Τι σας έρχεται στο νου όταν ακούτε “Κυκλάδες”; Αυτή η λέξη περιγράφει τη γεωγραφική διάταξη του συμπλέγματος των αρχαίων νησιών του Αιγαίου που βρίσκονται παραταγμένα σε νοητό κύκλο και αποτέλεσαν το λίκνο του κυκλαδικού πολιτισμού. Η Σίφνος, νησί των Δυτικών Κυκλάδων, τα τελευταία χρόνια έχει -για διάφορους (σωστούς) λόγους- τύχει τεράστιας προβολής από έγκυρους και αξιόπιστους editors, δημοσιογράφους και επαγγελματίες περιηγητές διεθνών και εγχώριων μέσων ενημέρωσης.
Όπως χαρακτηριστικά μου έλεγε τις προάλλες ένας γνώστης του νησιού, σχηματίζοντας με το χέρι του έναν πύραυλο τη στιγμή που εκτοξεύεται, “η Σίφνος πάει έτσι!”, με ό,τι σημαίνει αυτό το ανοδικό και αυξητικό “έτσι”. Αφίξεις τουριστών, αγοραπωλησίες και οικοδόμηση νέων κατοικιών, εστίαση αξιώσεων, ψυχαγωγία και shopping, φυσικό κάλλος, φήμη, συμπερίληψη στα “10 ωραιότερα νησιά του κόσμου” και άλλα πολλά.
Γιατί όμως ειδικά τόσο buzz (λέγεται και ντόρος!) τελευταία για τη Σίφνο; Ποιο ιδιαίτερο και γοητευτικό στοιχείο απογείωσε το “brand Σίφνος” και την καθιέρωσε σαν μοναδικό και “second to none” προορισμό; Παρακαλώ μην περιμένετε να σας περιγράψω με δυο-τρεις λέξεις ένα κράμα από φυσικά και άυλα στοιχεία, ούτε καν μια “μαγική” συνταγή με ζυγισμένα συστατικά, που φτιάχνουν αυτό το “φαινόμενο Σίφνος”. Γιατί, πιστέψτε με, αυτό το νησί είναι φαινόμενο!
Ένα Μικρό Νησί με Μεγάλη Ιστορία
Η ρίζα των Σιφνιών ξεκινάει από τα βάθη της ιστορίας, τη νεολιθική εποχή και τον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό. Και μόνο ο περίφημος ναός “Θησαυρός των Σιφνίων” που αφιέρωσαν στο μαντείο των Δελφών τον 6ο π.χ. αιώνα, μαρτυρά τον πλούτο τους που προέρχονταν από τα ορυχεία αργύρου και χρυσού. Στη διάρκεια των χρόνων, περίοδοι ακμής και παρακμής εναλλάσσονταν, ενώ κατακτητές (Ενετοί, Φράγκοι, Τούρκοι…) όριζαν την τύχη του νησιού.
Οι Σιφνιοί δραστηριοποιήθηκαν στη γεωργία, την κτηνοτροφία και στην αγγειοπλαστική (τα σιφνέικα τσουκάλια τροφοδοτούσαν τα νοικοκυριά της ηπειρωτικής Ελλάδας). Μέχρι που ο ηλεκτρισμός κατέκτησε (και) την κουζίνα κι έστειλε τα τσουκάλια στα ράφια των καταστημάτων τουριστικών ειδών. Οι Σιφνιοί είχαν έφεση στα γράμματα, στη λογοτεχνία, στη μουσική, στον πολιτισμό.
Γνωστοί Δάσκαλοι του Γένους ήταν Σιφνιοί, καθώς και ο πρώτος Υπουργός Παιδείας του Νεοελληνικού κράτους ο Νικόλαος Χρυσόγελος, ιδρυτής της Σχολής του Παναγίου Τάφου. Πλήθος ποιητών, λογίων, καθηγητών, νομικών, εκδοτών, από τον 19ο αιώνα έως και σήμερα (σταχυολογώ λίγα ονόματα όπως ο Προβελέγγιος, ο Γρυπάρης, ο Σπεράντζας, ο Δεκαβάλλες, ο Κορρές, ο Μαγγανάρης, ο Πατρίκιος) έδωσαν ακούσια στη Σίφνο τον τίτλο “Το Νησί των Ποιητών” – κάτι που επιβεβαιώθηκε και επίσημα από τον Ελβετικό Οργανισμό Τουρισμού το 2007!
