Για τη Μαρία Τάτση, η αγάπη για το σταφύλι και το κρασί ξεκίνησε μέσα στα αμπέλια και έγινε βίωμα με φόντο το οικογενειακό οινοποιείο. Η Γουμένισσα, ο τόπος της, μέσα από τα κρασιά του ταξιδεύει σε όλο τον πλανήτη.
Όμως, όπως αναφέρει, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για να επισκεφθεί κάποιος την περιοχή τους, αξίζει να τα ανακαλύψει κανείς, να γνωρίσει τις ομορφιές που χαίρονται εκείνοι που ζουν εκεί όλο τον χρόνο.
Με πρώτη ύλη από αμπέλια που καλλιεργούνται βιοδυναμικά, χωρίς γεωργικά φάρμακα, λιπάσματα ή εντομοκτόνα, τα κρασιά του Οινοποιείου Τάτση συνδέουν το χθες με το σήμερα και το αύριο, μέσα από μια οικογενειακή παράδοση που «είναι στο DNA της να φτιάχνει κρασί».
Γεννήθηκες μέσα στα αμπέλια. Πώς σε επηρέασε αυτό στις επιλογές σου;
Όπως ακριβώς το λες. Γεννήθηκα μέσα στα αμπέλια και τα κρασιά, ακολουθούσα παντού τον μπαμπά μου, και πάντα μου είχαν ένα ποτηράκι με κόκκινο ξηρό κρασί στο μεσημεριανό τραπέζι δίπλα από το πιάτο με το φαγητό μου, είτε το έπινα είτε όχι. Μετά τις σπουδές μου στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή της Θεσσαλονίκης, στο Τμήμα Οινολογίας και Αμπελουργίας, δεν γύρισα αμέσως πίσω στην οικογενειακή επιχείρηση, θέλοντας πρώτα να αποκομίσω οινικές εμπειρίες και να έρθω σε επαφή και με άλλα terroir, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Έτσι ξεκίνησα ολοκληρώνοντας την πρακτική μου άσκηση στη Σαντορίνη, και στη συνέχεια δουλεύοντας σε παραγωγή και σε αμπέλια στην Πελοπόννησο και στη Βουργουνδία. Πάνε δύο χρόνια πλέον που έχω επιστρέψει οριστικά στη Γουμένισσα και δουλεύω παρέα με την οικογένειά μου.
Η Γουμένισσα είναι μικρός τόπος, αλλά γνωστός σε όλη την Ελλάδα και στον κόσμο χάρη στα κρασιά του. Πόσο ελκυστικό είναι να έχεις μια ιστορία που σε συνδέει με αυτό;
Η Γουμένισσα, αν και μικρός τόπος, είναι αδιαμφισβήτητα μια ευλογημένη αμπελουργική περιοχή στον οινικό μας χάρτη, οπότε δεν θα μπορούσε να μην είναι γνωστή για τα ποιοτικά κρασιά της. Σε καθημερινή σχεδόν βάση έρχομαι σε επαφή με Έλληνες και ξένους επισκέπτες του κτήματος, οι οποίοι μου το επιβεβαιώνουν. Σίγουρα είναι ελκυστικό το ότι την επισκέπτεται και την εντάσσει στα οινικά του ταξίδια πολύς κόσμος, αλλά, αν με ρωτάς, στο κοντινό μέλλον θα ήθελα, εκτός από οινικό, να τη δω και ως γαστρονομικό προορισμό. Όμως αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο.
Πες μας για το οινοποιείο, τα κρασιά, τις ποικιλίες.
Όλα ξεκίνησαν το 1924 από τους παππούδες του μπαμπά μου, οι οποίοι ήρθαν ως πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία, τη σημερινή Βουλγαρία δηλαδή, και εγκαταστάθηκαν στην αμπελουργική περιοχή της Γουμένισσας. Άρχισαν να ασχολούνται με τη γη και συγκεκριμένα με τα αμπέλια, καλλιεργούσαν βιολογικά και οινοποιούσαν κρασί, το οποίο και πουλούσαν χύμα στις λαϊκές.
Κάποια χρόνια μετά, η σκυτάλη πέρασε στον παππού μου, ο οποίος συνέχισε να καλλιεργεί τα ήδη υπάρχοντα αμπέλια, αυξάνοντας σταδιακά τα στρέμματα και χτίζοντας ένα μικρό κελάρι στο πατρικό σπίτι μέσα στο χωριό, με λίγα χειροκίνητα μηχανήματα, ώστε να ξεκινήσει τις πρώτες εμφιαλώσεις.
Το 2007, ο πατέρας μου, μαζί με τον θείο μου και τον παππού πάντα από δίπλα, είχαν χτίσει πλέον το νέο οικογενειακό οινοποιείο έξω από τη Γουμένισσα. Στον χώρο αυτό ξεκίνησε να γίνεται η οινοποίηση που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, χωρίς την προσθήκη οινολογικών σκευασμάτων ή βελτιωτικών στην παραγωγική διαδικασία, μια και το κρασί για εμάς είναι πάνω απ’ όλα τροφή.
