Θυμάμαι άπειρες ώρες παιχνιδιού όταν ήμουν παιδί, από την προσχολική ηλικία έως και το τέλος του δημοτικού. Απέναντι από το σπίτι μου είχε μια παιδική χαρά, ήμουν τυχερή σ’ αυτό, έτσι όταν γυρνούσα από το σχολείο σταματούσα εκεί πρώτα και έπαιζα, για μια ώρα τουλάχιστον. Ήταν επιτακτική ανάγκη πριν καταλήξω στο ημερήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων. Το θυμάμαι σαν σήμερα πόσο περίμενα εκείνη την ώρα.
Έχουν άραγε τα σημερινά παιδιά τον ελεύθερο χρόνο που δικαιούνται; Υπάρχουν άλλωστε αρκετά πλεονεκτήματα, όταν προτεραιότητα στο ημερήσιό τους πρόγραμμα είναι και το ελεύθερο παιχνίδι. Και όμως, έχετε προσέξει ότι υπάρχει μια έμμεση ή ακόμα και άμεση πίεση να οργανώνουμε διαρκώς το χρόνο των παιδιών μας, γεμίζοντας τη μέρα τους με δραστηριότητες; Είτε είναι κολύμπι, είτε μπαλέτο. Ποδόσφαιρο ή ξιφασκία. Πολλοί από εμάς κανονίζουμε τρεις τουλάχιστον δραστηριότητες την εβδομάδα και, κατά κάποιον τρόπο, νιώθουμε ότι κάνουμε έτσι κάτι καλό ως γονείς. Είναι όμως πράγματι έτσι;
“Θα παίξουμε το Σάββατο;” – μια φράση γνώριμη στις προηγούμενες γενιές. Τη λέγαμε συχνά και εννοούσαμε το ελεύθερο παιχνίδι, όχι την οργάνωση κάποιας διδακτικής δραστηριότητας. Σήμερα, ακόμη και μέσα στο Σαββατοκύριακο, τα περισσότερα παιδιά είναι απασχολημένα με δραστηριότητες. Μήπως επειδή νομίζουμε πως το παιχνίδι χωρίς σκοπό, χωρίς δομή, είναι μια σπατάλη χρόνου;
Αισθανόμαστε υπερήφανοι όταν λέμε, για παράδειγμα, ο Νίκος κέρδισε ένα μετάλλιο ή η Μαρία έμαθε την αλφάβητο στα ισπανικά. Αυτό μας κάνει να νιώθουμε ότι κάνουμε καλά τη δουλειά μας ως γονείς. Το κάνουμε με τις καλύτερες προθέσεις, είναι όμως αυτό σωστό; Τα εκπαιδεύουμε να γίνουν πιο επιτυχημένοι ενήλικες, προσφέροντάς τους δομημένες δραστηριότητες, μήπως όμως αυτές ακριβώς οι δομές ταιριάζουν περισσότερο σε ενήλικες;
Την ίδια στιγμή, αντιλαμβάνομαι ότι τα παιδιά ενστικτωδώς διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και ανακαλύπτουν τη δύναμη να λύνουν διαφωνίες που πιθανώς να προκύψουν, μόνα τους χωρίς παρεμβολές από κάποιον ενήλικα.
Άραγε, τι διδάσκονται τα παιδιά μέσα από το ελεύθερο παιχνίδι; Όταν βρισκόμαστε μαμάδες ή μπαμπάδες σ’ ένα άδειο πάρκο και αφήνουμε τα παιδιά μας να παίξουν ελεύθερα ό,τι θέλουν, παρακολουθώ πόσο γρήγορα αναπτύσσουν ένα δικό τους κώδικα επικοινωνίας. Σχηματίζουν παιχνίδια φαντασίας, νιώθοντας χαρά να ορίζουν μόνοι τους το πλαίσιο του καινούργιου παιχνιδιού.
Την ίδια στιγμή, αντιλαμβάνομαι ότι τα παιδιά ενστικτωδώς διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και ανακαλύπτουν τη δύναμη να λύνουν διαφωνίες που πιθανώς να προκύψουν, μόνα τους χωρίς παρεμβολές από κάποιον ενήλικα. Είναι για κάποιες στιγμές κυρίαρχα στο παιχνίδι τους. Ανακαλύπτουν πώς να συνέρχονται έπειτα από μια αποτυχία ή μια νίκη. Εξελίσσονται με τη δύναμη της δημιουργικότητας και σιγά-σιγά μετατρέπουν το περιβάλλον ώστε να ικανοποιεί τις δικές τους ανάγκες. Γίνονται πιο ανθεκτικά, ένα χαρακτηριστικό που βοηθά και στην ικανότητά τους να παραμένουν ψύχραιμα απέναντι στις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν αργότερα στη ζωή τους.
Αν το ζήτημα σας ενδιαφέρει, παρακάτω θα βρείτε κάποια χρήσιμα άρθρα γύρω από τα οφέλη του ελεύθερου παιχνιδιού:
