Ο φωτισμός είναι χαμηλός, ένα κεράκι τρεμοπαίζει λίγο πιο δίπλα, ενώ μικρές λάμψεις αστράφτουν στα μάτια μου από τον συνδυασμό του απαλού ρουμπινί του κρασιού με το φυσητό γυαλί του ποτηριού στο οποίο ακουμπά.
Παραδίπλα η φιάλη. Μια θεά-ηφαίστειο ξεχωρίζει στην ετικέτα. Τα έντονα χρώματά της, κόκκινα, κίτρινα, ιριδίζοντα μαύρα, είναι τα χρώματα του υψηλότερου ενεργού ηφαιστείου της Ευρώπης. Μια αρχαία, ισχυρή και θηλυκή θεότητα: «το Βουνό», όπως αποκαλούν οι ντόπιοι την Αίτνα, το ηφαίστειο.
Το «Sul Vulcano» είναι μια δήλωση αγάπης: ένα καθαρό, αρωματικό και κομψό κρασί, που σου επιτρέπει να αναπνεύσεις την ενέργεια αυτού του μοναδικού τόπου στην καρδιά της Μεσογείου.
Πίνω μια γουλιά και την αφήνω για ώρα στο στόμα μου. Τα αρώματα του βατόμουρου, του κερασιού, της μέντας, αλλά και κάποιες διακριτικές πικάντικες αποχρώσεις γλυκάνισου με συνοδεύουν για ώρα. Η βελούδινη υφή στο στόμα με ηρεμεί και με οδηγεί στην υπόγεια πολυπλοκότητά του, σαν μια βουτιά στα βάθη του ηφαιστείου μέσα από την οποία καλούμαι να εξερευνήσω κάποιο μυστήριο.
Το κρασί αυτό προέρχεται από την ανατολική Σικελία, τη βόρεια πλαγιά της Αίτνας, όπου το έδαφος αποκαλύπτει την αστείρευτη δύναμή του και το μεταφέρει σε κάθε σταγόνα. Η κομψότητα των ηφαιστειακών κρασιών, άλλωστε, αφηγείται την ιστορία μιας ορεινής αμπελουργίας που χαρακτηρίζεται από ηπειρωτικό κλίμα, πεζούλες και ξερολιθιές φτιαγμένες από ηφαιστειακή πέτρα.
Σε αυτά τα υψόμετρα, το ηπειρωτικό κλίμα συναντά τον ήλιο της Σικελίας, δημιουργώντας μοναδικές κλιματικές συνθήκες: βροχές και χιόνια το φθινόπωρο και τον χειμώνα, ήπιες θερμοκρασίες την άνοιξη και το καλοκαίρι, με μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ ημέρας και νύχτας, που προσδίδουν έντονη αρωματική φρεσκάδα στα κρασιά της.
Η σύνδεση μεταξύ της ιστορικής επίδρασης των ηφαιστειακών εκρήξεων στην παραγωγή κρασιού και της σύγχρονης οινοποιίας σε ηφαιστειακές περιοχές είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Παλαιότερα, οι μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις επηρέασαν αρνητικά την παραγωγή κρασιού, κυρίως λόγω των ψυχρών περιόδων που προκλήθηκαν από την ηφαιστειακή δραστηριότητα. Σήμερα, οι ηφαιστειακές περιοχές θεωρούνται ευνοϊκές για την παραγωγή κρασιού, κυρίως λόγω των πλούσιων σε μέταλλα εδαφών και των ιδιαίτερων μικροκλιμάτων τους.
Η κλιματική αλλαγή που επηρεάζει τις παραδοσιακές οινοπαραγωγικές περιοχές, καθιστώντας τις πιο θερμές και ξηρές, έχει οδηγήσει σε αναζήτηση νέων περιοχών για αμπελοκαλλιέργεια, με τις ηφαιστειακές περιοχές να προσφέρουν εναλλακτικές λύσεις λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους.
H Αίτνα είναι σήμερα ένα από τα πιο δυναμικά και συναρπαστικά οινοπαραγωγικά μέρη στον κόσμο. Ένας τόπος γεμάτος ιστορία και αινίγματα – στον κρατήρα του ηφαιστείου οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ζούσε ο Τυφώνας, το πιο επικίνδυνο πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας. Αντίστοιχα, τα κρασιά της ξεχειλίζουν από βάθος, ένταση, ενέργεια και μυστηριώδη διάθεση.
Etna: Ένα Εκρηκτικό Terroir
Η Αίτνα, το ηφαίστειο στη βορειοανατολική Σικελία, αγγίζει σχεδόν την αφρικανική ήπειρο. Είναι ένας τόπος γεμάτος μυστήριο και ιστορία. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι στον κρατήρα της ζούσε ο Τυφώνας, το πιο επικίνδυνο πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας.
