«Μες στο μουσείο μες στο μουσείο / Μια μέρα μπήκα με φόρα κι εγώ…»
Ήμουν παιδί όταν πρωτοάκουσα το τραγούδι από τη θρυλική «Λιλιπούπολη» και σίγουρα με επηρέασε στον τρόπο με τον οποίο έβαλα τα μουσεία στη ζωή μου. Η αλήθεια είναι πως στο σχολείο, όταν η μηνιαία εξόρμηση ήταν σε μουσείο αντί σε εξωτερικό χώρο για παιχνίδι, δεν ήταν «η καλύτερή μας», ωστόσο σιγά σιγά άλλαξα γνώμη.
Τα μουσεία δεν είναι βαρετά μέρη. Είναι τόποι ανακάλυψης, παράθυρα στον κόσμο, αφορμές για άνοιγμα του μυαλού. Τα μουσεία προσφέρουν ευκαιρίες για να κατανοήσουμε την ιστορία, την τέχνη, την επιστήμη, τον πολιτισμό, τον κόσμο μας, την ίδια τη ζωή.
Ως δυναμικοί φορείς πολιτισμού και παιδείας, έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργούν την περιέργεια, τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη, παρέχοντας στο κοινό μια ολοκληρωμένη εμπειρία γνώσης και ψυχαγωγίας.
Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η μουσειοπαιδαγωγός-παιδαγωγός Μίνη Ράδου σε πρόσφατη συνέντευξή της στην αθηΝΕΑ, «τα περισσότερα μουσεία χαρακτηρίζονται πια από εξωστρέφεια: επεκτείνουν το ωράριό τους, ανακαινίζουν τις παρουσιάσεις των εκθεμάτων τους με μια πιο φρέσκια μουσειακή ματιά, δημιουργούν θεματικές εκθέσεις με έργα του μουσείου αλλά και από δανεισμό άλλων μουσείων, ανοίγουν τους χώρους τους και για άλλες καλλιτεχνικές δράσεις».
Από το 1977, το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) καθιέρωσε τη 18η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων «με σκοπό την ενίσχυση της μόρφωσης, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών».
Με την ευκαιρία του εορτασμού, η είσοδος στα μουσεία είναι δωρεάν, ενώ πραγματοποιούνται ειδικές ξεναγήσεις, ομιλίες, εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις που δίνουν την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει και να εκτιμήσει την πολυμορφία τους.
Κάθε χρόνο μάλιστα, διερευνάται σε όλες τις χώρες-μέλη του ICOM και ένα ειδικό θέμα που συνδέεται με τα μουσεία και τον ρόλο τους στη σύγχρονη κοινωνία. Φέτος το θέμα είναι «Μουσεία για την Εκπαίδευση και την Έρευνα».
Επιπλέον, το ελληνικό τμήμα του ICOM προβάλλει κάθε χρόνο ένα ή περισσότερα ελληνικά μουσεία, όπου πραγματοποιείται η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού. Φέτος την τιμητική του έχει το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού.
Μεγάλα, μικρά, φημισμένα ή σχετικά άγνωστα, τα μουσεία αποτελούν χώρους για να μάθουμε, να προβληματιστούμε, να αναπτυχθούμε, να αισθανθούμε. Αν το καλοσκεφτούμε, λίγοι πολιτιστικοί θεσμοί στο πέρασμα των χρόνων έχουν παραμείνει τόσο σημαντικοί όσο τα μουσεία. Τα μουσεία μας κάνουν καλό και τα χρειαζόμαστε. Γιατί όμως;
Τα Παθήματα Μαθήματα
Τα μουσεία μας προσφέρουν μια εικόνα της ιστορίας της ανθρωπότητας. Μπορεί να μην είναι πλήρης ή κάθε μουσείο να εστιάζει σε συγκεκριμένα πεδία, ωστόσο τα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από τα ιστορικά γεγονότα, τα επιστημονικά επιτεύγματα, τα καλλιτεχνικά ρεύματα, τις εξελίξεις κ.λπ. είναι ανεκτίμητα.
Γνωρίζοντας το παρελθόν, ανακαλύπτουμε τις βάσεις, τις ρίζες, τις απαρχές. Εξηγούμε καλύτερα το παρόν, τις αιτίες και τα αποτελέσματα. Κι έτσι, μπορούμε να φανταζόμαστε και να σχεδιάζουμε καλύτερα το μέλλον.
Πολυπολιτισμικά Σταυροδρόμια
Τα μουσεία γεφυρώνουν τις γενεαλογικές, ηλικιακές, φυλετικές, πολιτισμικές κ.λπ. διαφορές και είναι χώροι συνάντησης όλων των ανθρώπων που μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα και έχουν την ίδια ανήσυχη περιέργεια για τον κόσμο.
