Έχουμε συνδέσει τον χειμώνα στο Βόρειο Ημισφαίριο με κρύο και βροχή. Υπάρχει όμως ένα μέρος, που ανήκει μάλιστα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο οποίο πάντα σχεδόν είναι καλοκαίρι. Κι όσο κι αν νόμιζα ότι είχα δει το μεγαλύτερο μέρος της Ισπανίας, ένα σημαντικό κομμάτι της, τα Κανάρια νησιά, μου είχε ξεφύγει. Κι όσο κι αν πίστευα ότι είναι ένα από τα κλασικά τουριστικά μέρη, η πραγματικότητα με εξέπληξε.
Γεννημένα από ηφαιστειογενείς εκρήξεις, τα Kανάρια είναι από τα λίγα σημεία πολιτισμού στον ωκεανό μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Κολόμβος, σε όλες σχεδόν τις εξορμήσεις του, περνούσε από τη Μεγάλη Κανάρια, το νησί που επισκέφθηκα εγώ και αποτελεί την πρωτεύουσα του συμπλέγματος.
Πέρα από το σπίτι του μεγάλου εξερευνητή, υπάρχει μια ολόκληρη γειτονιά που έχτισαν οι Ισπανοί όταν κατέκτησαν τα νησιά τον 15ο αιώνα, η οποία έμεινε ουσιαστικά άθικτη στην πορεία των χρόνων. Σήμερα, η νέα πόλη και το λιμάνι της εξυπηρετούν μεγάλα εμπορικά πλοία με φορτία, ανάμεσά τους και εκείνα για την εξυπηρέτηση του παγκόσμιου προγράμματος σίτισης του ΟΗΕ για τη γειτονική Αφρική.
Η ελάχιστη βροχόπτωση (μόλις 5-10 μέρες τον χρόνο), οι σχετικά υψηλές θερμοκρασίες τον χειμώνα (21-22 °C) και η μεγαλύτερη διάρκεια ημέρας ελκύουν βορειοευρωπαίους τουρίστες που ψάχνουν ήλιο και θάλασσα για να ξεφύγουν τους δύσκολους μήνες του κρύου. Παρότι όμως θα περίμενε κάποιος το νησί να βουλιάζει από τουρισμό, η εικόνα που αντικρίζω είναι αρκετά διαφορετική.
Στην Πρωτεύουσα Λας Πάλμας
Με πληθυσμό περίπου 800.000 και επιβατική κίνηση περίπου 5 εκατομμυρίων απλωμένη στη διάρκεια όλου του έτους, η Μεγάλη Κανάρια είναι λιγότερο τουριστική από τη δική μας Κρήτη, η οποία έχει παρόμοιο πληθυσμό και περισσότερη κίνηση, «στριμωγμένη» στην κλασική σεζον.
Αυτό κάνει τη Μεγάλη Κανάρια, και ειδικά την πρωτεύουσά της, τη Λας Πάλμας, ένα αρκετά αυθεντικό προορισμό, με μικρότερη αναλογία τουριστών-ντόπιων σε σχέση με άλλα μέρη. Το παρατηρείς όταν, πηγαίνοντας για απογευματινό μπάνιο, βλέπεις κυρίως οικογένειες κατοίκων να καταφθάνουν στη μεγάλη παραλία της πόλης (Las Canteras). Παιδάκια που παίζουν ποδόσφαιρο στην άμμο, νεαρούς που παίζουν σε ένα από τα 6 γήπεδα beach volley, ηλικιωμένους αραχτούς στα καρεκλάκια να κουβεντιάζουν. Ανάμεσά τους θα υπάρξουν ενίοτε και τουρίστες, που βολταρουν ψωνίζοντας μαγιό από τα κινέζικα της παραλίας ή ψαγμένοι νομάδες, που κάνουν τη γιόγκα τους δίπλα στον Ατλαντικό.
