Βρεθήκαμε με τον Κώστα Λαγουβάρδο, διευθυντή ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, υπεύθυνο της μετεωρολογικής υπηρεσίας meteo.gr, στο γραφείο του στο Αστεροσκοπείο Πεντέλης και νονό των έντονων καιρικών φαινομένων.
Η αγάπη του για τη μετεωρολογία και οι δικές μας απορίες έδεσαν όμορφα σε μια συνέντευξη που τονίζει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης των εργαλείων που έχουν οι επιστήμονες στη διάθεσή τους, που απαντά σε σοβαρά ζητήματα, όπως οι πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή, αλλά και η προσοχή που χρειάζεται όταν εκδηλώνονται τα καιρικά φαινόμενα. Και για να αστειευτούμε, αν είμαστε τυχεροί και μας ακούσει, τότε θα έχουμε βαφτίσει εμείς την επόμενη κακοκαιρία!
Πώς ξεκινάει κάποιος, λοιπόν, να γίνει μετεωρολόγος;
Βασικό πτυχίο μετεωρολογίας δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Οπότε, μετεωρολόγοι γίνονται όσοι κάνουν τουλάχιστον μεταπτυχιακό και κυρίως είναι μαθηματικοί, φυσικοί και γεωλόγοι. Υπάρχουν μεταπτυχιακά τμήματα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα που δίνουν την ειδικότητα. Φυσικά, μπορεί κανείς να πάει στο εξωτερικό. Εγώ τελείωσα μεταπτυχιακό και διδακτορικό στη Γαλλία, για παράδειγμα.
Υπάρχει κάποια χώρα που ξεχωρίζει στον τομέα σας;
Στην Ευρώπη είναι καλές και η Αγγλία και η Γαλλία. Από πλευράς εκπαίδευσης, υπάρχει ένα μεταπτυχιακό στο Reading στην Αγγλία που θεωρείται το καλύτερο. Και η Αμερική φυσικά.
Είχα κάποτε μια διαφωνία με έναν αγαπημένο φίλο και ήρθε η ώρα να σας ρωτήσω: είναι αυτόνομη επιστήμη η μετεωρολογία;
Εγώ πιστεύω ότι είναι. Είναι μια εφαρμοσμένη επιστήμη. Εννοείται ότι πρέπει να έχεις ένα καλό back-up και στη φυσική και στα μαθηματικά, γιατί θα τα χρειαστείς σε πολλές εφαρμογές, στη μοντελοποίηση, στην πρόγνωση, στην περιγραφή. Όπως, ας πούμε η αστροφυσική, είναι μια μετεξέλιξη, καθώς βασίζεται στη φυσική και τα μαθηματικά.
Τα ονόματα αποφασίσαμε να τα δώσουμε τον Ιανουάριο του 2017, ακολουθώντας μια πρακτική που υπάρχει και σε άλλες χώρες και υπηρεσίες.
Ας πούμε ότι εγώ μπαίνω σε 3 sites, στο δικό σας, στο ΕΛΚΕΘΕ και στην ΕΜΥ. Έχετε τα ίδια δεδομένα;
Όχι απαραίτητα. Υπάρχουν μοντέλα πρόγνωσης που καλύπτουν όλο τον κόσμο και αυτό γίνεται από μεγάλα κέντρα του κόσμου, στην Αμερική, στην Ευρώπη – η Γερμανία, η Γαλλία, η Αγγλία τρέχουν παγκόσμια μοντέλα πρόγνωσης με σταθμούς εδάφους. Υπάρχει και ένα ευρωπαϊκό κέντρο που εδρεύει στην Αγγλία, στο οποίο συμμετέχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Τα μοντέλα αυτά τα χρησιμοποιούν ως αρχικές συνθήκες και στη συνέχεια ο κάθε φορέας με μοντέλα υψηλής ανάλυσης επικεντρώνεται στην περιοχή που έχει επιλέξει, ώστε να βγάλει πιο εξειδικευμένες προβλέψεις. Αυτά τα μοντέλα, τα “περιοχικά” όπως λέγονται, κάποια είναι κοινά, κάποια είναι διαφορετικά. Για παράδειγμα, εμείς με το ΕΛΚΕΘΕ και την ΕΜΥ έχουμε διαφορετικό μοντέλο.
