Η γενετική έρευνα μεταμορφώνει τη σύγχρονη ιατρική, επιτρέποντας την εξατομίκευση των θεραπειών με βάση το DNA κάθε ατόμου. Οι νέες γονιδιακές θεραπείες ανοίγουν νέους ορίζοντες στη διάγνωση και την αντιμετώπιση γενετικών ασθενειών, βελτιώνοντας την υγεία και την ποιότητα της ζωής μας.
Η στήλη Working Girl επανέρχεται τον Μάρτιο, με φιλοξενούμενη την Καλλιόπη Γκούσκου, συνιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλο της GENOSOPHY®. Η GENOSOPHY®, εταιρεία τεχνοβλαστός του ΕΚΠΑ, αναπτύσσει καινοτόμες μεθόδους ανάλυσης γενετικών δεδομένων, συμβάλλοντας στην πρόληψη και την εξατομικευμένη διαχείριση ασθενειών.
Η Καλλιόπη είναι από το 2021 επίκουρη καθηγήτρια Βιολογίας-Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με σημαντικό ερευνητικό έργο. Η ομάδα της ανέπτυξε έναν εξειδικευμένο αλγόριθμο που αναλύει μεγάλο όγκο δεδομένων, προσφέροντας επιστημονικά τεκμηριωμένες συστάσεις για την πρόληψη και τη διαχείριση διατροφο-εξαρτώμενων νοσημάτων.
Ταυτόχρονα, διαπρέπει και ως επιχειρηματίας. Η GENOSOPHY® ιδρύθηκε το 2023 και μέσα στο πρώτο έτος λειτουργίας της κατέκτησε το βραβείο καινοτομίας του ΕΚΠΑ, ενώ το 2024 διακρίθηκε και με το 1ο Βραβείο Καινοτομίας στον 14ο Διαγωνισμό Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας.
Σύστησέ μας την Καλλιόπη, ποια είναι η Καλλιόπη Γκούσκου;
Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που μου έμαθε να αγαπώ τη γνώση. Οι γονείς μου με δίδαξαν την αξία της επιμονής, της υπομονής και του σεβασμού προς τους ανθρώπους και τη φύση. Από μικρή έμαθα να θέτω στόχους και να δουλεύω σκληρά για να τους πετύχω, κάτι που με διαμόρφωσε τόσο ως επιστήμονα όσο και ως άνθρωπο.
Η αγάπη μου για τη βιολογία και τη γενετική δεν ήταν ποτέ απλώς μια θεωρητική αναζήτηση, αλλά μια βαθύτερη ανάγκη να κατανοήσω πώς η επιστήμη μπορεί να κάνει τη διαφορά στη ζωή των ανθρώπων. Αυτός ο τρόπος σκέψης με οδήγησε στη γέφυρα μεταξύ της ακαδημαϊκής έρευνας και της εφαρμογής της στην πράξη, μέσα από την επιχειρηματικότητα.
Στην πορεία μου στάθηκα τυχερή στις συνεργασίες μου με ανθρώπους που πίστεψαν σε εμένα, με στήριξαν και με ενέπνευσαν. Συνεργάτες με πάθος, αφοσίωση και κοινό όραμα, που έκαναν τις δυσκολίες μικρότερες και τις επιτυχίες ακόμα πιο σημαντικές. Μέσα από αυτές τις συνεργασίες έμαθα τη σημασία της ομαδικότητας, της αλληλοϋποστήριξης και της διαρκούς εξέλιξης.
Σήμερα, συνεχίζω με την ίδια δίψα για γνώση, την ίδια ανάγκη να δημιουργώ λύσεις που έχουν πραγματικό αντίκτυπο και με βαθιά εκτίμηση για όλους όσους στάθηκαν και στέκονται δίπλα μου σε αυτή τη διαδρομή.
Τι σε ενέπνευσε να ξεκινήσεις τη GENOSOPHY® και πώς το ακαδημαϊκό σου υπόβαθρο διαμόρφωσε την προσέγγισή σου για την οικοδόμηση της εταιρείας;
Η αφετηρία ήταν η επιθυμία να δω την επιστήμη να περνάει από το εργαστήριο στην πραγματική ζωή. Η ερευνητική μου δραστηριότητα με είχε ήδη φέρει κοντά στην έννοια της εξατομικευμένης ιατρικής, και μέσα από την ανάλυση γενετικών δεδομένων συνειδητοποίησα ότι η γνώση αυτή μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Η ίδρυση της GENOSOPHY® ήταν το φυσικό επόμενο βήμα.
