Ο κύβος ερρίφθη, το έκτακτο συνέδριο του SPD στη Βόννη έδωσε την Κυριακή το πράσινο φως για την έναρξη των επίσημων συνομιλιών για τη συγκρότηση ενός νέου μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία, που θα περιλαμβάνει τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Χριστιανοκοινωνιστές από τη μία, και τους Σοσιαλδημοκράτες από την άλλη. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι το έκανε με οριακή πλειοψηφία. Μόλις 56,4% υπερψήφισαν, 362 σύνεδροι από τους 642.
Μπρος Γκρεμός και Πίσω Ρέμα
Για να αντιληφθούμε το σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκονται οι Σοσιαλδημοκράτες, πρέπει να γυρίσουμε πίσω στον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν το SPD με 20,5% είχε καταγράψει το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην ιστορία του. Την εκλογική πανωλεθρία, οι ηγέτες του κόμματος αποκωδικοποίησαν ως απόρριψη της συγκυβέρνησης με την Angela Merkel και ανακοίνωσαν ότι το SPD θα έμενε στην αντιπολίτευση. “Για εμάς ο μεγάλος συνασπισμός τελειώνει σήμερα”, είχε δηλώσει η αντιπρόεδρος του κόμματος Manuela Schwesig.
Η λογική ήταν απλή. Γιατί να υφίσταται το SPD το κόστος των πολιτικών της Merkel χωρίς να μπορεί να επηρεάσει τα τεκταινόμενα; Πώς θα μπορούσε να αναγεννηθεί αν συμμετείχε εκ νέου σε έναν αντιδημοφιλή συνασπισμό; Γιατί να συνεχίσει στην ίδια πορεία, συρρίκνωσης και σταδιακής μετατροπής του από κυρίαρχο σε μεσαίο κόμμα στη γερμανική πολιτική;
Η περίοδος ενδοσκόπησης των Σοσιαλδημοκρατών έληξε απότομα, όταν οι συνομιλίες για τη συγκρότηση του συνασπισμού “Τζαμάικα” κατέρρευσαν τον περασμένο Νοέμβριο. Το SPD κλήθηκε για άλλη μια φορά να συγκυβερνήσει, βγάζοντας τα κάστανα απ’ τη φωτιά και τη Γερμανία από μια φάση παρατεταμένης ακυβερνησίας.
Τι τους οδήγησε στην απόφαση αυτή; Η πίεση του γερμανικού κατεστημένου και ο φόβος ότι η άρνησή τους να συγκυβερνήσουν θα μπορούσε να τους κοστίσει ακόμα ακριβότερα στο ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Στο κόστος αυτό αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην ομιλία της στη Βόννη και η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος του SPD, Andrea Nahles. “Θα μας δείξουν το δάχτυλο”, ήταν η γλαφυρή περιγραφή της για το τι θα συμβεί αν εξαιτίας του SPD η χώρα οδηγηθεί σε νέες εκλογές.
Μια Τεράστια Ευκαιρία για την Ευρώπη
Θα μας ενδιέφεραν λιγότερο τα εσωτερικά των Σοσιαλδημοκρατών, αν ο μεγάλος συνασπισμός δεν αποτελούσε πρωτοφανή ευκαιρία για την Ευρώπη. Ο Emmanuel Macron έχει ανάγκη από μια σταθερή, φιλοευρωπαϊκή Γερμανία αν έχει οποιαδήποτε ελπίδα να κάνει τη φιλόδοξη ατζέντα του για τη μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματικότητα. Το παράθυρο στο χρόνο που δημιουργείται είναι συγκεκριμένο και απαιτεί μια ισχυρή γερμανική κυβέρνηση, διατεθειμένη να τον συναντήσει στα μισά του δρόμου.
Κάποιοι Σοσιαλδημοκράτες το αντιλαμβάνονται αυτό, ενώ επιθυμούν διακαώς μια Ευρώπη πιο ενωμένη κι έναν γερμανικό ρόλο που να μη γνωρίζει μόνο τη λέξη “όχι”, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Martin Schulz στην -κατά τα άλλα χλιαρή- ομιλία του στο συνέδριο. Όμως, η νεολαία του SPD έχει άλλη άποψη.
GroKo NO
Η σκληρή εκστρατεία των Jusos κατά του μεγάλου συνασπισμού κέρδισε δυναμική, κάτι που φάνηκε στο οριακό αποτέλεσμα του συνεδρίου και συνεχίζεται με την εγγραφή νέων μελών στο κόμμα για να ψηφίσουν όχι στην τελική συμφωνία, που πρέπει να επικυρωθεί από τα 440 χιλιάδες περίπου μέλη του SPD περί τα τέλη του Φεβρουαρίου. Κι όπως λέει πηγή μας με βαθιά γνώση των εξελίξεων στο εσωτερικό της Γερμανίας, η ηγεσία του SPD υποφέρει υπερβολικά από “προτεσταντική διάθεση αυτοτιμωρίας” για να σταματήσει την εγγραφή νέων μελών…
Την ίδια στιγμή, αντιλαμβάνεται κανείς ότι είναι πολύ ευκολότερο η συστημική γραμμή να ελέγξει ένα “κλειστό σώμα”, από ένα πολύ ευρύτερο, πιο συναισθηματικό, λιγότερο λογικό εκλογικό σώμα εκατοντάδων χιλιάδων ψηφοφόρων, που είναι πολύ πιο επιρρεπές στην παθιασμένη ρητορική που εκφέρει η νεολαία του κόμματος. Αν κατάφερε αυτό το αποτέλεσμα στο μικρό γήπεδο του έκτακτου συνεδρίου, δεν πρέπει να αποκλείεται ότι θα καταφέρει κάτι ακόμη καλύτερο στην επόμενη σύγκρουσή της με το κατεστημένο.
Ένας απ’ τους βασικότερους λόγους γι’ αυτό είναι και το γεγονός ότι έχει λιγότερα να χάσει. Η νέα φρουρά του SPD έχει άλλον ορίζοντα από την παλιά. Ακόμα κι αν δεν καταφέρει να νικήσει, θα έχει δώσει μια μάχη που τη βάζει στο χάρτη για την επόμενη μέρα, επιτρέποντάς της να διεκδικήσει σε μεταγενέστερες εκλογές τις ψήφους ανικανοποίητων ψηφοφόρων.
Ανθρωποθυσίες στο Βωμό του Μεγάλου Συνασπισμού
Η απέναντι πλευρά στις διαπραγματεύσεις έχει απόλυτη επίγνωση του διχασμού στο εσωτερικό του SPD. Ήδη, ηγετικά στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να γίνουν περαιτέρω παραχωρήσεις απέναντι στους Σοσιαλδημοκράτες, προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία για μεγάλο συνασπισμό.
Όμως, και αυτοί έχουν τη δική τους πολιτική επιβίωση να εξασφαλίσουν. Γι’ αυτό οι αναλυτές της γερμανικής πολιτικής σκηνής δεν αποκλείουν την πιθανότητα στο “βωμό” της συγκρότησης μιας κυβέρνησης να θυσιαστεί ακόμα και η ίδια η Angela Merkel.
Ένα είναι σίγουρο. Το πραγματικό κόστος της πυρρείου νίκης της Merkel στις τελευταίες εκλογές δεν έχει ακόμα διαφανεί στο σύνολό του.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» την Τετάρτη 24 Ιανουαρίου.
