Βιωσιμότητα, οικολογική συνείδηση, πράσινη οικονομία, ηθικός καταναλωτισμός: λέξεις της μόδας, έννοιες που μόνο εάν γίνουν διαχρονικές δεν θα χάσουν το νόημά τους. Μένει να φανεί εάν στ΄αλήθεια μπορεί να ξημερώσει ένας καλύτερος κόσμος.
Μέχρι τότε, θα παίρνουμε μικρές ανάσες αισιοδοξίας από τα φωτεινά παραδείγματα που μετατρέπουν τη θεωρία σε πράξη. Όπως η Χριστιάνα Βαρδάκου που δημιουργεί χειροποίητα ρούχα και αντικείμενα με οργανικά υφάσματα και φυσικά χρώματα, πιστή στις αρχές του Slow Design.
Ενός παγκόσμιου κινήματος με εκφάνσεις από τη μόδα και το σχεδιασμό, μέχρι το φαγητό, τις πόλεις και το σινεμά, που αποκαλείται Slow Movement και με δυο λέξεις ευαγγελίζεται την ποιότητα και την ηθική στον τρόπο που ζούμε.
Γιατί ασχοληθήκατε με το σχεδιασμό υφασμάτων;
Από μικρή ήξερα ότι θα ήθελα να σπουδάσω σε σχολή Καλών Τεχνών. Μου άρεσε πάρα πολύ να ζωγραφίζω, αλλά ταυτόχρονα ήθελα τα σχέδιά μου να έχουν ένα σκοπό και όχι μόνο να “στολίζουν” έναν τοίχο. Ήθελα να δημιουργώ κάτι τρισδιάστατο.
Στα 18 μου μετακόμισα για σπουδές στην Αγγλία, όπου έκανα foundation σε Art και Design στο University of the Arts London και διάλεξα να αφοσιωθώ στα υφάσματα. Σπουδάζοντας Textile Design, μπόρεσα να συνδυάσω τη ζωγραφική, το σχέδιο, τη μόδα και την εσωτερική διακόσμηση.
Είστε μέλος του κινήματος Slow Design. Γιατί;
Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου έκανα πρακτική σε μία εταιρεία σχεδιασμού υφασμάτων όπου είδα τι πραγματικά σημαίνει fast fashion. Σχεδίαζα prints από το πρωί μέχρι το απόγευμα, και στο τέλος της μέρας έπρεπε να σκανάρω όλα τα σχέδια μου.
Τα σχέδια εκτυπώνονταν στη Κίνα, σε πολυεστερικά υφάσματα, κάθε δύο βδομάδες. Μετά, πήγαιναν σε εκθέσεις σε διάφορες χώρες του κόσμου, όπου μεγάλες fast fashion εταιρείες τα αγόραζαν και τα χρησιμοποιούσαν στις συλλογές τους.
Ό,τι δεν πουλιόταν στις εκθέσεις κατέληγε στα σκουπίδια και το “ξεσκαρτάρισμα” αυτό γινόταν κάθε τρεις εβδομάδες. Όταν το είδα αυτό να συμβαίνει αποφάσισα ότι δεν μπορώ να είμαι μέρος ενός τέτοιου συστήματος. Άρχισα να κάνω έρευνα και κατάλαβα ότι το Slow Design και το Emotionally Durable Design – είναι οι αξίες που θέλω να πρεσβεύω.
Στην Ελλάδα υπάρχει έμπρακτο ενδιαφέρον για κινήματα όπως αυτό;
Σε σχέση με άλλες χώρες, όπως τις σκανδιναβικές, πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι λίγο πίσω. Θεωρώ πως βασικό πρόβλημα είναι η εκπαίδευση. Θα έπρεπε τα παιδιά να ενημερώνονται για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και τον αντίκτυπο της κάθε βιομηχανίας από μικρή ηλικία.
Η μόδα, ο ρουχισμός και η κατανάλωση είναι κάτι που μας αφορά όλους, άρα θα έπρεπε να είναι κάτι που συζητιέται και στα σχολεία. Παρ’ όλ’ αυτά, από τότε που γύρισα στην Ελλάδα έχω παρατηρήσει ότι έχουν ανοίξει πολλά concept stores, τα οποία πουλάνε χειροποίητα αντικείμενα, φτιαγμένα με βιώσιμο τρόπο. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον και ζήτηση.
Έχετε πει σε συνέντευξή σας πως το οδοιπορικό σας σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας σας γέμισε εικόνες, χρώματα και ιδέες που χρησιμοποιείτε ως έμπνευση. Αυτή είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη είναι μολυσμένα ποτάμια από χρωματισμένα υφάσματα. Ποιες σκέψεις σας δημιουργεί αυτή η εικόνα;
Η βιομηχανική βαφή υφασμάτων είναι μια από τις πιο ρυπογόνες πτυχές της παγκόσμιας βιομηχανίας μόδας, καταστρέφοντας το περιβάλλον και θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των ανθρώπων. Ενώ ταξίδεψα για τέσσερις μήνες σε επτά χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, δεν είδα μολυσμένα ποτάμια από βαφές – είδα όμως πλαστικά σκουπίδια παντού.