Παράδοση όμως έχουν οι Σιφνιοί και στη μουσική και τη στιχουργία, μια και οι ευχές στα πανηγύρια, στους γάμους και στα ξεφαντώματα, ακόμη και στους επικήδειους, σκαρώνονται επί τόπου από αυτόκλητους ποιητές και στιχουργούς. Ένα ταλέντο μοναδικό που με καταπλήσσει πάντα και με κάνει να πιστεύω βαθιά στο κληρονομικό γονίδιο! Συχνά, τα έμμετρα αυτά διαμαντάκια συνοδεύονται από τα μουσικά όργανα, συνήθως βιολιά (βιογκιά), λαγούτα, μαντολίνα. Πολλά από αυτά δημοσιεύονται σε κάποια από τις εφημερίδες του νησιού (σε ηλεκτρονική ή έντυπη έκδοση), η μία εκ των οποίων, η “Σίφνος”, είναι η αρχαιότερη εφημερίδα του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
Το μέτρο, η απλότητα αλλά και οι απαλότητα των γραμμών είναι η γοητεία του νησιού, το οποίο αποπνέει παντού ηρεμία, γλύκα και τρυφερότητα που σου ζεσταίνει την καρδιά. Ακόμη κι από την τραγουδιστή ντοπιολαλιά, τα αθώα πειράγματα και τα παρατσούκλια, τα αγαπησιάρικα υποκοριστικά ουδέτερου γένους.
Και τι να πούμε για τη γαστρονομική παράδοση! Η “Πατρίδα του Τσελεμεντέ”, όπως είναι επίσης γνωστή η Σίφνος, πληροφόρησε το κοινό της γαστρονομίας ότι ο Τσελεμεντές δεν είναι μόνο βιβλίο/οδηγός μαγειρικής, αλλά και φυσικό πρόσωπο. Ο διάσημος Έλληνας μάγειρας, με τη μυθιστορηματική καριέρα που δίδαξε στην Ελληνίδα την ευρωπαϊκή και κυρίως τη γαλλική κουζίνα, αλλά και κατέγραψε -και ανέδειξε- τη μοναδική κουζίνα της γενέτειράς του. Αυτή που γεύεσαι σε κάθε σιφνέικη ταβερνούλα.
Και εδώ, το γονίδιο μαγειρικής δεινότητας ευθύνεται όταν μυρωδιές ρεβυθάδας, μαστέλου, καπαροσαλάτας με κρεμμύδι, αλλά και των αμυγδαλωτών και των σιφνέικων κουλουριών που σου σπάνε τη μύτη, ξεχύνονται από τις κουζίνες στα σοκάκια.
Όλο Χάρη κι Αρμονία
Δεν χρειάζεται να γνωρίζετε καλά το πλούσιο παρελθόν και τις υπέροχες παραδόσεις της Σίφνου για να πέσετε “θύμα” της γοητείας της. Θα σας συμβεί χωρίς να το καταλάβετε, θα σας κερδίσει σταδιακά, θα σας αποκαλυφθεί σιγά-σιγά.
Όπως τα χωριά της, που ανεβαίνοντας από το λιμάνι, τις Καμάρες, ξεδιπλώνονται το ένα ως συνέχεια του άλλου, σε μια αλληλουχία εκτυφλωτικού άσπρου (τα φρέσκο-ασβεστωμένα σπίτια) διάστικτο με το μπλε του Αιγαίου (στους τρούλους των εκκλησιών), πλημμυρίζουν το οπτικό σας πεδίο. Σε κάθε σοκάκι, σε κάθε “στενό”, όπως αποκαλούν το κάθε πλακόστρωτο καλντερίμι, με τους φρεσκοβαμμένους αρμούς που φρόντισε η Σιφνιά νοικοκυρά όπως έκανε και με τους αρμούς της δικής της αυλής.
Τι είναι τότε αυτό που με κάνει, όταν με ρωτούν “από πού είστε;”, να απαντώ “από τη Σίφνο”; Έχω την πεποίθηση ότι τελικά ένα σημαντικό κριτήριο για να “ανακηρύξουμε” έναν τόπο πατρίδα μας είναι όχι αν γεννηθήκαμε εκεί, αλλά αν περάσαμε εκεί τα παιδικά μας καλοκαίρια.
