Η φύση και τα έργα της ακολουθούν έναν προκαθορισμένο κύκλο ζωής. Τα θαυμαστά ανθρώπινα έργα, όμως, όχι απαραίτητα. Εκτός κι αν ο άνθρωπος φροντίζει να τους χαρίσει και δεύτερο και τρίτο και άπειρους κύκλους ζωής.
Ουτοπία; Όχι πια. Οι τάσεις του recycle and re-use, του re-model και του πολύ πρόσφατου upcycle εγγυώνται, εκτός από προστασία του περιβάλλοντος και οικολογική ευαισθησία, ατέλειωτους κύκλους ζωής.
Η Αρχή
Όλα ξεκίνησαν κάποτε από την τάση του ρετρό, που εξέφραζε την έμφυτη στον άνθρωπο νοσταλγία για παλιότερες εποχές, μόδες, μάρκες, αντικείμενα, μουσικές, τεχνοτροπίες. Κι έτσι, βλέπουμε ρετρό -ή αλλιώς επιστροφή- κάποιων στιλιστικών εμβλημάτων, όπως παντελόνια καμπάνα και μυτεροί γιακάδες της δεκαετίας του ’70, γκλίτερ και βάτες του ΄80, θρυλικούς σκαραβαίους και 2CV, και, τέλος πάντων, ό,τι σταδιακά αναβαπτίστηκε σε “vintage”. Μέχρι να σβήσουν κι αυτά και να δώσουν τη θέση τους σε άλλα ρετρό της μόδας!
Ο χρόνος όμως προχωρά, οι ανάγκες αλλάζουν, η τεχνολογία μεγαλουργεί -καμιά φορά επικίνδυνα αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία- και το απανταχού design καλείται να ανταποκριθεί. Το οποίο και πράττει, προτείνοντας λύσεις που, αυτή τη φορά, προσπερνούν τη νοσταλγία και τις στείρες επαναλήψεις και απαντούν σε θέματα βιωσιμότητας, ρύπανσης περιβάλλοντος, αλλά και ηθικής κατανάλωσης.
Τρανό Παράδειγμα Νούμερο 1: Το Remodeling
Αντί να γκρεμίσουμε, καταστρέψουμε, αντικαταστήσουμε με κάτι καινούργιο ανασχεδιάζουμε, αναπλάθουμε και ανακατασκευάζουμε το ίδιο το προϊόν, εκσυγχρονισμένο και προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες μας, χωρίς, απαραιτήτως να προορίζεται για την ίδια χρήση. Brand new, κοινώς!
Νομίζω ότι στα ρούχα και στη μόδα είναι πολύ ευπρόσδεκτες, σήμερα ειδικά, οι “δημιουργικές” μεταποιήσεις, όπως ένα ανδρικό παλτό να γίνει γυναικείο, ένα παντελόνι φούστα, μία φούστα στράπλες φόρεμα, ένα πουλόβερ ζακέτα με κουμπιά και τα λοιπά. Όρεξη, γνώσεις και φαντασία να έχεις!
Το remodeling βρίσκει ευρύτατες εφαρμογές παντού, συνηθέστερα όμως στον κατασκευαστικό κλάδο και στη διακόσμηση. Χωρίς να είμαι ειδικός, βρίσκω πολύ σπουδαία τη μαεστρία να μπορείς να κρατήσεις το χαρακτήρα, το ύφος και τον πυρήνα ενός παλιού, διατηρητέου κάποιες φορές, κτιρίου, να συντηρήσεις επισκευάζοντας ό,τι αντέχει ακόμα στο χρόνο, και να το ανακατασκευάσεις δραστικά, αποδίδοντάς το στο κοινό του υπερσύγχρονο, λειτουργικό και ταυτόχρονα αισθητικά υπέροχο.
Ποιος είπε ότι η ανάπλαση δεν είναι αληθινή δημιουργία; Κάποια από τα πιο απαιτητικά τέτοια εγχειρήματα που μου έρχονται στο νου είναι πολύ πρόσφατα: το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (πρώην εργοστάσιο ΦΙΞ) και η νέα (υπό κατασκευή) Εθνική μας Πινακοθήκη. Ναι, ξέρω, και τα δύο έχουν γίνει αντικείμενα πολλής κριτικής και αντιμαχιών. Αλλά, αντικειμενικά, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι έδωσαν νέο κύκλο ζωής στην αρχική κατασκευή τους, στη χρήση τους και, βέβαια, στο στιλ τους.
