Βρισκόμαστε στην εποχή που η σεξουαλική κακοποίηση προϋποθέτει το σύνθημα “ένας για όλους και όλοι για έναν”. Νιώθω μεγάλη ικανοποίηση για αυτό, μα δεν αυταπατώμαι. Δεν περιμένω να κυκλοφορούμε ξάφνου όλοι στον δρόμο σαν το μικρό μου πόνι, πετώντας χρυσόσκονη. Αυτό που περιμένω, όμως, και που χρωστάμε στους εαυτούς μας, είναι έναν καλύτερο κόσμο.
Ιερά Τέρατα και Νεράιδες
Όλα ξεκίνησαν από τη Σοφία και τον κακό τον λύκο. Η Σοφία εν καιρώ απέκτησε αυτοπεποίθηση, πυγμή, δυναμικότητα, φωνή. Μόλις μπόρεσε, ξεμπρόστιασε τον λύκο. Και τότε, τα ιερά τέρατα εκθρονίστηκαν σε απλά τέρατα, μπας και ζήσουμε εμείς καλύτερα.
Διότι δεν είμαστε λίγες εκείνες που υποχρεωθήκαμε να υποστούμε την αγένεια των τεράτων αυτών κι ας προερχόμαστε από άλλα δάση. Έχει όμως καμία σημασία; Όχι, απαντώ, με απόλυτα απόλυτη διάθεση. Στην όποια μορφή βίας -είτε λεκτική, είτε ψυχολογική, είτε εργατική, είτε σωματική- δεν έχει καμία απολύτως σημασία ποιος είναι ο διάσημος και ποιος ο άσημος.
Γι’ αυτό, σας παρακαλώ, εσείς με τις πολλές κοινότυπες ερωτήσεις, σωπάστε. Μας αποπροσανατολίζετε από τον πυρήνα του προβλήματος. Ερωτήσεις που εξακολουθούν να υφαίνουν γύρω μας έναν σεξιστικό κόσμο, που υποτιμά τη γυναίκα, τη νοημοσύνη της, αλλά και την ανθρώπινη φύση γενικότερα.
“Έτσι είναι αυτός, έπρεπε να το ξέρεις.” Η γυναίκα δεν ξέρει τίποτα εκτός από αυτό που θέλει, είπε ο Μένανδρος, και αυτό που ήθελε, δεν ήταν να την κλειδώσουν σ’ ένα δωμάτιο στην πρώτη της ακρόαση. Ασχολίαστο και το “ηθελέστα και παθέστα” που δε στέκει πουθενά. Αυτές οι ερωτήσεις δεν επιδέχονται σοβαρής απάντησης.
Η τέχνη καθαυτή δεν έχει καμία διάθεση, να δημιουργήσει σε κάποιον που την υπηρετεί ή τη μαθαίνει, κρίσεις πανικού, δερματικές παθήσεις, λιποθυμικά επεισόδια, ενοχές, κόμπλεξ, χαμηλή αυτοπεποίθηση
Η βία αποτελεί έγκλημα. Και τα εγκλήματα χωρίζονται σε κατηγορίες. Κακουργήματα, πλημμελήματα και τα λοιπά. Αλλά εκείνη που το βίωσε μπορεί να το κατατάξει σε όποια κατηγορία επιθυμεί. Ας επιβραβεύσουμε λοιπόν τη σημαιοφόρο Σοφία κι έπειτα όλες όσες βγήκαν στην πρώτη γραμμή. Παρατηρήστε τη μαγευτική τους αυτοσυγκράτηση και πάρτε μαθήματα.
Προς τη Χώρα Που δεν θα Πας Ποτέ
Πριν αρκετά χρόνια αποφάσισα να διαβώ το κατώφλι μιας δραματικής σχολής. Απολύτως συνειδητοποιημένη, πονηρεμένη κυρίως, για ευνόητους και πλέον αποδεδειγμένους λόγους τους οποίους και παραμέρισα, ξεκίνησα κι εγώ με τη σειρά μου αυτό το ταξίδι. Συνεπέστατα παρακολουθούσα τα μαθήματά μου καθημερινώς, ήμουν επιμελής στις πρόβες κι όσο πιο συνεργάσιμη μπορούσα.