Αυτό σε εμένα, στον πολίτη, φαίνεται;
Μεγάλες διαφορές δε θα βρείτε. Πιθανό να βρείτε πιο βαθιά στο χρόνο ή να υπάρχει διαφοροποίηση για το πού είναι η ισχυρότερη βροχή ή ο ισχυρότερος άνεμος. Κάποιο μπορεί να δίνει καλύτερες προγνώσεις ανέμου, άλλο θερμοκρασιών. Κι εγώ κοιτάω παραπάνω από ένα μοντέλο, όχι μόνο το δικό μας.
Θεωρώ ότι η μετεωρολογία είναι πλέον πιο κοντά στους πολίτες. Αν θέλετε, λίγο τα social media, σε μια ψηφιακή εποχή που μπορώ εγώ και ο καθένας να δούμε εξειδικευμένα sites, να έχουμε τον καιρό στο κινητό μας. Ή ακόμα, το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοί σας ή παρουσιαστές καιρού, είναι “δικοί” μας άνθρωποι. Οι άνθρωποι που μας λένε τον καιρό είναι πιο κοντά μας απ’ ό,τι, για παράδειγμα, ένας αθλητικός συντάκτης ή ένας άλλος παρουσιαστής.
Το ίντερνετ έκανε τη μεγάλη διαφορά. Το βλέπω και από τη μεριά τη δική μας. Αν ήθελες παλιά να κάνεις πρόγνωση, έπρεπε να βγεις στα κανάλια ή να γράφεις σε εφημερίδα. Επομένως, οι δίαυλοι ήταν κλειστοί, δεν μπορούσες να κάνεις αλλιώς.
Ήταν παλιά λίγο σαν στεγανό, ενώ το ίντερνετ και μας έδωσε τη δυνατότητα να παρέχουμε πρόγνωση και οι πολίτες να πάρουν την πληροφορία από όσα sites θέλουν. Ακόμα και από τον ιδιώτη που γράφει κείμενα και παίρνει από εμάς μοντέλα καιρού.
Η μόνη μου ένσταση είναι ότι αν δεν είσαι μετεωρολόγος, μη λες ότι είσαι, πες ό,τι θες! Παρουσιαστής καιρού, για παράδειγμα. Είναι σαν να σας λέω εγώ για τον διαβήτη, έχοντας διαβάσει 5 πράγματα. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε ένα σενάριο για 10 μέρες μπροστά με θερμοκρασίες -12. Στις 10 μέρες μπροστά μπορείτε να δείτε πολλά σενάρια, που είναι προγνώσεις μεν, αλλά ο χρόνος ευνοεί ένα από αυτά και τα άλλα αποκλίνουν. Θέλει μια προσοχή. Ο κόσμος έχει την εξυπνάδα να φιλτράρει την πληροφορία.
Υπάρχει αρκετός κόσμος που ασχολείται ερασιτεχνικά, σαν hobby, με όργανα, με προγνώσεις.
Αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ χρήσιμοι. Οι χομπίστες που έχουν σταθμό και προσέξουν να έχουν καλές προδιαγραφές, καλό είναι να έρχονται σε επαφή μαζί μας. Πολλοί το κάνουν και μάλιστα αξιοποιούνται παγκοσμίως.
Αν έχεις ένα σταθμό, ακόμα και ιδιωτικό, αν είναι καλός, έχεις μια μέτρηση που είναι χρήσιμη, για παράδειγμα σε σχέση με τη βροχή που είναι πολύ σχετική από τόπο σε τόπο. Είναι πολύ χρήσιμη δουλειά. Είναι παρατηρητές. Αυτό που θα έπρεπε να γίνει είναι να κάνεις σε αυτούς τους ανθρώπους μια βασική εκπαίδευση. Πώς να στήσεις και πώς να προσέχεις το σταθμό ή πώς να ερμηνεύεις τα δεδομένα σου. Πέφτει στη δική μας πλάτη να το κάνουμε. Στο εξωτερικό αυτό γίνεται.
Είναι όπως ακούμε ότι “ερασιτέχνης αστρονόμος βρήκε το τάδε άστρο”;
Ακριβώς! Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι, όμως, έχουν καλύτερη σύνδεση με τους επαγγελματίες αστρονόμους. Έχουν καλύτερη επαφή απ’ ό,τι εμείς, είναι πιο προχωρημένοι. Εδώ που έχουμε και αστεροσκοπείο, βλέπω ότι έρχονται σοβαρές ενώσεις ερασιτεχνών. Οι ερασιτέχνες μετεωρολόγοι έχουν ομάδες στο Facebook, αλλά οργανωμένη ομάδα νομίζω δεν υπάρχει.
