Η ταινία «Ραμπιγιέ Κουρνάζ Εναντίον Τζορτζ Μπους» βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Τουρκάλας μετανάστριας στη Γερμανία Ραμπιγιέ, η οποία κίνησε γη και ουρανό για να απελευθερώσει τον παράτυπα κρατούμενο στις φυλακές του Γκουαντάναμο γιο της, Μουράτ.
Η υπόθεση είναι τραγική. Η προσέγγιση του σκηνοθέτη Andreas Dresen, όμως, αντλεί έμπνευση από τον μπριόζικο χαρακτήρα της πραγματικής Ραμπιγιέ Κουρνάζ, με αποτέλεσμα να φτιάξει μια βαθιά ανθρώπινη, συγκινητική και πασπαλισμένη με χιούμορ ταινία που εξιστορεί μια πικραμένη υπόθεση: την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ραμπιγιέ Κουρνάζ Εναντίον Τζορτζ Μπους | Andreas Dresen | Meltem Kaptan, Alexander Scheer | Γερμανία, Γαλλία
Τρεις μόλις μήνες μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους και στο Πεντάγωνο, ο 19χρονος Τούρκος Μουράτ Κουρνάζ, ο οποίος ζούσε νόμιμα στη Βρέμη με την οικογένειά του, επιχειρεί να ταξιδέψει από το Πακιστάν όπου βρισκόταν για προσωπικούς λόγους στη Γερμανία.
Δεν φτάνει ποτέ στον προορισμό του. Συλλαμβάνεται ως ύποπτος για τρομοκρατία και οδηγείται με συνοπτικές διαδικασίες στο κάτεργο του Γκουαντάναμο. Παραμένει φυλακισμένος εκεί, χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες, χωρίς αποδείξεις ενοχής, χωρίς δίκη. Για πέντε χρόνια υφίσταται αδιανόητα βασανιστήρια, όπως και όλοι όσοι βρίσκονται στη φυλακή που κατέλυσε κάθε έννοια ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου.
Για πέντε χρόνια η μαμά του Μουράτ, η Ραμπιγιέ, κάνει τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να ελευθερώσει τον γιο της. Η Ραμπιγιέ είναι πρώτης γενιάς Τουρκάλα μετανάστρια στη Γερμανία. Μια συνηθισμένη νοικοκυρά που δεν έχει ιδέα από τρομοκρατία, δεν έχει ακούσει τίποτα για το Γκουαντάναμο. Ξέρει μόνο να φροντίζει την οικογένειά της. Να λατρεύει τα παιδιά της –εκτός από τον Μουράτ έχει ακόμη δύο–, να καλοπιάνει τον άντρα της ετοιμάζοντάς του λαχταριστά κεφτεδάκια, να χαμογελάει μπροστά σε κάθε δυσκολία, να μην πτοείται από κανένα εμπόδιο προκειμένου να σώσει το παιδί της.
Όταν παίρνει ένα γράμμα από τον γιο της και μαθαίνει πως είναι φυλακισμένος στο Γκουαντάναμο, κινεί γη και ουρανό για να τον απελευθερώσει με τη βοήθεια του Μπέρναρντ Ντόκε, δικηγόρου της Βρέμης, ο οποίος αναλαμβάνει την υπόθεση ως υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι δυο τους –μάνα και δικηγόρος– βρίσκονται στην Ουάσινγκτον σε μια δίκη εναντίον της αμερικανικής κυβέρνησης και των παράνομων κρατήσεων αιχμαλώτων που θεωρούνται τρομοκράτες.
Τα «Ερείπια» με τις Πορτοκαλί Φόρμες
Αμέσως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο πρόεδρος των ΗΠΑ George W. Bush πήρε ένα υποτυπώδες κτιριακό συγκρότημα σε μια απόμερη αμερικανική ναυτική βάση στη νοτιοανατολική Κούβα, ονόματι Camp X–Ray, και το μετέτρεψε βιαστικά σε φυλακή υψίστης ασφαλείας για υπόπτους για τρομοκρατία.