Προάγουν τη συμπερίληψη και τον ανθρωπισμό. Ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες που έχει δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα στην προσβασιμότητα και σε ανθρώπους με αναπηρίες, τα μουσεία ενισχύουν την εικόνα τους ως πανανθρώπινες σταθερές αξίες πολιτισμού.
«Πράγματι τα μουσεία μας έχουν γίνει φιλικά ως προς την προσβασιμότητά τους από άτομα με κινητικά προβλήματα και όχι μόνο. Ήταν κρίμα που υπήρχε αυτός ο αποκλεισμός! Ευτυχώς σήμερα πολλά άτομα κινούνται και απολαμβάνουν τους εσωτερικούς χώρους των μουσείων και τους αρχαιολογικούς χώρους, π.χ. την Ακρόπολη», σημειώνει η κ. Μίνη Ράδου.
Ο Γύρος του Κόσμου σε Ένα Μουσείο
Τα μουσεία μας συνδέουν με τον κόσμο, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Ως χώροι, αποτελούν τοπόσημα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, μας βοηθούν να κατανοήσουμε διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς. Αλλά και χάρη στα πιο «εξειδικευμένα» μουσεία μπορούμε να…«βρεθούμε» στο διάστημα, να ανακαλύψουμε τους φυσικούς νόμους μέσα από πειράματα που γίνονται μπροστά στα μάτια μας, να «ταξιδέψουμε» σε άλλες εποχές.
Ένα μουσείο, όμως, μπορεί να είναι από μόνο του ο προορισμός. Ποιος θα βρεθεί στο Παρίσι και δεν θα πάει στο Λούβρο, το Musée d’ Orsay (αχ και το λατρεμένο Μουσείο Rodin!) ή στο Μουσείο του Βατικανού στη Ρώμη και στο Μουσείο Guggenheim του Μπιλμπάο;
Μάλιστα, αναλόγως τα ενδιαφέροντά μας, μία επίσκεψη στο MoMA στη Νέα Υόρκη, στο μουσείο του Johnny Cash στο Τενεσί, ή σύντομα στο Φρίχολντ, στο Νιου Τζέρσεϊ, στο μελλοντικό μουσείο του Bruce Springsteen, μπορεί να αποτελούν «όνειρα ζωής»!
Τα Μουσεία Αγαπούν τα Παιδιά
Τα μουσεία πάντα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση των παιδιών. Ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες όμως έχουν γίνει πολύ «φιλικότερα» στο νεανικό κοινό, αφήνοντας το «μην αγγίζετε» στο παρελθόν και μάλιστα ενθαρρύνοντας τη διάδραση και την ενεργή συμμετοχή.
Για παράδειγμα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει στηθεί διαδραστικό τμήμα για τη Μάχη της Χαιρώνειας με Playmobil και αναφορές σε ηλεκτρονικά παιχνίδια! Τέλειο;
photo credit: Cylcadic.gr
«Από την εμπειρία μου ως παιδαγωγού-μουσειοπαιδαγωγού, παρατηρώ πως τα παιδιά, κυρίως τα μικρότερα, είναι πολύ πιο ανοιχτά στην τέχνη. Έτσι, με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενη ότι πλέον τα μουσεία έχουν αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του να είναι ανοιχτά για τους ανήλικους επισκέπτες.
Με τη δημιουργία και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων γίνονται χώροι που τα παιδιά αγαπούν. Το πόσο όμορφα θα περάσουν μέσα στο μουσείο και τα συναισθήματα που θα τους δημιουργηθούν μέσα από το παιδαγωγικό παιχνίδι, θα εντυπωθούν στην ψυχή τους και θα τα κάνει μελλοντικούς φανατικούς επισκέπτες μουσείων», εξηγεί η κ. Μίνη Ράδου.
Και συνεχίζει: «Χρειαζόμαστε τα μουσεία επειδή είναι χώροι όπου μπορούμε όχι μόνο να αναζητήσουμε τις ιστορικές μας καταβολές και, αναμφισβήτητα, να πάρουμε πολλές και συμπυκνωμένες γνώσεις, αλλά και να θαυμάσουμε το Ωραίο, να αποκτήσουμε υποκειμενική και πολλές φορές και αντικειμενική άποψη, να μάθουμε να σεβόμαστε την Τέχνη και τον καλλιτέχνη, να ανακαλύψουμε το κόσμο. Τελικά, τα μουσεία συμβάλλουν με τρόπο ουσιαστικό στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας».
- Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη της συνέντευξη της κ. Μίνης Ράδου εδώ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Τέχνη και Ψυχική Υγεία: Η Θεραπευτική Δύναμη της Δημιουργικότητας
10 [+] | Η Παιδική Ατζέντα του Μαΐου
Γεωργία Λαλέ | Η Τέχνη ως «Καταφύγιο»