Κι όλα αυτά σε μια παραλία που έτυχε να έχει φυσικό κυματοθραύστη, από βράχια (La Barra), o οποίος εξασφαλίζει μόνιμη ηρεμία. Με προδιαγραφές αρκετά διαφορετικές από αυτές που έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα, οι Ισπανοί φαίνεται να αξιοποιούν το προϊόν τους όσο μπορούν, με την παραλία πλήρως φωτισμένη τα βράδια, με εστιατόρια και καφέ όλων των ειδών στην παραλιακή, με ένα μέγαρο μουσικής και ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο, όλα σε απόσταση αναπνοής από το κύμα.
Η σχέση του νησιού με τη θάλασσα φαίνεται και από το πρόσφατο γιγαντιαίο ενυδρείο Poema del Μar, που συγκεντρώνει και παρουσιάζει με διαδραστικό τρόπο αμέτρητα είδη θαλάσσιων οργανισμών.
Κρασί αλλά και Ρούμι
Παρότι το κλίμα είναι αρκετά ξηρό, η Μεγάλη Κανάρια καταφέρνει να έχει αρκετές μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις κρασιού, που βγάζουν περιορισμένο αριθμό μπουκαλιών, κυρίως για κατανάλωση στα τοπικά εστιατόρια. Τα αμπέλια, με μικρά σταφύλια, τρέφονται και συντηρούνται από το σχετικά υγρό ηφαιστειογενές χώμα. Είναι αυτή η ιδιαιτερότητα του χώματος και του κλίματος που επιτρέπει και την παραγωγή παπάγιας, αβοκάντο και μπανάνας.
Οι μπανανιές είναι κάτι πολύ πρόσφατο, με την επιχείρηση να έχει αναβιώσει μόλις 3 χρόνια πριν και με μόλις 5 υπαλλήλους, που φροντίζουν για εκατοντάδες τόνους εξαιρετικής ποιότητας μπανάνας (η μοναδική στην Ευρωπαϊκή Ένωση με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης), από τους οποίους το 80% καταλήγει στα ίδια τα νησιά και το 20% στην υπόλοιπη Ισπανία.
Η μεγαλύτερη ίσως όμως παραγωγική επιχείρηση του νησιού είναι η βιομηχανία που παρασκευάζει ρούμι στο χωριό Arucas, με αρκετές γραμμές παραγωγής και ποικιλία προϊόντων, που αξίζει μια επίσκεψη-ξενάγηση. Προσοχή όμως στην ώρα επίσκεψης, γιατί το να δοκιμάζει κάποιος 4 είδη ρούμι στις 10 το πρωί δεν είναι πάντα ό,τι πιο ευχάριστο για τον οργανισμό μας, όπως διαπίστωσα προσωπικά.
Γεύσεις με Ισπανικές Επιρροές
Η κουζίνα των Κανάριων νησιών έχει αρκετά γνώριμα της ισπανικής κουζίνας, αλλά στην πιο πλούσια και αυθεντική εκδοχή της. Από το πατροπαράδοτο gofio με καλαμποκάλευρο και τις πατάτες με σος κάρι (mojo) μέχρι τη γραβιέρα σαγανάκι με μαρμελάδα και το χταπόδι στα κάρβουνα.
Προτάσεις για φαγητό στην παλιά πόλη είναι το παραδοσιακό La Travesia de Triana και το La Flecha Triana, ενώ στη νέα πόλη αξίζει το Mercado del Puerto, μια κλειστή αγορά που μεσημέρια και βράδια γεμίζει με κόσμο που τρώει τάπας. Μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε τις παραδοσιακές ταβέρνες μιας άλλης εποχης, όπως τη Hermanos Garcia, οι οποίες αργοσβήνουν αλλα σταδιακά δέχονται πνοή ζωής από τις νέες γενιές.
Προς την Υπερτουριστική Maspalomas
Οδηγώντας στον κεντρικό δρόμο που ενώνει την πρωτεύουσα με το νότο, μου κάνει εξαιρετική εντύπωση η υποδομή. Τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας σε κάθε κατεύθυνση, τούνελ σε κάθε λόφο και βουνό, ανισόπεδες διαβάσεις και διακλαδώσεις. Αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στην Εγνατία, ενώ παραμένω σε ένα νησί.
Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι οι ανεμογεννήτριες, εξαπλωμένες διάσπαρτα σε γη και θάλασσα, σε πόλεις και αγρούς, οι οποίες καλύπτουν το 50% της ηλεκτροπαραγωγής του νησιού.
Κι εκεί που νόμιζα ότι το νησί δεν είναι καθόλου τουριστικό, φτάνοντας στο θέρετρο του Maspalomas αντικρίζω μια από τις χειρότερες μορφές υπερτουρισμού. Ξενοδοχεία άναρχα το ένα δίπλα στο άλλο, τεχνητά πάρκα και εστιατόρια κακής ποιότητας απλωμένα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της περιοχής.
Ευτυχώς, η θέα και η εμπειρία των αμμόλοφων με αποζημιώνει. Σε μια περιοχή που προστατεύεται ως εθνικός δρυμός, οι αμμόλοφοι με το μήκος και το πλάτος τους δίνουν μια απόκοσμη εικόνα, που θυμίζει πάρα πολύ τη γειτονική Σαχάρα, αποτελώντας τη νούμερο ένα ατραξιόν του νησιού. Νιώθεις ότι είσαι στην έρημο, κι όμως είσαι δίπλα στη θάλασσα και στον πολιτισμό, σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Τα Βουνά με τα Καναρίνια
Το τελευταίο σημαντικό μυστικό του νησιού δεν είναι άλλο από τα δάση και τους (ανενεργούς πια) κρατήρες του. Το ηφαιστειογενές παρελθόν του έχει δημιουργήσει ιδιαίτερα τοπία και κορυφές, με την υψηλότερη να αγγίζει τα 1.950 μέτρα, προσφέροντας ιδανικές διαδρομές για hiking, αλλά και ελεγχόμενα ξέφωτα για barbeque.
Δεν επιβεβαίωσα αν οι Ισπανοί πάνε εκεί τις Πρωτομαγιές να ψήσουν πανσέτες και να γιορτάσουν την άνοιξη, τo μόνο σίγουρο είναι ότι αυτά τα δάση, στα μεγάλα υψόμετρα και μακριά από τον ανθρώπινο πολιτισμό, είναι τα μόνα μέρη όπου μπορεί κάποιος να δει καναρίνια, τα οποία πήραν το όνομά τους από αυτά τα νησιά. Δεν μπορώ να μη σημειώσω το οξύμωρο του πράγματος, δεδομένης της εικόνας που έχουμε για το πόσο οικόσιτα ή συνυφασμένα με τους ανθρώπους είναι αυτά τα πουλιά.
***
Παρά τις αρκετά καλές κλιματικές συνθήκες και τον φυσικό πλούτο, η Μεγάλη Κανάρια παραμένει τουριστικό μέρος με αρκετά όμως υψηλή ανεργία. Μιλάω με δύο ντόπιους προσπαθώντας να καταλάβω πώς εξασφαλίζουν τα προς το ζην. Ο ένας, ξενιτεμένος για χρόνια σε χώρες της δυτικής Ευρώπης, κατάφερε για λόγους ανωτέρας βίας να δουλέψει εξ αποστάσεως από την πατρίδα του, αναγνωρίζοντας ότι αποτελεί τη μειοψηφία. Ο άλλος, στην αρχή της καριέρας του, ονειρεύεται να μπει στο δημόσιο με την προοπτική να κάνει πολλά δημόσια έργα στο νησί, που συνεχίζει να αναπτύσσεται. Και οι δύο αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, ανθρώπους που προσπαθούν να χτίσουν με κάποιο τρόπο τη ζωή τους σε ένα μέρος που έχει χαμηλές ευκαιρίες εργασίας, αλλα έχει τόσα να προσφέρει. Και η σύγκριση με τη δική μας χώρα είναι αναπόφευκτη.
Διαβάστε επίσης στην αθηνΝΕΑ:
Διασχίζω το Σαράγεβο και Φλέγομαι…
Βουδαπέστη: Βαλκανικό Ταμπεραμέντο στην Καρδιά της Ευρώπης
Από το Μπάρι ως τη Ματέρα: Ταξίδι στον Χρόνο