Η Κίνα, η Ινδία και το Μπανγκλαντές είναι οι χώρες που έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα σε σχέση με τις βαφές, τα καρκινογόνα χημικά, τα άλατα και τα μέταλλα, που βλάπτουν το περιβάλλον και μολύνουν τις βασικές πηγές πόσιμου νερού.
Πρέπει να καταλάβουμε τις επιπτώσεις της “γρήγορης” μόδας, και να στραφούμε στην υπεύθυνη και τοπική κατανάλωση, με βάση τα φυσικά υλικά. Το ότι δεν το βλέπουμε στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη δεν σημαίνει ότι δεν συμβαίνει – πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προστατεύσουμε το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία παγκοσμίως.
Σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από την ταχύτητα και την εναλλαγή εικόνων, τι θέση μπορεί να έχουν τα χειροποίητα ρούχα/αντικείμενα;
Το Emotionally Durable Design είναι μία φιλοσοφία σύμφωνα με την οποία δημιουργείται μια σχέση μεταξύ καταναλωτή, αντικειμένου και σχεδιαστή. Το όραμα μου περιστρέφεται γύρω από αυτή την ιδέα.
Πιστεύω ότι ένα χειροποίητο διαχρονικό προϊόν πάντα πλεονεκτεί σε σχέση με ένα προϊόν το οποίο έχει φτιαχτεί από φθηνά υλικά και μετά από μερικές χρήσεις θα χαλάσει ή θα σταματήσει να είναι “της μόδας” και θα πεταχτεί.
Πρέπει να δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Σίγουρα είναι καλύτερο να έχουμε κάτι μοναδικό, που να γνωρίζουμε από ποιον φτιάχτηκε και πού, και να θέλουμε να το προστατεύσουμε έτσι ώστε να μετουσιωθεί σε “κειμήλιο”.
Το χειροποίητο είναι υπεράνω μόδας; Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς την έννοια της μόδας;
Για εμένα μόδα είναι τα ρούχα που ο καθένας μας φοράει και νιώθει καλά. Δεν είναι κάποια τάση ή ένα trend, είναι ρούχα που έχουν κάποια ιστορία.
Τα αγαπημένα μου ρούχα είτε τα έχει φτιάξει κάποιος που γνωρίζω (παλιοί συμφοιτητές, σχεδιαστές που έχω γνωρίσει, γυναίκες και δασκάλες μου σε χωριά του Βιετνάμ), είτε τα έχω συνδέσει με κάποια εμπειρία, κάποιο πάρτι, συναυλία ή ταξίδι.
Αν κάτι χαλάσει ή σταματήσει να μου αρέσει, προσπαθώ να βρω ένα τρόπο να το “σώσω” για να μην καταλήξει στα σκουπίδια. Για εμένα μόδα είναι εμπειρίες και ιστορίες, το αγαπημένο μου τζιν που έχω από τα 16, που σκίστηκε, το κέντησα και το φοράω ακόμα!
Τι υλικά χρησιμοποιείτε για τη δημιουργία των προϊόντων σας και πώς τα προμηθεύεστε;
Για να λειτουργήσουν σωστά οι φυτικές βαφές πρέπει το ύφασμα να είναι οργανικό και όχι συνθετικό. Το μετάξι μας το προμηθευόμαστε από το Σουφλί, το βαμβάκι από την Αθήνα και το λινό από τη Γαλλία.
Όσο για τις φυτικές βαφές, χρησιμοποιώ κυρίως ελληνικά φυτά. Καλλιεργώ μερικά από αυτά στον κήπο του εργαστηρίου μου. Επίσης, όταν πάω για βόλτα στην εξοχή, έχω πάντα μαζί μου πάνινες τσάντες σε περίπτωση που αναγνωρίσω κάτι που βάφει.
Η καταγωγή μου είναι από τη Μάνη και, εκεί, μαζεύω βελανίδια, ξινήθρες, χαμομήλι, σπαρτά και άλλα, ανάλογα με το τι είναι διαθέσιμο εκείνη την εποχή.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για τη δημιουργία ενός ρούχου;
Στο εργαστήριό μας, εκτός από το σχεδιασμό του ρούχου, τα πατρόν και το ράψιμο, φτιάχνουμε και τα υφάσματα, επομένως η διαδικασία διαρκεί πολύ περισσότερο. Για τα κιμονό μας πρώτα ζωγραφίζω τοπία, μετά τα επεξεργάζομαι στο Photoshop, προτού τα στείλω για ψηφιακή εκτύπωση.