Είπα νοικοκυρά και σκέφτομαι πολλές φορές ότι η νοικοκυροσύνη χαρακτηρίζει όλο το νησί. Όπου, με σημερινούς όρους, νοικοκυροσύνη σημαίνει αστραφτερή καθαριότητα παντού, ακόμη και την ώρα που θα κλείσουν τα μπαρ, θα τελειώσει το night life και ο Δήμος θα σαρώσει κάθε στενό και κάθε γωνιά, ώστε όταν ανατείλει ο ήλιος να μην υπάρχει ούτε ένα σκουπιδάκι. Σημαίνει ακόμη πράσινη, οικολογική συνείδηση. (Σας πληροφορώ ότι στη σιφνέικη γειτονιά μου τοποθετήθηκαν κάδοι ανακύκλωσης αρκετά πριν αποκτήσουμε αντίστοιχους στην Κηφισιά και σε πολλές γειτονιές της Αθήνας!)
Το μέτρο, η απλότητα αλλά και οι απαλότητα των γραμμών είναι η γοητεία του νησιού, το οποίο αποπνέει παντού ηρεμία, γλύκα και τρυφερότητα που σου ζεσταίνει την καρδιά. Ακόμη κι από την τραγουδιστή ντοπιολαλιά, τα αθώα πειράγματα και τα παρατσούκλια, τα αγαπησιάρικα υποκοριστικά ουδέτερου γένους. Πώς να μη νιώσεις οικεία με τη Φλώρα που τη φωνάζουν το Φλω, τη Μαργαρίτα το Μαργά, τη Μαρία το Μαρώ, τον Αντώνη το Αντώ, τη Χαρίκλεια αλλά και τον Χαρίλαο το Χαρί;
Δεν έχει τίποτα το οξύ, το αυστηρό, το μεγαλοπρεπές και αυθωρεί συγκλονιστικό η Σίφνος. Δεν έχει αιχμές. Οι γωνίες της είναι στρογγυλεμένες. Δείτε το μεράκι του τεχνίτη με το ακανόνιστο σοβάτισμα της εκκλησιάς, τα ασύμμετρα αλλά και τόσο άνετα σκαλάκια του καλντεριμιού. Προσέξτε τον χαριτωμένο πήλινο “φλάρο” στη χαμηλή στέγη, στη θέση καμινάδας (αν και τώρα υπάρχει μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο). Την πινελιά του ασβέστη παντού, ακόμα και στον κορμό του αλμυρικιού στην άκρη της θάλασσας – η καλύτερη σκιά που καμιά ομπρέλα δεν μπορεί να συναγωνιστεί!
Κι έτσι, ακόμα και τα βουνά της -γιατί η Σίφνος είναι γεμάτη βουνά, πολλά βουνά, κεντημένα με ξερολιθιές για να συγκρατούν το χώμα και να φτιάχνουν κτήματα (“λουριά”) για τις καλλιέργειες- μοιάζουν φιλικά και είναι προσβάσιμα στον πεζοπόρο και στο αξιαγάπητο υποζύγιο του, παρά τις απότομες πλαγιές τους.
Τι Είναι η Πατρίδα μας; Μην είναι…;
Είμαι Σιφνιά, από καταγωγή, κι απ’ τους δύο γονείς μου. Συγκεκριμένα, κι εγώ κι εκείνοι γεννηθήκαμε στην Αθήνα. Μόνο ο ένας παππούς γεννήθηκε στη Σίφνο. Γιος δασκάλου, μετανάστευσε νωρίς στη Ρουμανία. Τι είναι τότε αυτό που με κάνει, όταν με ρωτούν “από πού είστε;”, να απαντώ “από τη Σίφνο”; Έχω την πεποίθηση ότι τελικά ένα σημαντικό κριτήριο για να “ανακηρύξουμε” έναν τόπο πατρίδα μας είναι όχι αν γεννηθήκαμε εκεί, αλλά αν περάσαμε εκεί τα παιδικά μας καλοκαίρια.