Θα γίνω προβοκάτορας. Ο κόσμος λατρεύει να λέει διάφορα όταν η πρόγνωση “πέφτει έξω” ή πάντα ακούει κάτι και κρατάει το πιο ακραίο. Αυτό που εξηγώ σε φίλους, είναι ότι όταν λένε για ακραίες θερμοκρασίες εννοούν σε ορεινές περιοχές ή σε κρύα μέρη της χώρας. Επιμένω ότι όλη η Ελλάδα δεν είναι μια περιοχή με ίδιο καιρό παντού!
Υπάρχουν πεδινές, ημιορεινές και ορεινές περιοχές. Υπάρχουν τα νησιά. Οι Σέρρες ή η Φλώρινα έχουν διαφορές απ’ ό,τι τα νησιά, όπου η θάλασσα μαλακώνει τις θερμοκρασιακές διαφορές – η Νάξος, η Τήνος για παράδειγμα.
Νομίζω πως η τοπικότητα του καιρού δεν βγαίνει προς τον κόσμο.
Όχι, βγαίνει, ίσως όχι στο βαθμό που θα θέλαμε. Μπορεί, όμως, εδώ στο λόφο να φυσάει πάρα πολύ και στα Μελίσσια να μην κουνιέται φύλλο. Προφανώς, όμως, μπορεί κανείς να δει τις διαφορές ανάμεσα στις πόλεις. Κάποιες φορές ο κόσμος παρασύρεται, αυτό είναι αλήθεια.
Πάμε στα ονόματα!
Τα ονόματα αποφασίσαμε να τα δώσουμε τον Ιανουάριο του 2017, ακολουθώντας μια πρακτική που υπάρχει και σε άλλες χώρες και υπηρεσίες. Δε λέω για τους κυκλώνες στους οποίους δίνονται ονόματα εδώ και δεκαετίες. Η Αγγλία και η Ιρλανδία, νομίζω τώρα το κάνει και η Ισπανία και η Γαλλία, δίνουν ονόματα σε βαρομετρικά χαμηλά που αναμένεται να δημιουργήσουν προβλήματα, με τη λογική να προειδοποιήσουμε καλύτερα τον πληθυσμό.
Βασιζόμαστε περισσότερο στο αποτέλεσμα που περιμένουμε να έχει. Δεν είναι με αυστηρά μετεωρολογικά κριτήρια. Δεν περιμένω ότι αν ο άνεμος ή η βροχή αναμένω να είναι τόσο, μόνο τότε θα δώσω όνομα.
Όταν υπάρχει ένας συνδυασμός που επηρεάζει μεγάλο μέρος της χώρας, άρα επηρεάζει πολύ κόσμο, με διάρκεια που φαίνεται ότι θα δημιουργήσει σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, όπως το να κλείσουν δρόμοι, να σταματήσουν τα πλοία για 2-3 ημέρες, να πέσουν βροχές που θα δημιουργήσουν πλημμυρικά επεισόδια ή άνεμοι που θα παρασύρουν αντικείμενα. Σε αυτή την περίπτωση δίνουμε ονόματα γιατί από μελέτες προκύπτει ότι ο κόσμος προσέχει περισσότερο.
Το βασικό ζήτημα είναι να αποφασίσουμε αν υπάρχει λόγος να δοθεί όνομα. Η κακοκαιρία δεν έχει ξεκινήσει, είμαστε 2 μέρες πριν, πρέπει να δώσουμε όνομα; Καλύπτει κάποια κριτήρια; Αν ναι, αποφασίζουμε ότι πρέπει να δοθεί όνομα και ακολουθεί το πιο χαριτωμένο μέρος, “ποιο όνομα θέλετε να δώσουμε;”.
Ποιός είναι ο νονός;
Η επιστημονική ομάδα συζητάει, την τελική απόφαση τη δίνω εγώ. Η αλήθεια είναι ότι το συζητάμε, βάζουμε ανδρικό ή γυναικείο όνομα εναλλάξ, και κυρίως αρχαία ονόματα. Τώρα συζητάμε, που είναι το “Θ”, ποιο να δώσουμε!
