Φανταστείτε ένα σενάριο όπου ταξιδεύετε στο διάστημα, πολύ μακριά από τον Γαλαξία μας και συναντάτε έναν εξωγήινο. Και σας ρωτάει: τίνος είσαι συ; Ποια θα ήταν η απάντηση; Πώς περιγράφεις την καταγωγή σου στο Σύμπαν, την κοσμική γειτονιά σου και από πού έρχεσαι, πού γεννήθηκες;
Θα έλεγες: είμαι από τη Γη! Τον μπλε πλανήτη, τρίτο σε σειρά στο αστρικό σύστημα με αστέρι τον Ήλιο, που βρίσκεται περίπου 26.000 έτη φωτός από το κέντρο του Γαλαξία, πάνω στη σπείρα του Ωρίωνα. Ο Ήλιος μας κάνει μια περιστροφή γύρω από τον Γαλαξία κάθε 230 εκατομμύρια χρόνια. Το κοντινότερο αστέρι είναι ο Εγγύτατος Κενταύρου, μόλις 4 έτη φωτός μακριά από τον Ήλιο.
Η γειτονιά μου αποτελείται από 1,7 δισεκατομμύρια αστέρια (όπως τα είδε το διαστημικό τηλεσκόπιο Gaia) και πάνω από 4.400 πλανήτες. Ο Γαλαξίας μας είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας, έχει διάμετρο 150.000-200.000 έτη φωτός, αποτελείται από περίπου 200 δισεκατομμύρια αστέρια και είναι μέλος του Τοπικής Ομάδας (Local Group) γαλαξιών, μέλος του υπερσμήνους Virgo.
Η Τοπική Ομάδα γαλαξιών αποτελείται από τουλάχιστον 80 γαλαξίες μέσα σε μια περιοχή διαμέτρου 10 εκατομμυρίων ετών φωτός. Ο πιο κοντινός μας γαλαξίας είναι η Ανδρομέδα, σε απόσταση μόλις 2,5 εκατομμυρίων ετών φωτός, με τον οποίο βρισκόμαστε σε πορεία σύγκρουσης σε 3-5 δισεκατομμύρια έτη.
Ο Γαλαξίας μας έχει δυο δορυφόρους γαλαξίες, τα μικρά και μεγάλα νέφη του Μαγγελάνου, που είναι ορατοί από το νότιο ημισφαίριο του πλανήτη μου, της Γης. Ένα μαγευτικό φαινόμενο στον νυχτερινό ουρανό! Ο Γαλαξίας μας είναι μέλος και του υπερσμήνους γαλαξιών γνωστό ως τοπικό υπερσμήνος Λανιακέα που περιλαμβάνει περίπου εκατό χιλιάδες γαλαξίες.
Και αν σας ρώταγε στη συνέχεια: ποιος είναι αυτός ο Γαλαξίας; Τι το ιδιαίτερο έχει τέλος πάντων; Θα του απαντούσατε:
Εικόνα: Andrew Z. Colvin
Θα σου πω 5 υπέροχα χαρακτηριστικά του Γαλαξία μου για να καταλάβεις γιατί είναι τόσο μοναδικός!
- Ο Γαλαξίας μας είναι ένας μικρός κανίβαλος. Δημιουργήθηκε μέσω συγκρούσεων με μικρότερους γαλαξίες, τους οποίους αφομοίωσε για να μεγαλώσει, κάτι που συνηθίζεται στη φύση των γαλαξιών. Επιστήμονες έφτασαν σε αυτή την διαπίστωση όταν μελέτησαν ένα δείγμα 4 εκατομμυρίων αστέρων. Βρήκαν ότι 30.000 από αυτά τα αστέρια κινούνται σε τροχιές με αντίθετη κατεύθυνση από τα υπόλοιπα. Επίσης, τα αστέρια αυτά έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά (φωτεινότητα και μέγεθος) από τα υπόλοιπα του δείγματος. Αυτά τα στοιχεία δηλώνουν ότι ο Γαλαξίας μας είχε στο παρελθόν συγκρουστεί και αλληλεπιδράσει με γειτονικούς γαλαξίες.
