Η ελληνική αρχιτεκτονική διανύει μια από τις πλουσιότερες και παραγωγικότερες περιόδους στην πορεία της ιστορίας της. Το ίδιο ισχύει για τις αρχιτέκτονες Μαρίνα Καραμαλή και Κατερίνα Καραγιάννη, που με το γραφείο τους, το KKMK Architects, αξιοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες για να υπηρετήσουν μια γλυπτική αντίληψη στον σχεδιασμό κτιρίων και χώρων.
Οι KKMK Architects υποστηρίζουν το concept της «new age» πολυκατοικίας, η οποία ξεπερνά τους τυπικούς ορόφους και εισάγει μικρές μονοκατοικίες σε μια ενιαία σύνθεση. Ως προς την εξοχική κατοικία, πιστεύουν ότι στον ρόλο του αρχιτέκτονα εμπεριέχεται η προστασία της τοπικής ελληνικής εμπειρίας, η οποία εξάλλου εξαρχής προσελκύει το επενδυτικό κοινό.
Στη συζήτησή μας εμβαθύνουμε σε θέματα σχεδιασμού τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο, καθώς και σε όλα τα συστατικά της μοναδικής εμπειρίας κατοίκησης.
Μαρίνα Καραμαλή και Κατερίνα Καραγιάννη | KKMK Architects
Ελληνική αρχιτεκτονική το 2023. Μπορούμε να μιλάμε για μια ενιαία γλώσσα; Και αν ναι, από ποια κοινωνική πραγματικότητα γεννιέται αυτή;
Η Έλληνες αρχιτέκτονες είμαστε μέρος μιας διεθνούς κουλτούρας. Έτσι, λειτουργούμε και αναπτυσσόμαστε σε μια πραγματικότητα στην οποία η αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από τα ψηφιακά μέσα και, παράλληλα, επιτρέπει και συμπεριλαμβάνει πολλά στιλ.
«Μας ενδιαφέρει να δημιουργούμε αναπάντεχες και φρέσκες εμπειρίες, σύγχρονες στη σύλληψή τους».
Διεθνώς, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για μια συγκεκριμένη γλώσσα, και το ίδιο ισχύει και στην Ελλάδα: στο αστικό περιβάλλον, οι αρχιτέκτονες εξελίσσουμε την προσωπική μας ταυτότητα, ενώ σε περιοχές με παραδοσιακούς περιορισμούς, όπως π.χ. τα ελληνικά νησιά, η προσωπική μας ματιά εκφράζεται μέσα από τους τοπικούς κανόνες, πολεοδομικούς και αρχαιολογικούς. Εκεί μπορούμε να πούμε ότι προκύπτει μια αρχιτεκτονική με ελληνική ταυτότητα.
Papandreou Str. Apartments, Glyfada | KKMK Architects
Ας σταθούμε στον χώρο της πόλης και συγκεκριμένα της Αθήνας. Με πισίνες και κήπους στις ταράτσες, μεγάλα ανοίγματα και ποικιλομορφία στους εσωτερικούς χώρους, τα νέα διαμερίσματα δεν θυμίζουν σε τίποτα τα αστικά διαμερίσματα όπως τα γνωρίζαμε την προ covid-εποχή. Ποιες είναι οι δικές σας σχεδιαστικές αρχές;
Ως αρχιτέκτονες, σκοπός μας είναι να καλύπτουμε τις λειτουργικές ανάγκες των κατοίκων και ταυτόχρονα να δημιουργούμε μια εκλεπτυσμένη αισθητική σε χώρους και μορφές. Μας ενδιαφέρει να δημιουργούμε αναπάντεχες και φρέσκες εμπειρίες, σύγχρονες στη σύλληψή τους.
Αυτό που σίγουρα ενσωματώνουμε στον σχεδιασμό μας είναι η ρευστότητα των χώρων, με βάση τις λειτουργίες του. Ας το δούμε ως εξής: τα τελευταία χρόνια ο τρόπος ζωής των ανθρώπων καθιστά δυσδιάκριτα, για παράδειγμα, τα όρια μεταξύ προσωπικού χώρου και εργασιακού περιβάλλοντος. Αυτός ο νέος τρόπος ζωής προβάλλει νέες ανάγκες που πρέπει να ικανοποιεί μια κατοικία.