Ε! Θάλεια να το πείτε! Είναι ξεκάθαρο [σ.σ. γέλια].
Θα μπορούσε ναι, ή Θεανώ ή Θεώνη. Έχω ακούσει διάφορα. Θα το βρούμε όταν έρθει το επόμενο κύμα. Πέρα από αυτό, θέλει προσοχή. Για να μη χάσεις κάποια κακοκαιρία, αλλά και να μη δίνεις πολύ συχνά ονόματα και χάσει το νόημά του. Μιλάμε, επίσης, για κάτι που θα γίνει. Εκ των υστέρων δεν έχει νόημα. Δεν σας κρύβω ότι υπήρξαν περιπτώσεις που δώσαμε ονόματα και οι κακοκαιρίες ήταν πολύ πιο ήπιες και σε μια περίπτωση που δεν δώσαμε και ήταν πολύ έντονη.
Για ποια μιλάμε;
Το 2017, ένα μεγάλο καλοκαιρινό μπουρίνι στη Βόρεια Ελλάδα. Είπαμε να μη δώσουμε και όμως έκανε ζημιές και ήταν στη Χαλκιδική, στη Θεσσαλονίκη, στην Πιερία. Λαμβάνουμε υπόψη μας και την εποχή. Όταν περιμένουμε χιονοπτώσεις μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων, που ξέρουμε ότι πολύς κόσμος είναι σε χειμερινά θέρετρα, σε ορεινά σημεία, έχει μεγαλύτερη σημασία από το να χιονίσει σήμερα που είναι άδεια. Μας ενδιαφέρει το impact, το αποτύπωμα, το αποτέλεσμα. Είναι κάτι που το δέχεται ο κόσμος. Προφανώς κάποιοι το θεωρούν αστείο ή αμερικανιά…
Που δεν είναι αμερικανιά!
Όντως, είναι ευρωπαϊκή συνήθεια. Άλλωστε, και στην Αμερική τα ονόματα δεν τα δίνει η αμερικανική υπηρεσία, τα δίνει ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός, με συγκεκριμένη σειρά. Απλά εκεί έχουν ήδη τα ονόματα και τα δίνουν με τη σειρά. Ακόμα και αυτό θέλει προσοχή, γιατί είχαμε πει ότι θα την πούμε Τηλέμαχο την επόμενη και κάποια μέσα το έπαιξαν από μόνα τους ότι “ήρθε ο Τηλέμαχος”. Το να δώσουμε το όνομα δεν είναι κάτι, αν δε δίνουμε συνεχώς νέες πληροφορίες στον κόσμο, προειδοποιήσεις, ανανεώσεις, για να καταλάβει ο κόσμος ότι αυτό που του είπαμε είναι εδώ και δεν έγινε κάποιο λάθος. Μετράει ακόμα και να βγούμε να πούμε ότι τελικά θα είναι πιο ήπιο. Είναι σημαντικό να δίνεις στους πολίτες πληροφορίες, επιστημονικά τεκμηριωμένες, με απλό τρόπο.
Μιας που λέμε για προβλέψεις, ποια ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία και ποια αποτυχία σας κόστισε;
Φυσικά να σου πω! Το μπουρίνι στη Χαλκιδική φέτος, για εμάς ήταν μια πάρα πολύ επιτυχημένη πρόβλεψη. Φαινόταν ότι μετά τη ζέστη που είχε, ερχόταν μια κρύα μάζα που δημιούργησε συνθήκες υπερκυτταρικής καταιγίδας στη Βόρεια Ελλάδα. Δεν βγάλαμε όνομα, αλλά βγάλαμε ανακοινώσεις εγκαίρως ότι πλησιάζει. Από εκεί και πέρα δεν υπήρχε καλή προετοιμασία του πληθυσμού, πρέπει πια να το δουν αυτό οι Περιφέρειες, οι Δήμοι.
Αλήθεια, μετά ποιος πρέπει να ασχοληθεί;
Εγώ οφείλω να δώσω πρόγνωση, αλλά τα μέτρα τα παίρνουν αυτοί οι φορείς. Ήταν μια καλή πρόγνωση σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Όσο για την “κακή” πρόγνωση που δεν έγινε ποτέ, ήταν οι πλημμύρες στη Μάνδρα. Έγινε σε μια κακοκαιρία με όνομα (ήταν η Ευρυδίκη), υπήρχε έκτακτο δελτίο από την ΕΜΥ, αλλά δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε το ύψος βροχής, σε ένα τόσο συγκεκριμένο σημείο στο όρος Πατέρα.