Έχω να θυμάμαι ωραία φοιτητικά θεατρικά χρόνια. Μέχρι που μπήκε ένα σύννεφο στη μέση. Μόνο που τότε εγώ, η πονηρεμένη, έτσι νόμιζα πως είναι τα πράγματα. Συννεφιασμένα. Πρώτη επαφή με τον χώρο και τα νεύρα κάποιου δάσκαλου-σκηνοθέτη που μπορούσε να σε κάνει σκουπίδι, τα θεώρησα φυσιολογικά, παρόλο που πια είχαν αρχίσει να χαλάνε όλο αυτό το ωραίο ταξίδι που βίωνα.
“Έτσι πρέπει να είναι”, είπα. Τα προσβλητικά σχόλια μπροστά σε όλους, είτε σε εμένα, είτε στους συμμαθητές μου και πάλι τα θεώρησα φυσιολογικά. Για το καλό μας το κάνουν. Για να μας σκληραγωγήσουν.
Μετατρέποντας την Τέχνη σε Κακοποίηση
Μόνο που δεν εκπαιδευόμουν για τις ειδικές δυνάμεις. Διδασκόμουν την τέχνη και η τέχνη από μόνη της δεν συμπεριφέρθηκε ποτέ σκληρά σε κανέναν. Η τέχνη καθαυτή δεν έχει καμία διάθεση να δημιουργήσει σε κάποιον που την υπηρετεί ή τη μαθαίνει, κρίσεις πανικού, δερματικές παθήσεις, λιποθυμικά επεισόδια, ενοχές, κόμπλεξ, χαμηλή αυτοπεποίθηση. Μονάχα βγάζει από μέσα μας ό,τι πιο δημιουργικό έχουμε να δώσουμε.
Αλλά, για κάποιους από εκείνους τους κακούς ταξιδιώτες, που μπήκαν μαζί σου στο τρένο μόνο και μόνο για να στη σπάσουν, φαίνεται πως ήμουν πολύ ψηλή, πολύ ξανθιά, πολύ όμορφη, πολύ εκλεπτυσμένη, πολύ σπουδαγμένη ήδη, πολύ Αθηναία, για να μπορέσω να αντιληφθώ τις εκάστοτε εντολές τους. Αφού είχα όλα αυτά τα πολύ ωραία, όμως τεράστια ελαττώματα για την τέχνη, που ξαφνικά έγινε τέχνη τους και όχι τέχνη μας, σαφέστατα, δε θα μπορούσα να έχω παράλληλα και ταλέντο.
Κοίτα να δεις, όμως, που δεν συμμερίζονταν όλοι οι δάσκαλοί μου την ίδια άποψη. Ε, και κάπου εκεί, μπερδεύτηκα. Ήμουν για αυτόν τον χώρο ή δεν ήμουν; Σαν πέρασα τις εξετάσεις είπα δεν μπορεί, κάτι θα είδε η επιτροπή. Η τέχνη τους μπορεί να είναι και τέχνη σου. Κι έβγαλα κι εγώ τον εαυτό μου εκεί έξω, να σουλατσάρει στη φαρέτρα των ακροάσεων, μιας και τονώθηκε η αυτοπεποίθησή μου.
Δεν είναι αποδεκτό κατά την εξιστόρηση του βιογραφικού σου να κοιτούν τις γάμπες σου, είτε τις έχεις κλείσει σε ένα παντελόνι, είτε τις σκεπάζει η φούστα σου
Ώρες ατελείωτες και χαμένες σε ακροάσεις όπου έχουν μοιραστεί ήδη οι ρόλοι. Σεμινάριο επί πληρωμή με κατάμεστο αμφιθέατρο από εκκολαπτόμενους σεναριογράφους, όπου οι διδάσκοντες που πληρώθηκαν τα ωραία τους λεφτά, χωρίς φόβο και ενοχές ξεφούρνισαν το “θα πάρετε θέση, μόνο μόλις πεθάνουν αυτοί που επιλέγουμε σε κάθε δουλειά”. Διαφημιστικές που οι ίδιες σε καλέσανε για να σε απορρίψουν και άλλα πολλά.
