Μετά τη μεγάλη ήττα του ΑΚΡ (του κόμματος του Erdoğan) στις δημοτικές εκλογές, πολλοί σχολιαστές μιλούν για μια «νέα Τουρκία». Υποστηρίζουν ότι όλες οι ισορροπίες στην πολιτική έχουν αλλάξει και ότι τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο. Οι άνθρωποι που μιλάω στην Τουρκία είναι υπερβολικά χαρούμενοι. Φαίνεται ότι ξεπέρασαν σε μια νύχτα την απελπισία που προκάλεσε η καταστροφή των περσινών εθνικών εκλογών και ξαναγέμισαν τις μπαταρίες τους. Πράγματι, αυτές οι εκλογές ήταν σαν ένα δημοψήφισμα για το καθεστώς και οι πολίτες του έστειλαν μέσα από αυτές ένα πολύ ισχυρό μήνυμα.

Κατανοώ πολύ καλά πόσο πολύ ο δημοκρατικός κόσμος της χώρας, ο οποίος είναι εξαιρετικά καταβεβλημένος, έχει ανάγκη αυτή την τόνωση ηθικού. Και δεν υποτιμώ καθόλου αυτή την επιτυχία. Ωστόσο, έχοντας κατά νου τις ιστορικές απογοητεύσεις των τελευταίων ετών και παρακολουθώντας την Τουρκία απέξω –και όχι από το εσωτερικό της δυστοπίας– νομίζω πως χρειάζεται να είμαστε ιδιαίτερα συγκρατημένοι έτσι ώστε να μην «αδειάσουν» πάλι οι μπαταρίες γρήγορα. Άλλωστε, έχω ακούσει αρκετές φορές τη φράση «φεύγουν σίγουρα αυτή τη φορά!».

Ο λόγος για τον οποίο διατηρώ επιφυλάξεις είναι οι προηγούμενες δημοτικές εκλογές (του 2019) και τα όσα συνέβησαν στη συνέχεια. Αυτές οι εκλογές είχαν καταλήξει επίσης σε μεγάλη ήττα για το ΑΚΡ, το οποίο έχασε τότε τις δυο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, μεταξύ άλλων. Και τι έγινε; Ολόκληρη η χώρα έζησε στο έλεος ενός ανθρώπου για ακόμα τέσσερα χρόνια. Ο Erdoğan έπαιξε με την αντιπολίτευση όπως η γάτα με το ποντίκι στις βουλευτικές εκλογές του 2023. Ο İmamoğlu, ο οποίος ήταν βέβαιο ότι θα κέρδιζε την προεδρία, εμποδίστηκε στο να συμμετάσχει στις εκλογές, με εξαιρετικά σαθρές νομικές δικαιολογίες. Και κανείς δεν μπόρεσε να διατυπώσει οποιαδήποτε διαμαρτυρία.

Τουρκία

Δεν είναι πλέον θεωρία συνωμοσίας, αλλά γεγονός ότι οι δούρειοι ίπποι που στην κυριολεξία «αγόρασε» για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης επέβαλαν την υποψηφιότητα του Kılıçdaroğlu, του πιο απίθανου υποψηφίου για να εκλεγεί. Ο Erdoğan ξαναβγήκε έπειτα από μια εκλογική διαδικασία εξαιρετικά αμφίβολης αξιοπιστίας. Παρακολουθούσαμε με το στόμα ανοιχτό το γεγονός ότι η αντιπολίτευση δεν είχε καν μια βάση δεδομένων για να εξετάσει και να μπορέσει να αμφισβητήσει τα αποτελέσματα που παρουσίασε η κυβέρνηση.

Και έτσι, ο Erdoğan πήγε στις προχθεσινές δημοτικές εκλογές με την άνεση ότι η ήττα του 2019 δεν προκάλεσε την παραμικρή ζημιά στο καθεστώς του. Τώρα έχει μπροστά του τέσσερα χρόνια χωρίς εκλογές, εκτός αν συμβεί κάτι εξαιρετικό. Τέσσερα χρόνια είναι πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για την πολιτική –ποιος ζει και ποιος πεθαίνει μέχρι τότε, το 2028.

Όμως, για πρώτη φορά το ΑΚΡ δεν μπόρεσε να ελέγξει τις δικές του μάζες. Είτε ψήφισαν άλλα κόμματα είτε δεν πήγαν στις κάλπες.

Όμως, για πρώτη φορά το ΑΚΡ δεν μπόρεσε να ελέγξει τις δικές του μάζες. Είτε ψήφισαν άλλα κόμματα είτε δεν πήγαν στις κάλπες. Θα μπορούσαν να ξανακερδίσουν τους ψηφοφόρους που έχασαν εξαιτίας της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών βελτιώνοντας την οικονομία σε αυτά τα τέσσερα χρόνια; Γιατί όχι; Ή αν τα πράγματα πάνε άσχημα, θα κατέβουν στις εκλογές που είναι βέβαιο ότι θα χάσουν; Ή ένας αυταρχικός ηγέτης που έχει τον πλήρη έλεγχο της δικαιοσύνης, του στρατού, της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών θα εγκατέλειπε την εξουσία μετά τις εκλογές; Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιο παράδειγμα στον κόσμο το οποίο μπορούμε να μελετήσουμε και από το οποίο να διδαχθούμε.

Πάντως, όσοι πιστεύουν ότι κάποια μέρα θα παρκάρει μπροστά από το παλάτι του ένα φορτηγό και θα μεταφέρει τα σεντούκια της Emine στο ταπεινό τους σπίτι, δεν έχουν καταλάβει τίποτα για τη μεταμόρφωση που συμβαίνει στην Τουρκία. Έχω ήδη γράψει μια εναλλακτική ανάγνωση της ιστορίας σχετικά με τις καθεστωτικές και πολιτισμικές αλλαγές στην Τουρκία και την επιρροή της Ελλάδας σε αυτές, την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Οι σχολιαστές που παρακολουθώ γράφουν ότι είτε «θα βγάλει το ξύλο από την ντουλάπα», εντείνοντας δηλαδή τα μέτρα καταστολής, είτε θα κρατήσει ηπιότερη στάση, επιστρέφοντας στο κοινοβουλευτικό σύστημα.

Το τι θα κάνει στη συνέχεια ο Erdoğan και πόσο αποφασιστικές θα είναι οι ενέργειές του είναι άγνωστο. Οι σχολιαστές που παρακολουθώ γράφουν ότι είτε «θα βγάλει το ξύλο από την ντουλάπα», εντείνοντας δηλαδή τα μέτρα καταστολής, είτε θα κρατήσει ηπιότερη στάση, επιστρέφοντας στο κοινοβουλευτικό σύστημα. Θα το δούμε όλοι μαζί.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μια βαρετή στιγμή στην Τουρκία. Νομίζω ότι έχουμε εισέλθει σε περίοδο μεγάλης έντασης, τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό της χώρας. Τα επόμενα χρόνια θα χαρακτηρίζονται από πολύ ενδιαφέρουσες εξελίξεις και μάλλον δεν θα προλάβουμε να πάρουμε ανάσα.