Πάντως σε αυτό είμαστε ανοχύρωτοι. Ξεκίνησε ένα φαινόμενο και το μόνο που θα βοηθούσε είναι τα μετεωρολογικά ραντάρ που επισκοπούν τα νέφη και μπορούν να σου δείξουν τι θα συμβεί σχετικά με τη βροχή. Υπάρχουν 2-3 ραντάρ της ΕΜΥ που δεν καλύπτουν όλη τη χώρα και δεν λειτουργούν συνεχώς. Αυτό λείπει από την Ελλάδα.
Οι άλλες χώρες έχουν;
Βεβαίως, η Ιταλία, η Ισπανία, όλη η δυτική Ευρώπη έχει, ακόμα και η Τουρκία. Μπορεί να μη βοηθήσει σε μια πρόβλεψη, αλλά θα σου πει ότι βλέπω ένα καταιγιδοφόρο πυρήνα που ρίχνει βροχή σε εκείνο το σημείο και ότι επιμένει. Κάνει και εκτίμηση την ώρα που συσσωρεύεται το νερό.
Όταν βλέπετε ένα καιρικό φαινόμενο, επικοινωνείτε με την πολιτική προστασία;
Όχι, κακώς κατά τη γνώμη μου. Ο μοναδικός φορέας που δίνει στοιχεία είναι η ΕΜΥ. Από την άλλη, υπάρχουν και άλλες αξιόπιστες πηγές που θα πρέπει να αξιοποιούνται. Σε νομοσχέδιο που κατατέθηκε χθες, σχετικά με την πολιτική προστασία, ως σχόλιο το είπα ότι αυτό λείπει, διότι μόνο μια υπηρεσία δεν θα σε καλύψει στα πάντα. Όταν εγώ έχω ένα σύστημα πρόβλεψης του μετώπου μιας πυρκαγιάς, έχω ένα εργαλείο για το αν θα πλημμυρίσουν κάποιες λεκάνες απορροής. Αυτά θα πρέπει να αξιοποιηθούν. Δεν γίνεται η απάντηση να είναι “α εγώ δεν ξέρω, με ενημερώνει ο επίσημος φορέας”.
Πολύ καλά κάνει η ΕΜΥ ως επίσημος φορέας , αλλά πάρε αυτό που θες εσύ ως πολιτική προστασία, ως Περιφέρεια. Ρώτα με: “Έχετε άλλα πράγματα που προσφέρετε;”, “Έχετε μετρήσεις; Αλγόριθμους; Διαδικασίες για να τα δω και να τα συνεκτιμήσω;”. Είναι κρίμα γιατί τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, παίρνουν αρκετά ποσά, από προγράμματα ευρωπαϊκά. Ο σκοπός είναι να φτιαχτούν τέτοια εργαλεία, να χρησιμοποιηθούν επιχειρησιακά, όχι να γίνει το πρόγραμμα, να μιλήσουμε σε 2 συνέδρια και τέρμα. Στην Αμερική, η μετεωρολογική υπηρεσία με τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια είναι μαζί. Ο καθένας βάζει το κομματάκι του, για να γίνει κάτι.
Θα ήθελα να μου πείτε για το μοντέλο πρόβλεψης του μετώπου πυρκαγιών που έχετε αναπτύξει;
Πάει πολύ καλά κατά τη γνώμη μας και είναι κάτι που η πυροσβεστική το χρησιμοποιεί και το θέλει. Ήταν ένα πρώτο, θεσμοθετημένο βήμα συνεργασίας, δεν έγινε στη βάση διαπροσωπικών σχέσεων, “στείλτο ρε συ Κώστα να το δω”. Δεν γίνεται έτσι. Το μοντέλο δείχνει προς τα που θα κινηθεί η πυρκαγιά και εμείς δίνουμε το χειρότερο σενάριο. Παίζει ρόλο και να συμπίπτουν τα στρέμματα που κάηκαν με αυτά που προβλέψαμε εμείς. Να! Αυτό ξεκίνησε από ένα πιλοτικό πρόγραμμα με χρήματα ευρωπαϊκά και τελικά έγινε επιχειρησιακό. Τα χρήματα δεν πήγαν χαμένα.