Αν έχεις διαβάσει εκατό φορές το παραμύθι τη Σταχτοπούτας, αυτό δεν σε κάνει ορφανή που την κλειδώσανε σ’ ένα δωμάτιο και την ανάγκασαν να δουλεύει ολημερίς. Αν έχεις δει την ταινία Τιτανικός, δεν σημαίνει πως θαλασσοπνίγηκες.
Κράτα την Άποψή σου
Αφήστε τη γνώμη σας για τους εαυτούς σας, αν δεν έχετε γνώση. Σας ευχαριστούμε θερμά, για την “κάβα” των επόμενων δύο χιλιάδων χρόνων παγκόσμιας κληρονομιάς κακίας που μας φτιάξατε, σε περίπτωση που αυτός ο κόσμος γίνει καλύτερος.
Οι ελαττωματικές απόψεις σας κανιβαλίζουν την ελευθερία εκείνων που αποφάσισαν επιτέλους να ζήσουν ελεύθεροι βαρών, ρίχνοντας φως στα αποτρόπαια περιστατικά. Αν δεν είσαι παθών, δεν είσαι αρμόδιος να κρίνεις. Ο ωτορινολαρυγγολόγος δεν μπορεί να επισκευάσει ένα αεροπλάνο. Και ο επισκευαστής αεροπλάνου δεν μπορεί να χειρουργήσει έναν ασθενή.
Δεν είναι αποδεκτό κατά την εξιστόρηση του βιογραφικού σου να κοιτούν τις γάμπες σου, είτε τις έχεις κλείσει σε ένα παντελόνι, είτε τις σκεπάζει η φούστα σου. Ούτε να πηγαίνεις στη δουλειά σου και ο οποιοσδήποτε σε οποιαδήποτε βαθμίδα να υπερβαίνει τα όριά σου, εκμεταλλευόμενος ότι η αγορά εκεί έξω είναι χαμαιτυπείο.
Στη δουλειά σου πηγαίνεις για να εργαστείς και ο χρόνος που διαθέτεις γι’ αυτήν είναι προσωπικός, η ενέργεια μεγάλη, οπότε αυτό από μόνο του είναι αξιοσέβαστο.
Δεν έχεις χρόνο για τη συνάδελφο που ζηλεύει και σε εκθέτει. Δεν έχεις χρόνο για τον συνάδελφο που έχει χρόνο να ζητάει από το χρόνο σου χρόνο για τους δικούς του λόγους. Δεν έχεις χρόνο για τον διευθυντή, σκηνοθέτη, όποιον, που μάλλον έχει πολύ χρόνο για καψώνια. Και σίγουρα δεν έχεις χρόνο για εκείνον που απλώνει το βλέμμα του, το χέρι του, τη συμπεριφορά του απροκάλυπτα επάνω σου.
Φτάσαμε πια στο σημείο να πηγαίνουμε στη δουλειά μας και να είμαστε έτοιμοι για την υπερασπιστική γραμμή που θα ακολουθήσουμε στη συνήθη περίπτωση ωμοφαγίας από τον κατά τα άλλα δάσκαλο/μέντορα/συνάδελφο. Αντί για στέκα στα μαλλιά να φοράμε κράνος. Κι αν κάνουμε το λάθος του κόκκινου κραγιόν να έχουμε ρίξει το γάντι στον αντίπαλο.
Προσωπικά, έχω ακούσει το εξής υπέροχο: “σε περίμενα να είσαι περισσότερο κουλ”. Συμπεριφορά που έλαβε την αντίστοιχη μη πρέπουσα συμπεριφορά. “Και εγώ σε περίμενα λιγότερο μ…” Ας τελειώνουμε με αυτούς που μας έφτασαν στα όριά μας και που θεώρησαν σχεδόν ατόπημα που δε τους άφησες να τα υπερβούν ή πολύ μεγάλο επίτευγμα ισάξιο με απονομή βραβείου που κατάφεραν να τα καταπατήσουν.