H GENOSOPHY® αξιοποιεί τη γενετική προς όφελος της σύγχρονης ιατρικής που αφήνει πίσω το παραδοσιακό μοντέλο θεραπείας του νοσήματος και επικεντρώνεται στο άτομο. Τι μπορούμε να περιμένουμε από την εξέλιξη της γενετικής στα επόμενα χρόνια;
Η πρόοδος της γενετικής ανοίγει νέους δρόμους στη σύγχρονη ιατρική, προσφέροντας λύσεις σε δύο βασικά επίπεδα: την πρόληψη και την εξατομικευμένη παρέμβαση.
Πρόληψη: Η χαρτογράφηση του γενετικού προφίλ επιτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό προδιαθέσεων για νοσήματα, δίνοντας τη δυνατότητα λήψης στοχευμένων προληπτικών μέτρων που μειώνουν τον κίνδυνο της εμφάνισής τους.
Εξατομικευμένη παρέμβαση: Η γενετική έχει τη δυνατότητα σήμερα να καθοδηγεί παρεμβάσεις σε περίπτωση που ένα άτομο ήδη νοσεί, προσαρμοσμένες στις ανάγκες του. Από την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής έως την εξατομικευμένη διατροφή και τροποποίηση του τρόπου ζωής, οι παρεμβάσεις γίνονται πιο αποτελεσματικές, μειώνοντας παράλληλα τις ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Η GENOSOPHY® αξιοποιεί αυτές τις εξελίξεις της γενετικής, προσφέροντας επιστημονικά τεκμηριωμένες λύσεις που ενισχύουν τόσο την πρόληψη όσο και την εξατομικευμένη παρέμβαση, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής. Μέσα από εξειδικευμένες αναλύσεις γενετικών δεδομένων, οικογενειακού ιστορικού, βιοκλινικών στοιχείων και δεδομένων τρόπου ζωής, συμβάλλει στην παροχή επιστημονικά τεκμηριωμένων συστάσεων για την πρόληψη και τη διαχείριση νοσημάτων, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η υπέρταση και τα καρδιαγγειακά.
«Απογοητευτικό είναι και το γεγονός ότι πολλοί επηρεάζονται από ψευδοεπιστημονικές θεωρίες, είτε πρόκειται για αβάσιμες δίαιτες “βασισμένες στο DNA” είτε για υπεραπλουστευμένες ερμηνείες των γονιδίων τους».
Υπάρχει λανθασμένη αντίληψη σχετικά με τη γενετική ή την εξατομικευμένη ιατρική που σε απογοητεύει περισσότερο;
Αυτό που με απογοητεύει περισσότερο είναι η άγνοια και η παραπληροφόρηση γύρω από τη γενετική και την εξατομικευμένη ιατρική. Πολλοί άνθρωποι είτε αγνοούν εντελώς τη σημασία της γενετικής στη ζωή τους είτε τη βλέπουν ως κάτι μακρινό, περίπλοκο ή αποκλειστικά επιστημονικό, χωρίς πρακτική εφαρμογή.
Απογοητευτικό είναι και το γεγονός ότι πολλοί επηρεάζονται από ψευδοεπιστημονικές θεωρίες, είτε πρόκειται για αβάσιμες δίαιτες «βασισμένες στο DNA» είτε για υπεραπλουστευμένες ερμηνείες των γονιδίων τους. Η άγνοια αυτή στερεί από τους ανθρώπους τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τα γενετικά δεδομένα σωστά, ώστε να βελτιώσουν την υγεία και την καθημερινότητά τους.
Ποια ηθικά ζητήματα πρέπει να προσέχουμε καθώς η γενετική τεχνολογία προχωρά και γίνεται πιο διαδεδομένη;
Καθώς η γενετική τεχνολογία προχωρά και γίνεται πιο διαδεδομένη, προκύπτουν σημαντικά ηθικά ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η σωστή χρήση της γενετικής πληροφορίας αποτελούν δύο από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί ότι η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιείται με τρόπο που προάγει την υγεία και δεν οδηγεί σε διακρίσεις ή καταχρήσεις.
Ως επιστήμονας και ως επιχειρηματίας ισορροπείς δυναμικά σε δύο παραδοσιακά ανδροκρατούμενους τομείς. Ποιες αλλαγές πιστεύεις ότι θα βοηθούσαν περισσότερες γυναίκες να ευδοκιμήσουν σε ηγετικούς ρόλους — είτε σε νεοφυείς επιχειρήσεις είτε στον ακαδημαϊκό χώρο;
Πιστεύω ότι η ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους, είτε σε νεοφυείς επιχειρήσεις είτε στον ακαδημαϊκό χώρο, απαιτεί ουσιαστικές αλλαγές στις εργασιακές δομές και στις κοινωνικές πολιτικές.
