Κατά την αποβίβασή μου από το τρένο που με μετέφερε από το Christchurch στο Blenheim, είδα την πινακίδα που έφερε την επιγραφή «Wine Station». Ήξερα, πλέον, ότι έπειτα από ένα ταξίδι συνολικής διάρκειας δύο ημερών είχα φτάσει στον προορισμό μου.
Στο τελευταίο σιδηροδρομικό σκέλος του ταξιδιού μου είχα την τύχη να συνταξιδέψω με έναν 95χρονο Νεοζηλανδό, ο οποίος, μόλις έμαθε πως έρχομαι από την Ελλάδα, συγκινήθηκε εμφανώς, καθώς –όπως μου αφηγήθηκε– ο αδερφός του ήταν μέλος των νεοζηλανδέζικων στρατευμάτων που πήραν μέρος στη Μάχη της Κρήτης κατά τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχοντας βρει λοιπόν ένα κοινό σημείο αναφοράς, πιάσαμε την κουβέντα και συζητήσαμε για την αμπελοκαλλιέργεια, αλλά για και την εν γένει αγροτική παραγωγή στη Νέα Ζηλανδία και το πώς αυτή εξελίχθηκε διαχρονικά.
Μου περιέγραφε αυτό που με ανυπομονησία περίμενα να δω. «Στο Marlborough βλέπεις μόνο αμπέλια μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι». Πράγματι, ύστερα από 4 ώρες ταξιδιού το τρένο έφτασε στις παρυφές του Marlborough και πλέον διέσχιζε απέραντες εκτάσεις αμπελώνων ως το Blenheim, που ήταν ο τελικός προορισμός μας.
Σε Ένα «Οικογενειακό» Οινοποιείο του Marlborough
Είχα την ευκαιρία να δουλέψω για ένα μικρό, «οικογενειακό» οινοποιείο για τα δεδομένα της Νέας Ζηλανδίας, που επεξεργαζόταν μόλις 2.000 τόνους σταφυλιών. Ο μεγαλύτερος όγκος της παραγωγής, περίπου το 80%, αφορούσε σταφύλια της ποικιλίας Sauvignon Βlanc, το 15% ήταν Pinot Νoir και σε μικρότερη κλίμακα οι ποικιλίες Gewurztraminer, Pinot Gris και Merlot.
Όπως συμβαίνει με την πλειονότητα των οινοποιείων στο Marlborough, ο αμπελώνας εκτεινόταν πέριξ των εγκαταστάσεων. Αυτό σημαίνει πως ο μεγαλύτερος όγκος των σταφυλιών ωριμάζει ταυτόχρονα. Ήταν και ο λόγος για τον οποίο υπήρχε εξαιρετική οργάνωση τόσο της συγκομιδής –που, ως επί το πλείστον, πραγματοποιούνταν μηχανικά– όσο και της παραλαβής και επεξεργασίας των σταφυλιών από το οινοποιείο, το οποίο, κατά την περίοδο αιχμής, παραλάμβανε σταφύλια επί 24ώρου βάσης.
Το γεγονός ότι ο τρύγος συνέπεσε με το πρώτο παγκόσμιο κύμα lockdown εξαιτίας της πανδημίας COVID-19 μεγέθυνε την πρόκληση. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η κατάσταση τόσο από το κράτος της Νέας Ζηλανδίας όσο και από το οινοποιείο, αλλά και γενικότερα από τα οινοποιεία της περιοχής, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης.
Όταν είχαμε πλέον ξεπεράσει την ένταση του τρύγου, οργανώθηκαν από το οινοποιείο οριζόντιες τυφλές γευστικές δοκιμές που περιλάμβαναν τις ετικέτες Sauvignon Βlanc και Pinot Νoir όλων των οινοποιείων του Marlborough.
Η ομάδα παραγωγής ήταν χωρισμένη σε δύο 12ωρες βάρδιες, με διακριτούς ρόλους για κάθε μέλος. Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων εβδομάδων μυηθήκαμε στις πρακτικές του οινοποιείου και εξοικειωθήκαμε με τους ρόλους μας, με αποτέλεσμα η ομάδα να δουλεύει σαν καλοκουρδισμένο ρολόι κατά την περίοδο της μεγάλης σε ένταση εργασίας. Μόλις δόθηκε το σύνθημα για την έναρξη συγκομιδής του Sauvignon Βlanc, βρισκόμασταν όλοι στις επάλξεις.
Επεξεργαζόμασταν 250 τόνους σταφυλιών ανά 24ωρο. Ο χρόνος από τη στιγμή της συγκομιδής των σταφυλιών μέχρι και την παραλαβή του μούστου στις δεξαμενές δεν ξεπερνούσε ποτέ τη μιάμιση ώρα. Αυτή η πολύ γρήγορη επεξεργασία, σε συνδυασμό με την εξαιρετική πρώτη ύλη, απέτρεπαν οξειδώσεις και αλλοιώσεις του μούστου και ήταν το μυστικό της παραγωγής των φημισμένων Sauvignon Βlanc του Marlborough.
Κατά τη διάρκεια της οινοποίησης του Sauvignon Βlanc ακολουθήθηκαν πρωτόκολλα αναγωγικής προσέγγισης, με συνεχή έλεγχο της ατμόσφαιρας ζύμωσης, πρακτική που στόχευε στην προστασία των αρωματικών ενώσεων της ποικιλίας. Για τον ίδιο λόγο, οι θερμοκρασίες ζύμωσης ρυθμίζονταν σε τόσο χαμηλό επίπεδο που μετά βίας επέτρεπαν την εξέλιξη της ζύμωσης.