Κάνουμε εξαγωγή αυτής της τεχνογνωσίας;
Ναι, είμαστε σε επαφή για κάτι τέτοιο.
Μου είπατε, πριν ξεκινήσουμε, ότι είστε στο χώρο 20 χρόνια. Υπάρχουν αλλαγές και πώς προέκυψαν;
Τρομερές! Είναι οι αλγόριθμοι που βελτιώθηκαν, κατανοούμε καλύτερα τις διεργασίες της ατμόσφαιρας για να τις μοντελοποιήσουμε, και επίσης μπορούμε να κάνουμε πιο ανοιχτές προγνώσεις και πιο γρήγορα.
Μελλοντικά πού πάμε;
Σε πολύ υψηλές αναλύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρόλα αυτά οι αναλύσεις αυτές δεν είναι πανάκεια. Ειδικά η βροχή είναι δύσκολη, γιατί δεν είναι ομοιόμορφη. Σε θερμοκρασίες και ανέμους είναι πιο εύκολο.
Η Ελλάδα μπορούμε να πούμε, αν είναι δόκιμο, σε τι επίπεδο βρίσκεται στη μετεωρολογία;
Κοιτάξτε, είμαστε καλά, με μόνη εξαίρεση αυτό με τα μετεωρολογικά ραντάρ. Από πλευράς υπηρεσιών, και όχι μόνο για τη δική μας ιστοσελίδα, είναι πολύ καλά, ακόμα και σε σύγκριση με χώρες της δυτικής Ευρώπης.
Στην αθηΝΕΑ μας απασχολεί τρομερά το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, πιστεύουμε προφανώς ότι συμβαίνει και αποτελεί ύψιστη πρόκληση. Εσείς έχετε στοιχεία σχετικά;
Το βλέπουμε κυρίως στις θερμοκρασίες. Στο σταθμό της Αθήνας, τα τελευταία χρόνια, σχεδόν κάθε μήνα οι μέσες τιμές είναι υψηλότερες, ιδίως το καλοκαίρι. Δεν αποδίδω όλα τα ακραία φαινόμενα στην κλιματική αλλαγή. Υπάρχουν φαινόμενα με αργή περιοδικότητα, όπως οι δυτικοί άνεμοι που φυσούσαν στο Μάτι. Αυτό γίνεται κάθε 20 χρόνια. Αδικεί την όλη συζήτηση να ρίχνουμε κάθε φαινόμενο στην κλιματική αλλαγή. Η υπερκυτταρική καταιγίδα στη Χαλκιδική δεν είναι, ας πούμε, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί. Ένα ερώτημα είναι αν αυτά γίνονται πιο συχνά. Αυτό που συμβαίνει, επίσης, είναι ότι σε σχέση με πριν 20 χρόνια, λόγω των συστημάτων καταγραφής, των αναφορών που έχουμε από τα κινητά, αυτά τα φαινόμενα φωτογραφίζονται, κινηματογραφούνται, όπως οι υδροστρόβιλοι.
Και όντως, ήθελα να ρωτήσω για τους υδροστρόβιλους στο Ιόνιο!
Αυτά υπήρχαν, αλλά πριν 15 χρόνια δεν τα φωτογραφίζαμε. Πρέπει να το δεις, να κρατήσει 15 λεπτά και να είσαι εκεί. Δεν είχαμε αναφορές και δεν μπορούμε να ξέρουμε τι γινόταν παλαιότερα. Οι θερμοκρασίες είναι πιο εύκολο να μελετηθούν.
Και τελειώνοντας, πείτε μου και για τις δράσεις σας εδώ στο Αστεροσκοπείο.
Έχουμε εδώ και 2-3 χρόνια το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Περί Ανέμων και Υδάτων” για παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου. Έρχονται τα σχολεία και τους εξηγούμε για τα φυσικά φαινόμενα, για τα μετεωρολογικά φαινόμενα, πώς να προστατεύονται, κάνουμε πειράματα, είναι διαδραστικό, στο τέλος κάνουμε και quiz σε tablet για να δούμε τι κατάλαβαν. Ένα μέρος του προγράμματος γίνεται εδώ και ένα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τα οποία και χρηματοδοτεί το Ίδρυμα. Έχουν, όμως, πολύ ωραίο πρόγραμμα και οι αστρονόμοι μας που έχουν το τηλεσκόπιο.