Η ίδια ακριβώς φιλοσοφία υποστηρίζεται και στο αμπέλι. Βάση της ήταν πάντα η βιολογική καλλιέργεια, η οποία πιστοποιείται σε όλο το φάσμα της παραγωγής. Παρ’ όλα αυτά, από το 2002 έχει γίνει ένα ακόμη βήμα, καθώς εφαρμόζουμε τη βιοδυναμική καλλιέργεια και τις αντίστοιχες μεθόδους της. Καμία χρήση, δηλαδή, γεωργικών φαρμάκων, λιπασμάτων ή εντομοκτόνων, με κύριο στόχο την αρμονία του φυτού στο εκάστοτε περιβάλλον που τυχαίνει να βρίσκεται.
Σήμερα καλλιεργούμε περίπου 200 ιδιόκτητα στρέμματα, μέσα στη ζώνη ΠΟΠ Γουμένισσας, στα υψώματα Γερακώνας και Λιμπάσκεριτ. Κατά βάση καλλιεργούμε ελληνικές ποικιλίες. Το 70-80% αφορά τις ΠΟΠ γηγενείς ποικιλίες Ξινόμαυρο και Νεγκόσκα, και ακολουθούν Λημνιό, λίγο Cabernet Sauvignon και Merlot και από λευκές η Μαλαγουζιά, ο Ροδίτης Αλεπού, το Ασύρτικο και το Chardonnay. Επίσης, και κάποιες παλιές ερυθρές ποικιλίες που προσπαθούμε, πειραματιζόμενοι, να αναβιώσουμε, όπως το Φαρτσάλο και το Παμίδι.
«…οι νέοι διστάζουν να εκφραστούν ελεύθερα και να μιλήσουν γι’ αυτό που γεύονται και μυρίζουν, φοβούνται ότι μπορεί να πουν κάτι λάθος και κάποιος “πιο ειδήμων” να βρεθεί να τους διορθώσει…»
Τι κάνει το Ξινόμαυρο τόσο συναρπαστικό;
Το Ξινόμαυρο είναι αδιαμφισβήτητα η πιο εκλεκτή ερυθρή ποικιλία του βορειοελλαδικού χώρου. Λειτουργεί ως πρεσβευτής για τους οίνους ΠΟΠ τεσσάρων διαφορετικών περιοχών, της Νάουσας, του Αμύνταιου, της Γουμένισσας και της Ραψάνης, είναι αρκετά ανθεκτική ως ποικιλία σε ασθένειες και ίσως –το πιο ενδιαφέρον για έναν οινοποιό που του αρέσει να πειραματίζεται– μια πολυδύναμη ποικιλία. Έχει τη δυνατότητα, δηλαδή, να παράγει οίνους ερυθρούς, λευκούς, ροζέ, ξηρούς, αφρώδεις, αλλά και γλυκείς. Έχει μεγάλο δυναμικό παλαίωσης και έναν τόσο έντονο τανικό χαρακτήρα που σίγουρα δεν ξεχνάει κανείς μετά την πρώτη του δοκιμή.
«Το ελληνικό κρασί κάνει άλματα και διεκδικεί τη θέση και τη ζήτηση που του αναλογεί».
Ο οινοτουρισμός αναπτύσσεται με φοβερούς ρυθμούς. Τι θεωρείται ελκυστικό στην περιοχή, γιατί να επιλέξει κάποιος να επισκεφθεί στο οινοποιείο σας;
Η Γουμένισσα, εκτός της παράδοσης που έχει στο κρασί, θεωρείται και μια από τις πιο ιστορικές περιοχές της Μακεδονίας. Αν κάνεις μια βόλτα στα σοκάκια της, θα συναντήσεις παραπάνω από 100 διατηρητέα κτίρια, το Μεταξουργείο Χρυσαλλίς και ιστορικά μνημεία που χτίστηκαν κατά τη διάρκεια του Α′ Παγκοσμίου Πολέμου.
Παράδοση έχει επίσης και στη μουσική, με τα ξακουστά χάλκινα που παίζουν σε κάθε εκδήλωση, με τους πολιτιστικούς συλλόγους που μαθαίνουν θρακιώτικους χορούς και πλαισιώνουν το καθιερωμένο πανηγύρι του Αγίου Τρύφωνα (προστάτη των αμπελουργών) κάθε πρώτη του Φλεβάρη, το Κουρμπάνι, όπως ονομάζεται.
Αν είσαι πάλι λάτρης της φύσης, τότε έχεις βρει τον προορισμό σου. Η Γουμένισσα σφύζει από πράσινο, έχει εύκολα προσβάσιμα μονοπάτια για βόλτες και πικ νικ στα Δύο Ποτάμια, αλλά και πεζοπορία σε μοναδικές διαδρομές στο όρος Πάικο, καθώς και επισκέψιμα μοναστήρια στο βουνό.