Λίγες ημέρες μετά τη συγκομιδή του Sauvignon Βlanc ακολούθησε μια δεύτερη περίοδος έντασης. Είχε φτάσει η ώρα του Pinot Νoir. Η προσέγγιση της παραγωγής του παρουσίαζε εξίσου ενδιαφέρον. Το οινοποιείο πειραματιζόταν τόσο με τη μέθοδο της καρβονικής εκχύλισης όσο και με το ποσοστό συμμετοχής ολόκληρης της σταφυλής (μαζί με τον βόστρυχα) σε κάθε δεξαμενή.
Τις δεκαετίες 1970 και 1980, κάποιοι κάτοικοι του νότιου νησιού αγνόησαν τις κρατικές συστάσεις και ξεκίνησαν να πειραματίζονται φυτεύοντας ποικιλίες αμπέλου που θεωρούσαν ότι προσαρμόζονται καλύτερα στις συνθήκες της περιοχής.
Τι Καθορίζει, Τελικά, μια Οινοποιητική Ζώνη;
Ήμουν αρκετά περίεργος να δω τα αποτελέσματα των πρακτικών αυτών στο κρασί και περίμενα με ενδιαφέρον τις τυφλές οριζόντιες δοκιμές που γνώριζα ότι θα ακολουθούσαν στο τέλος του τρύγου. Πράγματι, όταν είχαμε πλέον ξεπεράσει την ένταση του τρύγου, οργανώθηκαν από το οινοποιείο οριζόντιες τυφλές γευστικές δοκιμές που περιλάμβαναν τις ετικέτες Sauvignon Βlanc και Pinot Νoir όλων των οινοποιείων του Marlborough.
Αυτό που με εντυπωσίασε κατά τη δοκιμή ήταν το ότι η τυπικότητα των ποικιλιών αποτυπωνόταν σε όλα τα κρασιά. Αυτό το γεγονός αποτέλεσε και πάλι τροφή για σκέψη ως προς το τι είναι τελικά αυτό που καθορίζει μια οινοποιητική ζώνη. Είναι μια κεντρικά επιβαλλόμενη αυστηρή νομοθεσία που θέτει προδιαγραφές, πολλές φορές ξεπερασμένες, ή μήπως τελικά είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που παράγουν σε κατάλληλους τόπους, σεβόμενοι την παράδοση και το προϊόν, έχοντας ταυτόχρονα ανοιχτά μάτια και θέτοντας οι ίδιοι αυστηρά οργανοληπτικά κριτήρια;
Οι Νεοζηλανδοί οινοπαραγωγοί ισχυρίζονται ότι έχουν φέρει τον κόσμο του κρασιού πάνω-κάτω (upside down), κάτι που δεν απέχει και πολύ από την οινική πραγματικότητα.
Μέχρι το 1970, η αμπελοκαλλιέργεια στη Νέα Ζηλανδία περιοριζόταν στο θερμότερο βόρειο τμήμα του βόρειου νησιού, με κάποιες μικρές κοιτίδες αμπελώνων στο νότιο νησί. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι κατά τη δεκαετία του 1960 οι κρατικές αρχές της Νέας Ζηλανδίας απέτρεπαν την εγκατάσταση οινοποιήσιμων ποικιλιών στο νότιο νησί, καθώς θεωρούσαν πως οι εδαφοκλιματικές συνθήκες ήταν ακατάλληλες για την καλλιέργεια αμπέλου.
Τις δεκαετίες 1970 και 1980, κάποιοι κάτοικοι του νότιου νησιού αγνόησαν τις κρατικές συστάσεις και ξεκίνησαν να πειραματίζονται φυτεύοντας ποικιλίες αμπέλου που θεωρούσαν ότι προσαρμόζονται καλύτερα στις συνθήκες της περιοχής. Μέσα σε μόλις 50 χρόνια, το νότιο νησί έχει εξελιχθεί σε έναν απομονωμένο παράδεισο της αμπελοκαλλιέργειας –κυρίως για τις ποικιλίες Sauvignon Βlanc, Chardonnay, Pinot Νoir, καθώς και για πολλές άλλες σε μικρότερη κλίμακα–, στον οποίο παράγονται πολυβραβευμένοι οίνοι.
Οι καλλιεργητές του Marlborough πιστεύουν πως στην περιοχή τους το Sauvignon Βlanc βρήκε το σπίτι του. Μόλις το 2022, η περιοχή καθιερώθηκε και επίσημα ως ζώνη αμπελοκαλλιέργειας με προστατευόμενη ονομασία (AMW). Η νομοθεσία συμπεριέλαβε και την υποχρέωση οργανοληπτικής αξιολόγησης των παραγόμενων οίνων από ανεξάρτητους δοκιμαστές.
Δυστυχώς, οι περιορισμοί του lockdown δεν μου επέτρεψαν να επισκεφθώ την περιοχή Central Otago, νοτιότερα, ένα λίκνο του Pinot Νoir. Ίσως μελλοντικά επιστρέψω ξανά, ώστε να γνωρίσω ακόμη περισσότερο τον οινικό κόσμο της Νέας Ζηλανδίας.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Κυκλοφόρησε Ολόφρεσκο E-Book Carpe Vinum Vol.12!
Ημίγλυκα και Ημίξηρα Ροζέ: Ο Απαγορευμένος Καρπός
Κάθετη Δοκιμή Pure Santorini 2013-2017