Από το Γκουαντάναμο έχουν περάσει συνολικά 770 άντρες και αγόρια ως αιχμάλωτοι πολέμου. Ο τελευταίος έφτασε το 2008. Όλοι τους υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια. Εμείς βλέπαμε μονάχα μια εικόνα: άνθρωποι με πορτοκαλί φόρμες, γονυπετείς, αλυσοδεμένοι, με το κεφάλι σκυφτό στον προαύλιο χώρο, να υπομένουν δικαίως ή αδίκως την ποινή τους.
Οι έγκλειστοι άρχισαν να απελευθερώνονται σταδιακά μετά το τέλος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, που επισφραγίστηκε από την απόσυρση όλων των δυτικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Ο Barack Obama υποσχέθηκε πολλές φορές να κλείσει αυτό το αισχρό κάτεργο, αλλά δεν τα κατάφερε. Ο Donald Trump αποφάσισε τη διατήρηση της συγκεκριμένης φυλακής, γιατί «συνεχίζει να προστατεύει από τρομοκρατικές επιθέσεις και γιατί η μεταφορά των κρατουμένων στις ΗΠΑ είναι επικίνδυνη». Ο Joe Biden, μόλις ανέλαβε καθήκοντα, εξήγγειλε πως σχεδιάζει να κλείσει το κάτεργο κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
Το Γκουαντάναμο λειτουργεί ακόμη. Με ασύγκριτα λιγότερους τρόφιμους φυσικά –γύρω στους 40– και υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες – πολυτελείς συγκριτικά τις χαρακτηρίζουν διάφορα δημοσιεύματα.
Η Προσέγγιση του Andreas Dresen
Δεν είναι η πρώτη φορά που φρικιαστικές ιστορίες από το Γκουαντάναμο αποτελούν υλικό για ταινία μυθοπλασίας. Είναι όμως η πρώτη φορά που μια τέτοια ιστορία μπορεί να σε κάνει ακόμη και να χαμογελάς, συχνά πυκνά κιόλας. Ο Andreas Dresen –και η σεναριογράφος Laila Stieler– επέλεξαν ωστόσο να μιλήσουν για μια δραματική υπόθεση μέσα από το μπρίο μιας μάνας που μετατρέπει την αγωνία και τη θλίψη της σε μαχητικότητα και πίστη.
Η Ραμπιγιέ Κουρνάζ είναι μια γυναίκα που βάζει ζάχαρη με το… κιλό στα ροφήματά της. Έχει πάντα έναν γλυκό λόγο για τα μέλη της οικογένειάς της. Βρίσκει δικηγόρο από τον τηλεφωνικό κατάλογο και τον πείθει με την άσβεστη ορμή της ότι πρέπει να αναλάβει την υπόθεσή της. Εντυπωσιάζεται σαν μικρό παιδί όταν καταλαβαίνει ότι γράφει γράμμα στον πρόεδρο Bush. Ζει μόνο για τα παιδιά της. Δεν ερωτεύτηκε ποτέ. Δεν έχει καμία σχέση ούτε με την πολιτική, ούτε με την πολιτική ορθότητα, ούτε με σκοπιμότητες. Λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο με την καρδιά της. Ίσως γι’ αυτό είναι απολαυστική και υπέροχη.
Ο Andreas Dresen, με μεγάλο όπλο του κυρίως την πρωταγωνίστριά του –η μέχρι τώρα τηλεοπτική ηθοποιός Meltem Kaptan αποδίδει τον ρόλο της έξοχα–, φτιάχνει μια βαθιά συναισθηματική ταινία που μπορεί να γέρνει με κάποια υπερβολή προς τη φωτεινή πλευρά του σκοταδιού, αλλά αφήνει τη γλυκιά αίσθηση της ατόφιας αγάπης.
ΥΓ. Η ταινία βραβεύτηκε φέτος με την Αργυρή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
«The Menu» | Ταινία-Καταπέλτης στην Κουλτούρα του Fine Dining
Ο «Λευκός Θόρυβος» ή το Θορυβώδες Αλαλούμ
«Μπάρντο»: Ο Ονειροπόλος Iñárritu Επιστρέφει στο Μεξικό