Πώς βλέπεις τη γενιά σου σε σχέση με το κρασί;
Δυστυχώς η νέα γενιά δεν προτιμά το κρασί ή πιο σωστά καταναλώνει κρασί αλλά όχι τόσο όσο θα μπορούσε, και υπάρχουν διάφοροι λόγοι για το οποίο συμβαίνει αυτό. Αρχικά δεν υπάρχει οινική εκπαίδευση που να απευθύνεται στους καταναλωτές, οι νέοι διστάζουν να εκφραστούν ελεύθερα και να μιλήσουν γι’ αυτό που γεύονται και μυρίζουν, φοβούνται ότι μπορεί να πουν κάτι λάθος και κάποιος «πιο ειδήμων» να βρεθεί να τους διορθώσει ή ακόμη και να τους αντιμετωπίσει δηκτικά. Αγχώνονται γιατί ξαφνικά πρέπει να ξέρουν να συνδυάζουν το Ξινόμαυρο με ένα κομμάτι καλό κόκκινο κρέας και τα όστρακα με ένα Ασύρτικο Σαντορίνης, κάτι που δεν θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου. Σε ό,τι αφορά το κρασί, δεν φοράμε παρωπίδες, δεν θέτουμε όρια, δεν βάζουμε στάνταρτς και δεν έχουμε ταμπού – και το υποστηρίζω αυτό!
Ωστόσο, αν και για τους περισσότερους εξακολουθεί να είναι πιο προσβάσιμο ένα μπουκάλι μπίρας ή ένα αλκοολούχο ποτό όταν θέλουν να χαλαρώσουν και να διασκεδάσουν, παρά ένα ποτήρι κρασί, αυτό φαίνεται σιγά σιγά να αλλάζει, να ανατρέπονται τα δεδομένα. Το ελληνικό κρασί κάνει άλματα και διεκδικεί τη θέση και τη ζήτηση που του αναλογεί.
Το κρασί και η μουσική συνδέονται με πολλούς τρόπους. Ισχύει για σένα, ποια είναι τα αγαπημένα σου κομμάτια;
Η μουσική, όπως και το κρασί, επιλέγεται ξεκάθαρα βάσει υποκειμενικών κριτηρίων· όπως το ένα σου δίνει τη δυνατότητα να εκφραστείς μέσα από αυτό, την ίδια δυνατότητα σου δίνει και το άλλο. Ταυτόχρονα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Προσωπικά, έχω αρκετά αγαπημένα κομμάτια, αλλά και δημιουργούς. Έχω συνδέσει από μικρή ηλικία την κλασική μουσική με το κρασί, συγκεκριμένα μελωδίες με πιάνο. Έπαιζα και η ίδια αρκετά χρόνια και τώρα έχω τοποθετήσει το πιάνο μου σε μια γωνίτσα στο οινοποιείο.
Επίσης, με τον Μάνο Χατζιδάκι, το «Βαλς των Χαμένων Ονείρων» είναι ένα από τα πολύ αγαπημένα μου. Έχω εικόνες με τον μπαμπά μου να βάζει σχεδόν κάθε πρωί το άλμπουμ του να παίζει χωρίς παύση στα ηχεία του οινοποιείου, κάτι που συμβαίνει μέχρι και σήμερα.
Η κληρονομιά του πατέρα σου και του θείου σου είναι σπουδαία. Πώς μπορείτε να εξελίξετε το οινοποιείο εσύ και η… συνονόματη ξαδέλφη σου;
Το οινοποιείο, στη δική μας περίπτωση, είναι καθαρά οικογενειακή υπόθεση. Αυτό σε πολλούς φαντάζει θετικό και αρνητικό συνάμα, αλλά εμάς μας αρέσει. Πλέον έχουμε αναλάβει καθήκοντα και εγώ και η ξαδέρφη μου –καθεμία στο κομμάτι της–, και ακολουθούν από πίσω τα αδέρφια μας, ο Χρήστος και η Αννούλα, τους οποίους και περιμένουμε για να ολοκληρωθεί η ομάδα. Με συλλογικό πνεύμα, που κληρονομήσαμε από την οικογένειά μας, έχουμε κοινό όραμα, νέες ιδέες και φιλοδοξίες για το μέλλον της επιχείρησης – και τι πιο υγιές από αυτό;
Το οινοποιείο και τα αμπέλια είναι η περιουσία που θα μας αφήσουν αύριο μεθαύριο οι γονείς μας· όσο με ιντριγκάρει αυτό άλλο τόσο με αγχώνει, το να κρατήσουμε τον πήχη εκεί όπου έχουν θέσει με τόσο κόπο και μεράκι και να προσπαθήσουμε να τον ξεπεράσουμε, χωρίς βέβαια να χαθεί ή να αλλοιωθεί το στίγμα και το στιλ που έχουν δώσει ο μπαμπάς με τον θείο μου όλα αυτά τα χρόνια. Είναι κάτι που αγαπάμε, γι’ αυτό και το συνεχίζουμε. Εξάλλου, όπως μου λέει πάντα ο μπαμπάς μου, «είναι στο DNA μας να φτιάχουμε εμείς κρασί».
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Κυκλοφόρησε Ολόφρεσκο E-Book Carpe Vinum Vol.12!