Πρωτοπήγα στη Σίφνο, 8 ετών, για διακοπές. Η πρώτη μου εικόνα ήταν… σκοτεινή. Το πλοίο έφτανε μεσάνυχτα, το ηλεκτρικό έσβηνε στις 10 το βράδυ. Η πρώτη μου εμπειρία λοιπόν ήταν μια μυρωδιά. Ο πατέρας μου με είχε ανεβάσει στη γέφυρα του καραβιού για να ξεζαλιστώ (έκτοτε δεν ξαναζαλίστηκα ποτέ!) κι ερχόταν στα ρουθούνια μας ένα αεράκι από τα ψηλά βουνά, ένα κράμα από ρίγανη, θυμάρι, φασκόμηλο και δεν ξέρω τι άλλο, που από τότε, το καταχώρισα στο μυαλό και την καρδιά μου ως “άρωμα Σίφνου”. Αυτή η μυρωδιά με υποδέχεται σταθερά, ακόμη και σήμερα. Με συνοδεύει στα μονοπάτια της Σίφνου, το απόλυτο “πρέπει” για τους κάθε είδους aficionados hikers. Άλλες “basic” εμπειρίες για να πεις ότι νιώθεις τη Σίφνο σαν ιδιαίτερη πατρίδα:
- Να έχεις ανέβει στον Προφήτη Ηλία (και να ξανά-ανεβαίνεις μια στο τόσο).
- Να έχεις περπατήσει το μονοπάτι του Μάινα, από Πουλάτη μέχρι Κάστρο.
- Να πηγαίνεις με τα πόδια ή δια θαλάσσης στη Φυκιάδα.
- Να βουτάς από τα βράχια Χρυσοπηγής, Πουλάτης και Εφταμάρτυρος.
- Να έχεις επισκεφτεί όλα τα εργαστήρια αγγειοπλαστικής – και να έχεις σερβίτσιο και για το σπίτι σου στην Αθήνα.
- Να κάνεις το γύρο του νησιού με βάρκα μια μέρα με λαδιά.
- Να έχεις χτίσει και, γιατί όχι, παντρέψει και βαφτίσει εκεί!
- Και σίγουρα να έχεις πάρει μία εικόνα σπίτι σου όλο το χρόνο για να κάνεις το πανηγύρι της εκκλησίας της στο χρόνο επάνω, ως πανηγυράς, συντηρώντας παράλληλα την εκκλησία. (Το πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα συντήρησης μνημείων που υπάρχει!)
Η θεωρία μου περί “πατρίδας” επιβεβαιώθηκε με τα χρόνια και από τα παιδιά μας, αλλά όχι μόνο! “Ξένοι”, Έλληνες και μη (γιατί οι Σιφνιοί θεωρούν ξένους ακόμα και τους μη Σιφνιούς Έλληνες) μαγεύτηκαν τόσο από τη Σίφνο που έχτισαν σπίτια-κοσμήματα, με σεβασμό στην αρχιτεκτονική του νησιού, και ενσωματώθηκαν τόσο στη σιφνέικη κοινωνία ώστε να τους αποκαλούμε εμείς οι… γηγενείς (λέμε τώρα!) Σιφνιοί, Νέο-Σιφνιούς!
Κοινό μας σημείο η άνευ όρων αγάπη για αυτό το μοναδικό, ιδιαίτερο νησί. Μια αγάπη βαθιά και ήρεμη, που ξεκίνησε κάποτε ως έρωτας και διατηρήθηκε ως σχέση ζωής. Ξέρω πως η Σίφνος εξελίσσεται, προοδεύει. Και πρέπει, για να μπορεί να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου ταξιδιώτη, μια και ο τουρισμός είναι το κεφάλαιό της.
Το βράδυ όμως, όταν κλείνω τα μάτια και καμιά φορά την ονειρεύομαι, μου έρχεται στο νου εκείνο το παλιό τραγούδι: “I Love You Just the Way You Are”. Και νοητά της φωνάζω: Σίφνο μου αγαπημένη, πρόσεχε! Aκούς;
Διαβάστε για ακόμη περισσότερους και ιδιαίτερους προορισμούς στην αθηΝΕΑ:
Οινική Βόλτα Κοντά στη Θεσσαλονίκη
Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μιας Χρήσης δια Χειρός Lidl Ελλάς, Ιδρύματος Λασκαρίδη και Sani Resort
