο από τον υπολογιστή όταν είναι σωστές, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να καταλαβαίνει από μόνος του σε τι συχνότητες πρέπει να εκπέμπει.
Σε ποιες Περιπτώσεις Έχει Διαπιστωθεί ότι η Νευροανάδραση Έχει Καλά Αποτελέσματα;
• Αγχώδεις Διαταραχές:
– Διαταραχή πανικού
– Φοβίες
– Ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή
– Διαταραχή από ψυχοτραυματικό στρες
– Διαταραχή από οξύ στρες
– Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή
• Τρίξιμο δοντιών
• Διαταραχές στην πρόληψη τροφής
• Καταθλιπτικές διαταραχές
• Διαταραχές ελαττωματικής προσοχής και διασπαστικής συμπεριφοράς
• Διαταραχές στον ύπνο:
– Διακοπτόμενος ύπνος
– Αϋπνία
– Νυχτερινοί τρόμοι
– Υπνοβασία
• Καλύτερη μαθησιακή απόδοση:
– Καλύτερη συγκέντρωση
– Καλύτερη προσοχή
– Ευκολότερη λήψη αποφάσεων
– Μείωση στον αριθμό των λαθών
– Μικρότερος χρόνος απόκρισης
– Αυξημένη δημιουργικότητα
– Αποδοτικότερη μνήμη
– Επιτάχυνση της μάθησης
– Αυξημένη ανοσία στο στρες
– Αύξηση της παραγωγικότητας
• Καλύτερη αθλητική απόδοση
Σίγουρα, στο ευρύ κοινό «η εκπαίδευση του εγκεφάλου» ακούγεται ως κάτι εξωπραγματικό, προερχόμενη ίσως από άλλο πλανήτη. Ωστόσο, αυτή είναι η φυσική ροή των πραγμάτων. Η αφετηρία είναι η αμφισβήτηση, το τέλος ουδείς γνωρίζει…
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
ChatGPT, DALL-E και… Πες το κι Έγινε!
Διαβάζοντας το «Κατανοώντας και Αλλάζοντας τον Κόσμο» από τις Εκδόσεις Αρμός
SciCo: Η Εξοικείωση με την Επιστήμη Καταπολεμά τις Προκαταλήψεις
