Είχα καθίσει αναπαυτικά. Πρώτος εξώστης. Πρώτη γραμμή. Πανοραμική θέα. Το φόρεμα της ομιλήτριας, γεμάτο μικρές φανταχτερές πετρούλες, αντανακλούσε τα φώτα της σκηνής σε κάθε της κίνηση. Κάποιοι θα τη χαρακτήριζαν extra, αλλά στα μάτια μου ήταν ακριβώς όπως την περίμενα. Επιβλητική, ήρεμη, πραγματική ηγέτιδα. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, άλλωστε. H Anino Emuwa έχει διεθνή παρουσία και δράση σε ζητήματα συμπερίληψης, διαφορετικότητας και ηγεσίας και έχει ιδρύσει, μεταξύ άλλων, το δίκτυο 100 Women@Davos.
Το Χάσμα με την Εκπροσώπηση των Γυναικών
Ξεκίνησε την ομιλία της μοιράζοντας μερικά στατιστικά στοιχεία που αποδείκνυαν το τεράστιο χάσμα αναφορικά με την εκπροσώπηση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης και ηγεσίας σε παγκόσμιο επίπεδο και, έπειτα από μια συνειδητά επιλεγμένη παύση, μας κοίταξε και πέταξε τη βόμβα της: «Μα, πού πήγαν όλες οι γυναίκες;».
«Ναι, πού πήγαν;» διερωτώμαι κι εγώ. Μόλις 10% είναι οι γυναίκες διευθύνουσες σύμβουλοι των εταιρειών της λίστας Fortune 500. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Grant Thornton (στοιχεία του 2022), το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε θέσεις CEO και managing director ανέρχεται στο 16%. Ταυτόχρονα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις ανέρχεται στο 28%, ενώ 22% των επιχειρήσεων δεν απασχολούν καμία γυναίκα σε ανώτερη διοικητική θέση.
Αλλά δεν χρειαζόμαστε μόνο τα σοκαριστικά δεδομένα για να επιβεβαιώσουμε την πραγματικότητα. Την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκα στην κατάμεστη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής όπου φιλοξενήθηκε το φετινό Συνέδριο Ηγεσίας της Ένωσης Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ). Όπου κι αν έστρεφες το βλέμμα σου, έβλεπες σκουρόχρωμα κοστούμια και σοβαρές γραβάτες. Μα, πού πήγαν όλες οι γυναίκες;
Οι Γυναίκες Είναι Εδώ!
Οι γυναίκες είναι εδώ. Αυτή είναι η απάντηση που θέλω να δώσω. Το θέμα δεν είναι ότι δεν υπάρχουν, αλλά ότι δεν είναι αρκετά ορατές. Δεν είναι αρκετά ορατές σε ένα σύστημα που έχει εκπαιδευτεί στο να τις αγνοεί. Ή καλύτερα, στο να τις κατατάσσει σε συγκεκριμένες θέσεις και ρόλους. Σίγουρα, πάντως, όχι σε ρόλους ανώτατης διοίκησης. Και αν το κάνει μερικές φορές, όπως αποδεικνύουν τα ποσοστά, νιώθει άβολα και έρχεται αντιμέτωπο με στερεότυπα και άρρητες προκαταλήψεις: μπορεί μια γυναίκα να είναι ικανή ηγέτιδα; Μπορεί μια μητέρα να έχει υψηλόβαθμη θέση και πολλές υποχρεώσεις; Μπορεί μια όμορφη να είναι έξυπνη και να έχει διεκδικήσει αξιοκρατικά τη θέση της;
Δεν είναι λίγες οι φορές που πολλές γυναίκες με τις οποίες συνεργάζομαι μου εκμυστηρεύονται πως νιώθουν ότι προσπαθούν το διπλάσιο από ό,τι άνδρες συνάδελφοί τους για να πετύχουν έναν επαγγελματικό στόχο. Ή ότι απαιτείται από αυτές να αποδείξουν την αξία τους πολύ περισσότερες φορές από ό,τι οι άνδρες συνάδελφοί τους για να φανούν ισάξιές τους και να μπορέσουν να διεκδικήσουν δικαιωματικά μια προαγωγή ή μια ανώτερη θέση.
Τα στερεότυπα είναι πολλά και καταρρίπτονται αργά και δύσκολα. Άκουγα τον Mark van Rijmenam να μας προειδοποιεί για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και αυτόματα σκέφτηκα την έμφυλη διάστασή της: αν τροφοδοτείς το σύστημα με προκατειλημμένα δεδομένα, θα δημιουργήσεις ένα προκατειλημμένο σύστημα. Δεν είναι κάτι που θα γίνει στο μέλλον. Είναι κάτι που γίνεται τώρα. Αν τεστάρεις το chatGPT δίνοντάς του έναν απλό γρίφο, θα αντιληφθείς πόσο βαθιά έμφυλη είναι η τεχνητή νοημοσύνη και πόσο επιτακτική η ανάγκη να αναστρέψουμε αυτή την πορεία:
Έναν παρόμοιο γρίφο μας έδειξε και η Αnino Emuwa, με το ζεύγος γιατρός/νοσοκόμα(ος), υπερθεματίζοντας πως θεωρούμε, ως κοινωνία, ότι μια γυναίκα θα είναι πιο συχνά νοσοκόμα αντί για γιατρός και πιο συχνά γραμματέας αντί για CEO.
Για να ανατραπεί αυτό το έμφυλο δεδομένο χρειάζεται πολύπλευρη δράση. Χρειάζεται δουλειά από τις γυναίκες, από τους άνδρες, από τους οργανισμούς, από την πολιτεία, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Και χρειάζονται και πρότυπα. Γυναίκες ορατές στη δημόσια σφαίρα που θα μιλήσουν ανοιχτά. Αλλά και ευήκοα ώτα, που θα ακούσουν και δεν θα αξιολογήσουν το μήνυμα ως γκρίνια και μεμψιμοιρία.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ:
Σκαμπάζουν τα Κορίτσια από Formula 1; Ακούστε «The F1 Thing»!
Ο Γοητευτικός Μουσικός Κόσμος της Μαρίας Μαρκουλή
Βάλια Παπαδημητρίου: «Αν δεν Εξελιχθείς, η Τεχνολογία και η Ζωή θα σε Προσπεράσουν»