Αποτέλεσμα της σύγκρουσης του Γαλαξία μας με άλλους γαλαξίες είναι η δημιουργία αστέρων! Ο λόγος για τον Γαλαξία Sagittarius, έναν νάνο γαλαξία με πολύ λιγότερη μάζα από τον δικό μας. Κάθε φορά λοιπόν που αλληλεπιδρούσαν, ο ρυθμός με τον οποίο δημιουργούνται αστέρια στο Γαλαξία μας αυξάνονταν! Δηλαδή, δημιουργούνται πιο πολλά αστέρια! Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι αλληλεπιδράσεις αυτές, που ήταν η αιτία ο Sagittarius να χάνει κάθε φορά μάζα την οποία κέρδιζε ο Γαλαξίας μας, δημιουργούν κύματα στον μεσοαστρικό χώρο. Τον χώρο μεταξύ των αστεριών. Φαντάσου τα σαν κύματα σε μια λίμνη όταν ρίχνεις μια πέτρα στο νερό. Εκεί που έχεις τα κύματα λοιπόν, συγκεντρώνεται περισσότερο αέριο και σκόνη, δηλαδή περισσότερο υλικό για τη δημιουργία αστέρων. Και το εκπληκτικό; Ένα από τα περάσματα του Sagittarius από τον Γαλαξία ήταν 4,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, την ίδια περίοδο που δημιουργήθηκε το Ηλιακό σύστημα και η Γη, από τα οποία προέρχομαι!
Ο Γαλαξίας μας έχει σχήμα σαν μια τηγανίτα και είναι ένα δυναμικό σύστημα που κινείται διαρκώς! Έχει τέσσερις σπείρες που αποτελούνται από αέριο και αστέρια και περιφέρονται γύρω από έναν πιο πυκνό σχηματισμό, ένα εξόγκωμα στο κέντρο (bulge). Το εκπληκτικό για τις σπείρες του Γαλαξία μας είναι ότι δεν περιέχουν τα ίδια αστέρια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Οι επιστήμονες περιγράφουν τις σπείρες σαν την κίνηση στον αυτοκινητόδρομο, όταν μπλοκάρει ο δρόμος και δεν έχεις πού να πας. Αυτό συμβαίνει και με τα αστέρια στις σπείρες, κολλάνε στην κίνηση, παραμένουν εκεί και κινούνται πολύ αργά, μέχρι τελικά να ξεκολλήσουν και να φύγουν από τις σπείρες.- Ο Γαλαξίας μας διαρκώς κλέβει αστέρια από άλλους γειτονικούς νάνους γαλαξίες και αστρικά σμήνη με τα οποία αλληλεπιδρά. Στο δίσκο του υπάρχουν κάποια με τόσο μεγάλες ταχύτητες που θα μπορούσαν να διαφύγουν από τη βαρυτική του έλξη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτά τα αστέρια προήλθαν από γειτονικούς γαλαξίες μετά από συγκρούσεις με τον δικό μας, γιατί έχουν κατεύθυνση προς τον Γαλαξία μας και όχι μακριά από αυτόν. Σαφώς υπάρχει και η πιθανότητα να είναι αστέρια του Γαλαξία μας που βρίσκονταν στην άλω, την ύλη που περιβάλλει τον γαλαξία μας, και να μετακινήθηκαν προς τον δίσκο μετά από σύγκρουση με γειτονικούς νάνους γαλαξίες.
Και τέλος, θέλω να σου πω ότι ο Ήλιος μας, το αστέρι του συστήματος από το οποίο προέρχομαι, είναι πολύ τρέντυ και κάνει σερφ πάνω σε ένα κύμα σκόνης μεγέθους 9.000 ετών φωτός! Αυτός ο κυματισμός εξέχει 500 έτη φωτός από τον δίσκο του Γαλαξία. Αυτοί οι σχηματισμοί που αποτελούνται από σκόνη και αέριο είναι πολύ σημαντικοί γιατί εκεί δημιουργούνται αστέρια. Ο Ήλιος μας κάνει σερφ λοιπόν πάνω σε αυτό το κύμα σκόνης. Απέχει μόλις 500 έτη φωτός από το κύμα, το πέρασε πριν 13 εκατομμύρια χρόνια και θα το ξαναπεράσει ξανά και ξανά στο μέλλον.
Μετά από αυτά ο εξωγήινος σίγουρα θα έμενε κατάπληκτος και θα σας έλεγε: μα τι καταπληκτικό μέρος αυτός ο Γαλαξίας! Θα τον επισκεφτώ σίγουρα! Γεια χαρά διαστημικέ ταξιδιώτη, εις το επανιδείν!
Πηγές:
Five Fascinating Gaia Revelations about the Milky Way
Gaia Creates Richest Star Map of our Galaxy and Beyond
Δείτε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Η Επιμονή Του Ανθρώπου Στην Εξερεύνηση Του πλανήτη Άρη: Το Εκπληκτικό Perseverance
