«Μέσα σε όλα όσα υπάρχουν γύρω μας υπάρχει και κάτι ακόμα, κάτι άλλο πέρα από αυτά που βλέπουμε». Σε αυτή τη φαινομενικά απλοϊκή ατάκα βασίζεται το «Γένεσις Νο 2» του Ivan Viripaev, που ανεβάζει στην ΠΛΥΦΑ η Ομάδα Θεάτρου ETÚTI, σε σκηνοθεσία της Καλής Βοϊκλή. Μια «τραγωδία του νοήματος», που καταφέρνει να συνδυάζει το χιούμορ και τον ρεαλισμό, με βαθιά ερωτήματα για το νόημα και την ύπαρξη.
Όπως κάθε Ρώσος που σέβεται τον εαυτό του, έτσι και ο Viripaev μιλάει στα έργα του για τον Θεό. Σε μια συζήτηση με θεατρόφιλους είχα τολμήσει να πω ότι βαριέμαι τα κλασικά ρωσικά έργα, αλλά ίσως και ο Viripaev να αισθάνεται το ίδιο. Μιλάει, λοιπόν, για τα ίδια πράγματα που μιλούσαν οι «δικοί» του, με τον «ρωσικό τρόπο» τους, για την ελευθερία, για την ύπαρξη, για το τι τελικά συνδέει τους ανθρώπους. Η «Γένεσις Νο 2», θεωρητικά, αναφέρεται στη Βίβλο και σε όσα συμβαίνουν στο δεύτερο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της (Γένεσις), όταν ο Θεός δημιούργησε τον άνδρα και τη γυναίκα.
Ειρωνικός ο συγγραφέας, τοποθετεί τον Θεό επί σκηνής και μας προετοιμάζει: «Αν πιστεύεις στον Θεό, αυτό δεν σημαίνει ότι κι ο Θεός πιστεύει σ’ εσένα». Ταιριαστό σε εκείνους τους χριστιανούς και τις χριστιανές που τα βλέπουν όλα υπό το πρίσμα της ενοχής και δεν τολμούν να κάνουν βήμα, σίγουροι ότι κάποιος άλλος θα πάρει την ευθύνη αντί γι’ αυτούς.
Βρισκόμαστε μέσα σε ένα ψυχιατρείο. Ίσως είμαστε απλά μέσα σε ένα μυαλό, στο μυαλό μας. Όλα λευκά, εκτός από μια μαυροφορεμένη DJ. Ένα «κάτι» από νέον αναβοσβήνει ανά διαστήματα. Είναι αυτό το κάτι που ψάχνουμε όλοι και όλες. Είναι αυτό το «κάτι» που υπάρχει ακόμα και όταν όλα είναι μάταια.
Λέγεται πως η ιστορία είναι αληθινή… Στη Ρωσία, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Antonina Velikanova εισήχθη σε ψυχιατρική κλινική με οξεία σχιζοφρένεια. Ήταν καθηγήτρια μαθηματικών, παντρεμένη, με παιδιά. Μια μέρα έγραψε στον Ivan Viripaev ζητώντας του να σκηνοθετήσει το έργο της, δίνοντας σαφείς οδηγίες. Στο έργο χρησιμοποιούνται και κομμάτια από τις επιστολές που αντάλλαξαν.
Να σημειώσω ότι ο συγγραφέας και σκηνοθέτης από το… μαγευτικό Ιρκούτσκ της Σιβηρίας, αντιμέτωπος με τις τοπικές αρχές, μετακόμισε στη Μόσχα το 2001, όπου μαζί με άλλους θεατρικούς συγγραφείς δημιούργησε το Κέντρο Νέων και Κοινωνικών Θεατρικών Έργων Teatr. doc.
Στο έργο, ο Θεός, η γυναίκα του Λωτ, ο «προφήτης Ιωάννης», η Velikanova και ο Viripaev συνυπάρχουν και εναλλάσσονται. Οι πέντε ηθοποιοί αλλάζουν ρόλους ενόσω το έργο κυλάει και, όπως μας πληροφορούν, θα αλλάζουν χαρακτήρες σε κάθε παράσταση, αυθόρμητα, χωρίς να υπάρχει προσυννενόηση σχετικά με ποιον ρόλο θα αναλάβει καθένας τους σε κάθε σκηνή. Έτσι, μέσα από αυτό το παιχνίδι της αυτοδιάθεσης, κάθε παράσταση θα είναι διαφορετική, απρόβλεπτη και πραγματικά «ζωντανή».