«Οι χρήσεις, οι ανάγκες και η μόδα είναι πολλές φορές εφήμερες – αυτό θα συμβαίνει πάντα. Από την άλλη, τα κτίρια θέλουμε οπωσδήποτε να έχουν διαχρονική αξία».
Επίσης, με βάση τον τρόπο ζωής μας, έχουν αλλάξει οι ανάγκες για ιδιωτικότητα, απομόνωση και συμπερίληψη, προσδιορίζοντας τα νέα κτίρια της πόλης μας. Συγκεκριμένα τα νέα διαμερίσματα –η «new age» πολυκατοικία, όπως την αποκαλούμε στο γραφείο μας– απευθύνονται σε ένα upscale κοινό, το οποίο έχει πολλές απαιτήσεις. Είναι ο σύγχρονος κάτοικος που έχει ατομικές προτιμήσεις και ανάγκες. Έτσι, δεν μιλάμε πλέον για κτίρια με τυπικούς ορόφους, αλλά για μικρές μονοκατοικίες σε μια ενιαία σύνθεση.
Myra Apartments, Ellinikon | KKMK Architects
Επομένως μας αποκαλύπτετε μια «νέα διαχρονικότητα» στην τυπολογία του διαμερίσματος; Η υπογραφή του αρχιτέκτονα προσθέτει αξία;
Η ποιοτική αρχιτεκτονική προσθέτει αξία. Και η ποιοτική αρχιτεκτονική είναι διαχρονική όταν ένα έργο παράγει νόημα και συνέπεια. Οι χρήσεις, οι ανάγκες και η μόδα είναι πολλές φορές εφήμερες – αυτό θα συμβαίνει πάντα. Από την άλλη, τα κτίρια θέλουμε οπωσδήποτε να έχουν διαχρονική αξία.
Στο γραφείο μας, η σύνθεση έχει πάντα μια γλυπτική αντιμετώπιση. Οι μορφές, τα υλικά, η ποιότητα του χώρου είναι ένας διάλογος μεταξύ πολλών στοιχείων. Η φυσική εμπειρία επιδιώκουμε να έχει κάτι το μοναδικό.
Ο τρόπος που κατοικούμε έχει πολλές πτυχές, περισσότερο ή λιγότερο περίπλοκες, καθιερωμένες ή υπό δοκιμή. Για παράδειγμα, η πρόσοψη ενός κτιρίου και η επιρροή που ασκεί στη γειτονιά είναι μια προφανής πτυχή. Για εμάς είναι τέχνη.
Τέχνη ως προς το εσωτερικό που αφορά τη διαβίωση του κατοίκου και τέχνη εξωτερικά, προς τον δημόσιο χώρο, προσβάσιμη από όλους και που αφορά την πόλη ως σύνολο. Αυτή η αντίληψη, θέλουμε να πιστεύουμε, δίνει μια διαχρονική αξία στα έργα μας.
Dafnis Apartments, Voula | KKMK Architects
Πότε και με ποιο τρόπο ξεκινήσατε να σχεδιάζετε πολυκατοικίες στις οποίες τα διαμερίσματα θυμίζουν μονοκατοικίες; Ακούγεται σαν ένα πραγματικά νέο και τολμηρό εγχείρημα, που βέβαια ως τέτοιο ίσως να είχε κάποιο ρίσκο ως προς το real estate.
Στο γραφείο μας ασχολούμαστε τα τελευταία 6 χρόνια με τις «new age» πολυκατοικίες. Ήταν η ζήτηση της αγοράς που μας οδήγησε στο να σχεδιάζουμε πολυκατοικίες με χαρακτηριστικά μονοκατοικίας. Οι χρήστες αυτών των διαμερισμάτων επιζητούν πιο ιδιαίτερη αρχιτεκτονική από το τυπικό διαμέρισμα της αστικής πολυκατοικίας.
«Στο γραφείο μας, η σύνθεση έχει πάντα μια γλυπτική αντιμετώπιση».
Το εγχείρημα είναι τολμηρό, κυρίως για τον αρχιτέκτονα, ο οποίος καλείται να συγκεράσει τους κανόνες της μαζικής αστικής κατοίκισης με τις ποιότητες μιας αυτόνομης ανεξάρτητης κατοικίας. Όσον αφορά το real estate, το ρίσκο είναι στο κόστος κατασκευής, το οποίο προϋποθέτει εμπειρία και σοβαρότητα, όμως προσφέρει τόση ποικιλία εμπορικά, αυξάνοντας κατά πολύ το εύρος του πελατολογίου.