Νομίζω ότι στα ρούχα και στη μόδα είναι πολύ ευπρόσδεκτες, σήμερα ειδικά, οι “δημιουργικές” μεταποιήσεις, όπως ένα ανδρικό παλτό να γίνει γυναικείο, ένα παντελόνι φούστα, μία φούστα στράπλες φόρεμα, ένα πουλόβερ ζακέτα με κουμπιά και τα λοιπά. Όρεξη, γνώσεις και φαντασία να έχεις!
Ο Κύκλος Ζωής των Υλικών
Η πιο πρόσφατη μεγάλη τάση είναι το upcycling. Κάτι περισσότερο από την ανάπλαση, κάτι πέρα από την ανακύκλωση, το fashion upcycling δεν χρησιμοποιεί ένα ανακυκλώσιμο ρούχο για να κάνει ένα καινούργιο, αλλά “διαλύει” τα υλικά του ή μεταχειρίζεται κατεστραμμένα υλικά άλλων ειδών και τα ανασυνθέτει για να κατασκευαστεί ένα τελείως άλλο, καινούργιο και αναβαθμισμένο σχεδιαστικά, αλλά και οικολογικά κομμάτι.
Αποτέλεσμα: λιγότερες πρώτες ύλες, λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, λιγότερη ρύπανση, λιγότερη υπερθέρμανση του πλανήτη. Και βέβαια, τα brands που υιοθετούν αυτή τη μέθοδο έρχονται σε μετωπική σύγκρουση με τη σπάταλη βιομηχανία του fast fashion.
Σταχυολογώ, στα Γρήγορα, Κάποια Τέτοια Ethical Brands
- Patagonia, με τα άνορακ από ανακυκλωμένα πλαστικά μπουκάλια.
- Beyond Retro, που μαζεύει τόνους από κομμάτια για πέταμα, τα ανακυκλώνει και τα αναβαθμίζει σε πολύ προχωρημένα, σχεδόν φουτουριστικά μοντέλα.
- RubyMoon Swimwear, που φτιάχνει μαγιό από χρησιμοποιημένα δίχτυα ψαρέματος και πλαστικά περισυλλεγμένα από τους ωκεανούς!
- Zero Waste Daniel, που φτιάχνει ρούχα από 100% κουρέλια για πέταμα. Και η λίστα, (καθώς και οι πωλήσεις, μεγαλώνει μέρα τη μέρα.
- Salty Bag, που είναι και ελληνικό brand, που σχεδιάζει τσάντες και αξεσουάρ από ανακυκλωμένα ιστιοπλοϊκά πανιά, δίνοντας “μια δεύτερη ευκαιρία στους κουρασμένους ήρωες”!
Κλείνω μ΄ ένα σχετικό περιστατικό που γνωρίζω από πρώτο χέρι. Νεαρή Brand Designer και Art Director μεγάλου οίκου, ψαχουλεύοντας χαλαρά σε βιβλιοπωλείο σε κάποια πόλη της Ιταλίας βρήκε μια παλιά δερματόδετη και ταλαιπωρημένη Βίβλο. Απέσπασε τις σελίδες από τη ράχη και τα εξώφυλλα, τα ένωσε με φερμουάρ, έντυσε με δερμάτινη φόδρα το εσωτερικό και το στερέωσε με αλυσίδες και μπρελόκ Chanel (ψεύτικα φυσικά). Αποτέλεσμα, ένα πρωτότυπο “τύπου Chanel” τσαντάκι για αποκλειστική της χρήση, που κόστισε ελάχιστα κι έκλεινε το μάτι τόσο στο πρωτότυπο μοντέλο όσο και στις… μαϊμούδες του! (δείτε τη φώτο).
Δεν ξέρω αν αυτό το σχεδιαστικό (και οριακά… βλάσφημο!) εγχείρημα εντάσσεται στην κατηγορία του remodeling ή του upcycling της ταλαίπωρης Βίβλου. Μάλλον ναι! Το σίγουρο είναι ότι recycling, remodeling και το ανερχόμενο upcycling, εκτός από το θετικό τους αποτύπωμα στο Ευαγγέλιο της σωτηρίας του πλανήτη, εξασφαλίζουν αθανασία στους κύκλους ζωής του στιλ και των εκφράσεων του.
Το στιλ αγαπάει την αθηΝΕΑ – άλλα άρθρα της Νίκης Μπουτάρη:
Το Στιλ Αγαπάει το Mix & Match