Το «Γένεσις Νο 2» πραγματεύεται το βαθύτερο νόημα της ζωής, τον θάνατο δηλαδή. Και μαζί την έννοια της αγάπης, την ανθρώπινη βλακεία, τη μελαγχολία, το θάρρος να κοιτάξεις πίσω, όπως η γυναίκα του Λωτ, σε αντίθεση με όσα σου είπε ο Θεός, και τελικά την αναζήτηση αυτού του «κάτι περισσότερο». Με χιούμορ, όμορφη κινησιολογία, χωρίς ιδιαίτερη υποκριτική –και δεν το λέω για «κακό»–, οι ηθοποιοί περνάνε από την πρόζα στις ασκήσεις επί σκηνής, στον χορό, την ώρα που το λογικό και το παράλογο κάνουν πάρτι. Πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά όταν βρισκόμαστε στο μυαλό μιας σχιζοφρενούς;
Οι 19 σκηνές είναι φαινομενικά αποσπασματικές. Ευτυχώς για τους θεατές, υπάρχει δομή, υπάρχει ειρμός, αρχή, μέση και τέλος. «Δεν υπάρχει τίποτα στους ανθρώπους, εκτός από τον θάνατο και τη βλακεία. Αλλά στον ίδιο τον θάνατο ή στη βλακεία, ακόμη και αν τα πάρουμε ξεχωριστά, υπάρχει κάτι περισσότερο από τον θάνατο και τη βλακεία», μας λέει η «συγγραφέας» Velanikova.
Η διέξοδος υπάρχει και βρίσκεται στο διάστημα. Έξω από εδώ. Σαν λύτρωση από το «εδώ», σαν αποφυγή του πόνου. Όπως διακόπτεις από έναν εραστή για να καθαρίσεις μέσα σου, όπως ορίζει η ανθρώπινη φύση, να βρεις τον ήλιο, τον δικό σου προσωπικό ήλιο πριν πεθάνεις, να σε φωτίσει μέχρι να σε κάψει. O ήλιος, για τη Velikanova, είναι το τέλος και η αρχή των πάντων.
Η Καλή Βοϊκλή τοποθετεί επιδέξια στον χώρο τους ηθοποιούς. Παίζει με το σκηνικό, αδιαφορεί για το φύλο, εκθέτει τα σώματα στον χορό και δίνει ροή στο πυκνό κείμενο. Αν η μαυροφορεμένη Κωνσταντίνα Μαστροκωστοπούλου στους ήχους και στα φώτα είναι δικό της εύρημα, είναι ευφυές.
Η Μαριτίνα Κουτσοχιώνη, ο Τάσος Κωλέτσης, η Διαλεκτή Πουρσανίδου, ο Βασίλης Σταματάκης και η Χαριτίνη Χαριτωνίδου ένιωσα ότι έχουν δουλέψει πολύ. Παρέμειναν επί 80′ με το ίδιο αινιγματικό ύφος, σαρκαστικοί και ευαίσθητοι, να αναρωτιούνται για όλα όσα μας βασανίζουν. Δεν ξεχωρίζω κάποιον ή κάποια γιατί τους ένιωσα ως ομάδα.
Το θέατρο παραμένει επαναστατικό, πιο επαναστατικό από πορείες, διαμαρτυρίες, κούφια λόγια σε τηλεοπτικά παράθυρα. Η συγκεκριμένη δουλειά της ομάδας ETÚTI πιστεύω ότι σχετίζεται με τον συλλογισμό μου. Δείτε το. Αξίζει τόσο για τη σκηνοθεσία και την ηθοποιία όσο και για την ευαισθησία του και την καυστικότητά του.
Συντελεστές
Μετάφραση: Γιάννης Λεοντάρης | Σκηνοθεσία: Καλή Βοϊκλή | Πρωτότυπη μουσική: Βίκη Καπετανοπούλου, Αλέξης Δημουλέας | Παραγωγή μουσικής: Αλέξης Δημουλέας | Επιμέλεια κίνησης: Ζωή Μαστροθεοδώρου | Σκηνικός χώρος-Κοστούμια: Μαρία Φράστανλη | Σχεδιασμός φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση | Φωτογραφίες: Έφη Καρανικόλα | Βίντεο: Μαριάννα Μποζαντζόγλου | Σχεδιασμός αφίσας-Γραφιστικά: Γιώργος Φραγκιαδάκης | Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη | Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου ETÚTI
Ερμηνεύουν: Μαριτίνα Κουτσοχιώνη, Τάσος Κωλέτσης, Διαλεκτή Πουρσανίδου, Βασίλης Σταματάκης, Χαριτίνη Χαριτωνίδου | Χειρισμός ήχου-φώτων επί σκηνής: Κωνσταντίνα Μαστροκωστοπούλου
Πληροφορίες
Έως τις 14 Νοεμβρίου 2023 | Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 | Extra παραστάσεις: Τετάρτη 25 και Παρασκευή 27 Οκτωβρίου στις 21:00 και Σάββατο 28 Οκτωβρίου στις 20:00 | Διάρκεια: 80′ | ΠΛΥΦΑ: Κορυτσάς 39, Αθήνα, ticketservices.gr
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Θεατρικές Παραστάσεις | Όλη η Αθήνα Μια Σκηνή
Θέατρο του Νέου Κόσμου | Πέντε Χώροι, Πολλές Παραστάσεις
«Pietà» | Σπάζοντας τον Φαύλο Κύκλο στο Θέατρο του Νέου Κόσμου