Eris Private House, Kifissia | KKMK Architects
Πώς είναι το δικό σας σπίτι;
Μ.Κ.: Το σπίτι μου είναι ένα διαμέρισμα σε πολυκατοικία του ’72 στο Κολωνάκι. Στο οικόπεδο προϋπήρχε το πατρικό της γιαγιάς μου και ο παππούς μου, ως μηχανικός, συνεργάστηκε με τον Ιάσωνα Ρίζο για να χτίσουν μια νέα πολυκατοικία του μοντέρνου κινήματος.
Για εμένα, το διαμέρισμα έχει πολλά από τα διαχρονικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά που συζητήσαμε παραπάνω. Ο προσανατολισμός, τα ανοίγματα και η σχέση με το φυσικό φως, τα υλικά με τις ορθομαρμαρώσεις από ειδικά επιλεγμένες πλάκες μαρμάρου, είναι μερικά από αυτά. Και παρόλο που ο τρόπος ζωής της δικής μου οικογένειας είναι πολύ διαφορετικός απο αυτόν μιας οικογένειας του 1972, το διαμέρισμα, με μικρές παρεμβάσεις, μας έχει υποδεχτεί και μας προσφέρει μια πολύ ποιοτική κατοικία. Η μεγαλύτερη έμπνευση για εμένα είναι η καθαρές γραμμές του κτιρίου σε σχέση με τις λεπτομέρειές του στην εφαρμογή των υλικών και των επιφανειών.
«Τα επιτυχημένα έργα είναι αυτά που πραγματικά έχουν εναρμονιστεί με συνέπεια στο περιβάλλον τους».
K.K.: Μένω στα βόρεια της Αθήνας. Εκεί ουσιαστικά μεγάλωσα. Ανακαίνισα το διαμέρισμά μου το 2014. Οι επιλογές που έκανα στην ανακαίνιση της κατοικίας μου περιστρέφονται γύρω από το φυσικό φως και τα ανοιχτά χρώματα που προσδίδουν αίσθηση απλότητας και καθαρότητας.
Ήθελα έναν χώρο ζεστό και φιλόξενο που να αιχμαλωτίζει όσο το δυνατόν περισσότερο από το φυσικό φως. Τα υλικά είναι όσο πιο φυσικά γίνεται και τα αντικείμενα παραμένουν λίγα ώστε να μπορεί ο χώρος να αναπνέει. Στον σχεδιασμό έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο ο χρόνος που καταναλώνουμε στον εξωτερικό χώρο. Έτσι η βεράντα αποτέλεσε βασικό κομμάτι του σχεδιασμού, με πολύ έντονο το φυσικό στοιχείο.
K45 Residence | KKMK Architects
Οι αρχιτέκτονες μεγαλουργείτε δουλεύοντας και στην ύπαιθρο, κυρίως στα νησιά, με διεθνείς πελάτες. Πώς έχει επηρεάσει όλη αυτή η έντονη δραστηριότητα τον σχεδιασμό της εξοχικής κατοικίας;
Το μεγάλο πλεονέκτημα για τις κατοικίες στην ύπαιθρο είναι ο συνδυασμός του σύγχρονου με το local living. Και φυσικά, τόσο η παραδοσιακή μας αρχιτεκτονική όσο και το φυσικό τοπίο μας προσφέρουν τόσο πολλά στοιχεία, που πραγματικά είναι μοναδικά.
Είναι πολύ δημιουργικό να δουλεύουμε με τους τοπικούς κανόνες, με τις πολύ συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική ύπαιθρο αλλά με σύγχρονο επαναπροσδιορισμό. Η κατοικία στην ελληνική ύπαιθρο προκαλεί το ενδιαφέρον ενός πολύ διευρυμένου κοινού, το οποίο όμως έλκει η τοπική ελληνική εμπειρία. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό, που πρέπει να φροντίσουμε να προφυλάξουμε. Τα επιτυχημένα έργα είναι αυτά που πραγματικά έχουν εναρμονιστεί με συνέπεια στο περιβάλλον τους.