Από την Ιστορία στην Οινοποιία
Μόλις πριν από έναν αιώνα, στην Αίτνα υπήρχαν χιλιάδες στρέμματα αμπελώνων. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί σε περίπου 10.000 στρέμματα. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί, αφού οι αμπελώνες φυτεύονται σε απότομες πεζούλες, με παλιά κλήματα σε κύπελλο, και η εργασία είναι εξαντλητική. Ακόμα και ο ίδιος ο Τυφώνας μπορεί να τα παρατούσε!
Ακριβώς λόγω αυτών των δύσκολων συνθηκών, τα κρασιά της έχουν ξεχωριστό χαρακτήρα. Τα παλιά κλήματα αποδίδουν πολύ λίγο, συχνά λιγότερο και από ένα κιλό σταφύλια το καθένα, αλλά το αποτέλεσμα είναι συμπυκνωμένα, έντονα κρασιά, με ζωηρή οξύτητα και δυνατότητα παλαίωσης για δεκαετίες. Σήμερα, η Αίτνα ζει μια νέα οινική αναγέννηση. Όλο και περισσότεροι παραγωγοί επενδύουν σε αυτή την ηρωική αμπελουργία, διαφυλάσσοντας τα παλιά κλήματα και τις παραδοσιακές πρακτικές.
Μικρή σε Παραγωγή, Μεγάλη σε Φήμη
Η Αίτνα αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό της συνολικής παραγωγής κρασιού της Σικελίας. Κι όμως, τα κρασιά της είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα της Ιταλίας. Η φήμη τους βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ποιότητα των κρασιών από τα παλιά κλήματα και στη μοναδικότητα κάθε contrada, δηλαδή κάθε συγκεκριμένου αμπελοτεμαχίου του ηφαιστειακού εδάφους. Η ποικιλία των ηφαιστειακών εδαφών είναι τόσο μεγάλη, που υπάρχουν 133 contrada, ξεχωριστοί αμπελώνες με διαφορετικούς τύπους εδάφους.
Το ηφαίστειο φτάνει στα 3.357 μέτρα, ένα από τα υψηλότερα της Ευρώπης. Οι αμπελώνες βρίσκονται ανάμεσα στα 450 και τα 1.300 μέτρα. Αυτό το υψόμετρο αλλάζει τα πάντα. Παρότι βρισκόμαστε σε νησί, πρόκειται για ορεινά κρασιά. Οι νύχτες είναι κρύες, οι βροχές συχνές και το μικροκλίμα μοναδικό.
Οι συνεχείς ηφαιστειακές εκρήξεις δημιούργησαν ένα πολύπλοκο μωσαϊκό ηφαιστειακών εδαφών. Αυτά τα εδάφη επιτρέπουν στις ρίζες των κλημάτων να κατεβαίνουν βαθιά, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε νερό και θρέψη και δικαιολογούν την επιβίωση κλημάτων ηλικίας άνω των 150 ετών. Όμως, το να καλλιεργείς στην περιοχή εμπεριέχει ρίσκο. Το ηφαίστειο είναι ενεργό. Όταν εκρήγνυται, η λάβα μπορεί να καταστρέψει αμπέλια στο πέρασμά της. Υπάρχουν αμπελώνες που «μοιράστηκαν» από λάβα, το μισό να έχει αφανιστεί, το άλλο μισό να συνεχίζει να παράγει.
Ουράνιο Έδαφος
Ακόμα και όταν δεν ρέει λάβα, οι εκρήξεις εκτοξεύουν μικρές πέτρες, ένα φυσικό φαινόμενο που οι τοπικοί οινοποιοί αποκαλούν ποιητικά «ουράνιο έδαφος». Αυτές οι μικρές πέτρες προσγειώνονται στους αμπελώνες, προκαλούν ελαφριές ζημιές, αλλά δεν επηρεάζουν την ποιότητα του κρασιού. Αντίθετα, γίνονται κομμάτι της ιστορίας και της γοητείας αυτού του τόσο ιδιαίτερου terroir.
Εtna DOC: Γοητεία Χωρίς Όρια
Η Etna DOC (Denominazione di Origine Controllata) είναι αναμφισβήτητα μια από τις πιο συναρπαστικές και μοναδικές οινικές ζώνες της Ιταλίας. Πρόκειται για μια Ονομασία Προέλευσης που καθιερώθηκε το 1968, από τις παλαιότερες της Ιταλίας, και τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει εντυπωσιακή αναγέννηση και διεθνή αναγνώριση.
Τα ερυθρά κρασιά στην Αίτνα παράγονται κυρίως από την ποικιλία Nerello Mascalese, ένα σταφύλι με δυνατές τανίνες και γήινο χαρακτήρα, που έχει δυνατότητα παλαίωσης, ενώ συχνά συμμετέχει και λίγη ποσότητα Nerello Cappuccio. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η κόκκινη Αίτνα μοιάζει με Pinot Noir, με μια πιο έντονη ορυκτή χροιά. Τα λευκά βασίζονται κυρίως στην ποικιλία Carricante, ένα κομψό σταφύλι με φυσική οξύτητα και ανθικά αρώματα, αλλά και στην Catarratto.
Το σίγουρο είναι πως τα κρασιά της περιοχής αυτής μένουν αξέχαστα.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