Τα ρούχα που βάφουμε με φυτικές βαφές στο χέρι μπορεί να χρειαστούν μέρες, ανάλογα με το χρώμα που θέλουμε να πετύχουμε. Τεχνικές όπως η ύφανση ή το μπατίκ, ακόμα και για μια μικρή επιφάνεια μπορεί να πάρουν και δέκα ώρες, ανάλογα με το σχέδιο.
Κάθε προϊόν μας συνοδεύεται από ένα “CV”, το οποίο περιγράφει τις τεχνικές και όλα τα βήματα της δημιουργίας του.
Πόσοι άνθρωποι εργάζονται στην εταιρεία σας και σε ποια επίπεδα φτάνει η παραγωγικότητα;
Αυτή τη στιγμή είμαστε τρεις που δουλεύουμε στο εργαστήριο. Είμαστε μία πολύ καλή ομάδα με ανάλογες σπουδές και η παραγωγικότητα έχει σίγουρα αυξηθεί πολύ σε σχέση με πέρυσι που ήμουν μόνη μου. Η ομάδα μας ικανοποιεί τη μέχρι τώρα ζήτηση και η οργάνωσή μας, μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε και την προοπτική της αύξησής της.
Καθώς το χειροποίητο δεν μπορεί παρά να είναι ακριβότερο του βιομηχανοποιημένου, θα ήθελα να μου περιγράψετε το προφίλ των πελατών σας;
Κύρια χαρακτηριστικά των πελατών μας είναι ότι αγαπάνε το χρώμα, νοιάζονται για το περιβάλλον και αναζητούν κάτι το ξεχωριστό. Οι πελάτες μας είναι όλων των ηλικιών και αυτό έχει να κάνει με την ποικιλία των προϊόντων που δημιουργούμε.
Οι μεγαλύτερες σε ηλικία κυρίες συνήθως διαλέγουν μεταξωτά μαντήλια, ενώ κυρίες μεταξύ 30-50 θα αγοράσουν ένα μεταξωτό κιμονό, το οποίο ξέρουν ότι μπορούν να το συνδυάσουν με διάφορα looks. Κοπέλες στην ηλικία μου θα αγοράσουν τσάντες ή κορδέλες για τα μαλλιά, δηλαδή τα πιο μικρά και οικονομικά αντικείμενα που φτιάχνουμε.
Πολλοί πελάτες κάνουν ειδικές παραγγελίες (commissions) για κάτι συγκεκριμένο που θέλουν, φτιαγμένο ειδικά για αυτούς – έτσι μπορούν να διαλέξουν ύφασμα, χρώμα, τεχνική και μαζί δημιουργούμε κάτι πραγματικά ξεχωριστό.
Η ποιότητα κοστίζει ακριβά;
Εξαρτάται από το προϊόν, αλλά η αλήθεια είναι πως ναι. Τα υλικά που χρησιμοποιούμε είναι άριστης ποιότητας, άρα η τιμή αναγκαστικά ανεβαίνει. Παρ’ ολ’ αυτά, οι πελάτες μας καταλαβαίνουν ότι αυτά που θα αγοράσουν θα είναι αντικείμενα τα οποία θα κρατήσουν για πολλά χρόνια. Θέλουμε να δημιουργούμε αντικείμενα που θα μπορούσαν να γίνουν οικογενειακά κειμήλια.
Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με το Μουσείο Μπενάκη, τι περιλαμβάνει και τι σημαίνει για εσάς η δημιουργία επετειακών αντικειμένων για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης;
Τα social media μας έχουν ανοίξει πολλές πόρτες όσον αφορά τρόπους παρουσίασης των προϊόντων μας στο κοινό. Η συνεργασία μου με το Μουσείο Μπενάκη ξεκίνησε κάπως έτσι, με πλησίασαν μέσω Instagram, απ’ όπου είχαν δει τη δουλειά μου.
Για την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης σχεδίασα διακοσμητικά μαξιλάρια, εμπνευσμένα από υδατογραφίες και ταπισερί του 18ου και 19ου αιώνα της συλλογής του Μουσείου Μπενάκη.
Νιώθω πάρα πολύ τυχερή που μου δόθηκε αυτή η ευκαιρία και χαίρομαι που κάποια στιγμή στο μέλλον θα μπορώ να λέω στα παιδιά μου ότι πήρα κι εγώ μέρος στον εορτασμό των 200 χρόνων ανεξαρτησίας της χώρας μου.
Διαβάστε ακόμη στην αθηΝΕΑ:
Stolen Fish: Ο Ανήθικος Καταναλωτισμός και η Μετανάστευση
Ποδηλατάδες για την Κοινωνική Δικαιοσύνη στο Γιοχάνεσμπουργκ
Ένα Φωτογραφικό Project Αποκαλύπτει το Στεγαστικό Πρόβλημα του Χονγκ Κονγκ
Οι Kodokushi και η Δυσοσμία της Μοναξιάς