Arais Residential Building, Voula | KKMK Architects
Λόγω της μεγάλης οικοδομικής δραστηριότητας, παρατηρείται μια τάση «προαστικοποίησης» των νησιών. Έτσι, έχει πυροδοτηθεί μια συζήτηση σχετικά με το μέγεθος και, κατά συνέπεια, με τον τρόπο ζωής που «πρέπει» να πρεσβεύει η κατοικία. Παράλληλα, τίθεται επιτακτικά στο τραπέζι ο επαναπροσδιορισμός της πολυτέλειας, με αναφορά στον παραδοσιακό τρόπο ζωής των νησιών. Ποια είναι η άποψή σας;
Τα νησιά είναι μια γη δεδομένη και περιορισμένη. Το απόθεμα είναι συγκεκριμένο και δεν επεκτείνεται. Η ομορφιά τους και η μοναδικότητά τους βασίζεται ακριβώς σε αυτό και στον τρόπο με τον οποίο η ανθρώπινη παρουσία τα κατοίκησε, με σεβασμό και σε αρμονική συμβίωση με το φυσικό περιβάλλον. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια παρεξήγηση για το τι σημαίνει «κατοίκηση σε ένα νησί» και πόσο μεγάλο μπορεί να είναι το αποτύπωμα αυτής της κατοίκησης.
Η άποψή μας είναι ότι, αν θέλουμε να απολαμβάνουμε την ιδιαιτερότητα αυτού του μοναδικού φαινομένου όπως είναι τα ελληνικά νησιά, θα πρέπει εμείς να προσαρμόσουμε τις ανάγκες μας και τις απαιτήσεις μας πιο κοντά στον παραδοσιακό τρόπο ζωής αντί να προσπαθούμε να μετατρέψουμε τα νησιά σε ένα σύνολο από πολυτελείς επαύλεις και υπερμεγέθη ξενοδοχεία.
Ο στόχος του αρχιτέκτονα πρέπει να είναι το πώς θα έχει το μικρότερο δυνατό αντίκτυπο στο τοπίο και να εξηγεί στους πελάτες του ότι μια κατοικία σε ένα νησί είναι πρωτίστως εμπειρία και έπειτα real estate asset.
Private Villa, Milos Island | KKMK Architects
Η βιωσιμότητα, πέρα από το να προσδιορίζεται από αντικειμενικές παραμέτρους αποτυπώματος, θεωρείτε ότι μπορεί ή πρέπει να έχει στιλιστική έκφραση;
Η βιωσιμότητα είναι ένας όρος που πολλοί χρησιμοποιούν, αλλά λίγοι κατανοούν πραγματικά. Κατά τη γνώμη μας, η βιωσιμότητα ξεκινά από τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, όχι απλώς από το πού ζούμε. Εάν θέλουμε να μιλήσουμε ειδικότερα για τα κτίρια, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εφαρμογή της βιωσιμότητας, μερικοί από τους οποίους μπορούν να ευνοήσουν τόσο αισθητικά όσο και πρακτικά ένα έργο.
«Στόχος του αρχιτέκτονα πρέπει να είναι το πώς μια κατοικία σε ένα νησί θα έχει το μικρότερο δυνατό αντίκτυπο στο τοπίο».
Ο προσανατολισμός, η χρήση συγκεκριμένων υλικών και τρόπων κατασκευής, η διαχείριση του φωτός, η ενσωμάτωση του φυσικού στοιχείου είναι μερικοί από τους παράγοντες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στη βιωσιμότητα του κτιρίου όσο και στον σχεδιασμό του.
Στο γραφείο KKMK Architects οπωσδήποτε έχουμε ως μέλημα να προσδίδουμε αισθητική ταυτότητα στα έργα μας και συνήθως αυτή είναι άμεσα εξαρτώμενη και από τον χαρακτήρα της μελέτης και της κατασκευής κάθε έργου.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
ΕΣΩ 2023 | MULTIVERSE: Όσα Μάθαμε στη Φετινή Διοργάνωση για το Design και την Aρχιτεκτονική
ΑΜΚ Architecture and Design | To Marine Design στα Καλύτερά του
Βασίλης Μπαρτζώκας: Ένας Λάτρης της Αρχιτεκτονικής
