Ένας λανθασμένος χαρακτηρισμός που ακούστηκε πολύ την προηγούμενη περίοδο ήταν ότι η κρίση που βιώνουμε είναι “μαύρος κύκνος”. Ως μαύροι κύκνοι χαρακτηρίζονται φαινόμενα ιδιαίτερα απρόβλεπτα, με πολύ σοβαρές επιπτώσεις. Μπορεί λοιπόν η συγκεκριμένη κρίση να πληροί το δεύτερο κριτήριο με το παραπάνω, όμως το ενδεχόμενο μιας πανδημίας δεν ήταν απρόβλεπτο, κι ας κλείναμε πεισματικά τα μάτια μας σ’ ένα τέτοιο σενάριο. Ήδη στις 10 Μαρτίου -που μοιάζει ένας αιώνας πριν και ταυτόχρονα τόσο κοντά- διαβάζαμε στον Axios ότι η κρίση αυτή είναι μάλλον “γκρίζος ρινόκερος”, όπως χαρακτηρίζεται ένας κίνδυνος “ιδιαίτερα προφανής, πολύ πιθανός, αλλά ακόμα υποτιμημένος”.
Γιατί τα θυμόμαστε τώρα όλα αυτά; Γιατί είτε πρόκειται για μαύρο κύκνο είτε για γκρίζο ρινόκερο, η κρίση αυτή έχει δείξει ότι είμαστε συγκλονιστικά απροετοίμαστοι για μια σειρά από φαινόμενα μεγάλης βαρύτητας, κάτι που σε έναν τόσο διασυνδεδεμένο κόσμο ισοδυναμεί με μοιραίο ελάττωμα, όπως μας θυμίζει στη συναρπαστική αυτή συνέντευξή του στον New Yorker ο εμπνευστής της θεωρίας του Μαύρου Κύκνου, Λιβανέζος στατιστικός, δοκιμιογράφος και συγγραφέας Nassim Nicholas Taleb.
Ο ίδιος έγραφε για τους κινδύνους της εξάπλωσης της πανδημίας ήδη στις αρχές της χρονιάς, αλλά οι κυβερνήσεις “δεν ήθελαν να ξοδέψουν σεντς τον Ιανουάριο και τώρα θα ξοδέψουν τρισεκατομμύρια”, όπως λέει χαρακτηριστικά. Στην ίδια συνέντευξη φαίνεται φανερά εκνευρισμένος για την ερώτηση που του τίθεται συχνά, να δώσει μια λίστα με τους “τέσσερις επόμενους μαύρους κύκνους”, η οποία κατά τον ίδιο δεν πιάνει καθόλου το νόημα της θεωρίας του, αλλά και της ευρύτερης προσπάθειάς του να γίνουμε πιο ανθεκτικοί στους τυχαίους κινδύνους που καραδοκούν.
Είτε πρόκειται για μαύρο κύκνο είτε για γκρίζο ρινόκερο, η κρίση αυτή έχει δείξει ότι είμαστε συγκλονιστικά απροετοίμαστοι για μια σειρά από φαινόμενα μεγάλης βαρύτητας
Τα συστήματα εκείνα που θα μπορούσαν να μας προστατεύσουν, τα οποία περιγράφει στο βιβλίο του Antifragile, προϋποθέτουν ένα διαφορετικό ρόλο του κράτους που ενδεχομένως μας δίνει λιγότερα τις καλές μέρες, μας προστατεύει όμως απέναντι σε μια απρόβλεπτη καταστροφή. “Το κράτος δεν πρέπει να εξομαλύνει τη ζωή μας, όπως θα έκανε μια Λιβανέζα μητέρα, αλλά να είναι εκεί και να παρέμβει σε κακούς καιρούς, όπως ένας πλούσιος Λιβανέζος θείος.” Τροφή για σκέψη καθώς θα προετοιμαζόμαστε για να αντιδράσουμε καλύτερα σε μια μελλοντική έκτακτη ανάγκη.