Τα Ευκόλως Εννοούμενα
Ένας άνθρωπος ποτέ δεν “αναμένει” να βιαστεί. Δεν είναι κάτι που το κάνεις μόνος σου. Ούτε αν φοράς κοντή φούστα, ούτε αν χαμογέλασες από ευγένεια. Δε σημαίνει πως κούνησες την ουρά σου, σχόλιο από τη ρίζα του άκρως σεξιστικό, αδόκιμο, που δε θα έπρεπε να υπάρχει εκ πρώτης. Εξάλλου, η συζήτηση, δε γίνεται για εκείνες που συναίνεσαν. Η συζήτηση γίνεται για εκείνες που δεν συναινούν. Και σχετικά με αυτές, δεν υπάρχει τίποτα πιο βαθυστόχαστο από το πολύ απλό, δε συναινούν.
Φτάσαμε πια στο σημείο να πηγαίνουμε στη δουλειά μας και να είμαστε έτοιμοι για την υπερασπιστική γραμμή που θα ακολουθήσουμε στην συνήθη περίπτωση ωμοφαγίας από τον κατά τα άλλα δάσκαλο/μέντορα/συνάδελφο.
Ο βιασμός είναι βιασμός. Ο βιασμός δεν είναι μόνο η διείσδυση. Ο βιαστής είναι βιαστής. Το θύμα είναι θύμα. Δεν είναι όλοι οι άντρες βιαστές. Δεν είναι όλες οι γυναίκες θύματα. Ο μη βιαστής δεν απλώνει το χέρι του σε όποια φοράει κοντή φούστα. Ο βιαστής το απλώνει σε όποια γυναίκα. Δεν είναι τώρα πολύ ξεκάθαρο; Στα ευκόλως εννοούμενα αναφέρομαι.
Σαν Μάθημα και Συμπέρασμα
Ας μάθουμε κάτι όλοι από αυτό που συμβαίνει. Κανείς δεν είναι καλύτερος από κανέναν. Όλοι κάτι είμαστε και θέλουμε να γίνουμε και σ’ έναν κόσμο που εξελίσσεται, μάλλον θα έπρεπε πια να το έχουμε εμπεδώσει, ότι το δικό σου δικαίωμα είναι και δικό μου.
Κι αν είναι να φτάσει κανείς στο σημείο να πει εξυπνάδες, κάνοντας τον έξυπνο, ας κάνει πραγματικά κάτι έξυπνο και να βοηθήσει, έστω και με τη σιωπή του. Να φτάνει η ώρα που θα πλύνει το πρόσωπό του πριν πέσει για ύπνο κι αντικρίζοντάς το στον καθρέφτη, να μη το φτύσει. Να το θαυμάσει.
Τότε αυτός ο κόσμος θα αποκτήσει κομπλεξικούς, άρρωστα μυαλά και ανασφαλείς, δακτυλοδεικτούμενους δηλαδή, αφού θα αποτελούν τη μειονότητα. Και ποιος ξέρει; Ίσως το έτος 5000 να έχουμε καταφέρει συλλήβδην οι προγενέστερες γενιές να τους αφανίσουμε. Και να λένε τα παιδιά μας “ο τυρρανόσαυρος Ρεξ ήταν ένας πολύ κακός δεινόσαυρος, που κατασπάραζε όποιον έβρισκε μπροστά του”, με μια παραλλαγή, “ο βιαστής ήταν ένας πολύ κακός βιαστής, που κατασπάραζε όποια έβλεπε μπροστά του”.
Και τότε η φυσική μας αντίδραση δε θα είναι η ντροπή, μα ο σεβασμός και η συναίνεση. Δε θα υπάρχει σωστό ντύσιμο. Κανένα ντύσιμο δε ντύνει κανέναν άνθρωπο. Και κανένας δεν θα ορίζει την τύχη κανενός. Όλοι θα προχωρούν με την αξία τους. Όλοι για όλους και όλοι για έναν. Ας προσπαθήσουμε για έναν τέτοιο καλύτερο κόσμο.