Αρχικά, είναι κρίσιμη η προσαρμογή των εργασιακών μοντέλων ώστε να στηρίζουν τις γυναίκες που επιθυμούν να ηγηθούν — όχι μέσω διευκολύνσεων που συχνά υπονοούν κάποιας μορφής αδυναμία, αλλά με τη δημιουργία υποστηρικτικών δομών. Για παράδειγμα, η ύπαρξη κατάλληλων υπηρεσιών φροντίδας παιδιών, ευέλικτα ωράρια και προγράμματα mentoring επιτρέπουν στις γυναίκες να επιστρέφουν γρήγορα και δυναμικά στον επαγγελματικό τους ρόλο, χωρίς να νιώθουν ενοχές ή ότι θυσιάζουν την ποιότητα του χρόνου που περνούν με την οικογένειά τους.
Παράλληλα, απαιτούνται σύγχρονες κοινωνικές πολιτικές που δεν αντιμετωπίζουν τη μητρότητα και την οικογενειακή ζωή ως εμπόδιο, αλλά ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής μιας ηγέτιδας. Είναι σημαντικό να πάψουμε να προσφέρουμε στις γυναίκες την επιλογή μεταξύ καριέρας και οικογένειας — οφείλουμε να διαμορφώσουμε ένα σύστημα που επιτρέπει την αρμονική συνύπαρξη και των δύο.
«Η ακαδημαϊκή εκπαίδευση με μαθαίνει να είμαι προσεκτική και να μην αφήνω τίποτα στην τύχη, αλλά στον επιχειρηματικό κόσμο κάποιες φορές πρέπει να παίρνεις αποφάσεις γρήγορα, ακόμα κι αν δεν έχεις όλες τις απαντήσεις».
Ποιο είναι ένα βασικό μάθημα που σου έδωσε το επιχειρηματικό σου ταξίδι;
Ότι η επιστήμη και η επιχειρηματικότητα δεν είναι τόσο διαφορετικές όσο φαίνονται. Και οι δύο απαιτούν έρευνα, πειραματισμό, προσαρμογή και αντοχή στην αβεβαιότητα.
Έχεις νιώσει ποτέ ότι έπρεπε να «ξεμάθεις» κάτι για να πετύχεις ως ηγέτιδα;
Ναι, την τελειομανία. Η ακαδημαϊκή εκπαίδευση με μαθαίνει να είμαι προσεκτική και να μην αφήνω τίποτα στην τύχη, αλλά στον επιχειρηματικό κόσμο κάποιες φορές πρέπει να παίρνεις αποφάσεις γρήγορα, ακόμα κι αν δεν έχεις όλες τις απαντήσεις.
Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που αγνόησες και χάρηκες γι’ αυτό;
Όταν απέκτησα το παιδί μου, πολλοί μου είπαν να αφήσω τη σκέψη για ακαδημαϊκή καριέρα και, φυσικά, τη σκέψη για επιχειρηματικότητα. Μου πρότειναν να βρω μια part-time δουλειά με συγκεκριμένο ωράριο, για να είμαι «καλή μάνα» — στην ουσία, να μείνω σπίτι με το παιδί μου. Δεν το έκανα. Και χαίρομαι που δεν το έκανα, γιατί, αν το είχα κάνει, το παιδί μου σήμερα θα είχε μια λιγότερο χαρούμενη μητέρα, εγκλωβισμένη σε μια ζωή που δεν θα την εξέφραζε.
Έχεις κάποια φράση, κάποιο motto που σε κινητοποιεί και σε εμπνέει;
«Η επιτυχία δεν είναι η απουσία αποτυχίας, αλλά η ικανότητα να σηκώνεσαι γρήγορα κάθε φορά που πέφτεις». Η αποτυχία είναι αναπόφευκτη, ειδικά όταν προσπαθείς να συνδυάσεις την επιστήμη, την επιχειρηματικότητα και την ιδιότητα της γυναίκας στην Ελλάδα. Το να ανοίγεις νέους δρόμους σημαίνει ότι θα βρεθείς αντιμέτωπη με εμπόδια και προκλήσεις. Αυτό που κάνει τη διαφορά, όμως, είναι η ανθεκτικότητα, η προσαρμοστικότητα και η συνεχής εξέλιξη, ακόμα κι όταν το περιβάλλον δεν ευνοεί την πρόοδο.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
