Μετά τον Joe Nesbo, γνωρίζουμε τους ανερχόμενους συγγραφείς της αστυνομικής σκανδιναβικής λογοτεχνίας: Yrsa Sigurdardottir, Karin Fossum και Anne Holt.
Χειμώνιασε για τα καλά. Το κρύο έφτασε και στην Ελλάδα. Και μπορεί εδώ να μην αφήνουμε εύκολα πατημασιές ανάμεσα στο χιόνι, τουλάχιστον όχι στην Αττική, όμως όπως και να το κάνεις, λίγο η κακοκαιρία, λίγο η καραντίνα, που δυστυχώς καλά κρατεί, σε προδιαθέτουν να ανάψεις το τζάκι ή να χωθείς κάτω από το ζεστό σου πάπλωμα στον ελεύθερο χρόνο σου και να διαβάσεις ένα βιβλίο που θα σε συνεπάρει. Που θα ανάψει λίγο τα αίματα.
Μαζί με αυτή τη ζεστασιά του σπιτιού, η αγωνία που θα νιώσεις, διαβάζοντας αυτού του είδους τα μυθιστορήματα θα σε κάνουν στα σίγουρα να αφήσεις παραπέρα το κρύο και να χαθείς στα σκοτεινά και μυστηριώδη μέρη των συγγραφέων.
Αν όχι σε όλα, στα περισσότερα απ’ αυτά τα μυθιστορήματα, φροντίζει κανείς να έχει αναμμένα τα φώτα, κλειδωμένη την πόρτα και τα απαραίτητα δίπλα στο κομοδίνο του, για να μη χρειαστεί να σηκωθεί μέσα στη νύχτα. Υπερβολική; Δε νομίζω. Αφού πρόκειται για ιστορίες δολοφονιών, ως επί το πλείστον, που σου κόβουνε την ανάσα. Καλή ανάγνωση είπαμε;
Κάποτε στη Σκανδιναβία…
Η σκανδιναβική λογοτεχνία εδώ και πολλά χρόνια έχει κερδίσει έδαφος στις προτιμήσεις των αναγνωστών. Αν και είναι πλέον γνωστό τοις πάσι πως με τον όρο σκανδιναβική λογοτεχνία αναφερόμαστε συγκεκριμένα στα μυθιστορήματα των συγγραφέων με καταγωγή από τη Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Φιλανδία και Ισλανδία, καλό είναι να αποσαφηνιστεί.
Βεβαίως και η κάθε χώρα είναι ένας διαφορετικός κόσμος, αλλά φαίνεται πως υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά που συναντώνται στα έργα των συγγραφέων αυτών, δημιουργώντας, το λεγόμενο σκανδιναβικό μοντέλο. Στερεότυπα, υψηλό βιοτικό επίπεδο, αλλά και υψηλό ποσοστό αυτοκτονίας, κρατικοί παρεμβατισμοί, αποπνικτικές κοινωνίες και άλλα, που συναντά κανείς σχεδόν σε όλα τα σκανδιναβικά αστυνομικά μυθιστορήματα.
Φυσικά και η Σκανδιναβία ανέδειξε μεγάλες προσωπικότητες τα παλιά τα χρόνια, δεν βγήκε στο προσκήνιο τυχαία και μάλιστα σε όλο το εύρος των τεχνών. Ποιος δε γνωρίζει για τη δραματουργία των Strindberg και Ibsen; Ή μήπως κάποιος δεν έχει ακούσει ποτέ για την Πίπη τη Φακιδομύτη του Lindgren; Και όλο και κάποια ταινία θα έχεις δει του Bergman, καθώς την ίδια ώρα ανάμεσά μας,κυκλοφορούν οι φανατικοί της μουσικής του Sibelius αλλά και των ποπ Bjork, Roxette και ABBA. Τέλος, από την παλέτα αυτή δεν θα μπορούσε να λείπει ο κόσμος του design, αφού μια βόλτα στο IKEA ή στο H&M όλοι μας την έχουμε κάνει.
Το αστυνομικό μυθιστόρημα ζει στα σοκάκια της Σκανδιναβίας
Μυθιστορήματα που συνηθίζουν να ασκούν κοινωνική κριτική και να στήνουν το κράτος και τους θεσμούς του στον τοίχο. Πολλές φορές αποτελούν και το πλέον κατάλληλο εργαλείο για να αποτυπώσουν την κοινωνική πραγματικότητα και να περάσουν οι συγγραφείς τους μηνύματα κάτω από το τραπέζι.
Το ύφος τους πάντοτε αινιγματικό, μυστηριώδες αλλά και απαισιόδοξο, στους περισσότερους έχει καταγραφεί πως προκαλεί ακόμη και θλίψη. Ανάγνωση, σα να λέμε, για γερά στομάχια. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η βία και τα υποχθόνια μυστικά πρωτοστατούν.
Και κάπως έτσι, οι συναρπαστικές πλοκές τους δεν αφήνουν αδιάφορους τους φανατικούς πλέον αναγνώστες τους ανά τον κόσμο, που σπεύδουν να τα αγοράσουν άμα την κυκλοφορία τους. Να λοιπόν κάποια που εμείς ξεχωρίσαμε για εσάς.
Ο Χιονάνθρωπος | Jo Nesbo | Εκδόσεις Μεταίχμιο
Χειμώνας… Το κρύο είναι μπροστά κι ας ζούμε στην Ελλάδα. Αν ψάχνεις το πιο χειμωνιάτικο βιβλίο να διαβάσεις, μάλλον το βρήκες. Προσοχή όμως! Αν δεν έχεις διαβάσει κανένα άλλο βιβλίο του Nesbo, ίσως αυτό, καθώς είναι το έβδομο στη σειρά, να προδώσει στοιχεία από όλα τα υπόλοιπά του, που το καθιστά βιβλίο-παγίδα. Σε κάθε περίπτωση όμως, διαβάζεται και αυτοτελώς.
Ένα μικρό αγόρι κοιτάζει έξω από το παράθυρό του έναν χιονάνθρωπο… Πόσο στραβά μπορεί να πάει κάτι τέτοιο; Έξω να πέφτει χιόνι και το μικρό αγόρι να χαζεύει τις νιφάδες, που στροβιλίζονται και χάνονται στο λευκό έδαφος. Μέχρι που παρατηρεί στο άψυχο σώμα από χιόνι πως υπάρχει ένα γνώριμο φουλάρι. Μα ναι! Το ξέρει αυτό το φουλάρι καλά. Είναι της μητέρας του. Η οποία, παρεμπιπτόντως, που βρίσκεται; Δεν θα έπρεπε να είναι εκεί μαζί του στο ξύπνημά του; Και τι δουλειά έχει τέλος πάντων το αγαπημένο αξεσουάρ της μαμάς του στο λαιμό ενός χιονάνθρωπου;
Για τον Χάρι Χόλε, έναν από τους πιο αγαπητούς λογοτεχνικούς ήρωες, που τα έχει συμφωνήσει με τον αλκοολισμό και τη μοναχικότητά του, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ψάχνοντας, θα διαπιστώσει, πως ένας αρκετά αξιοσημείωτος αριθμός γυναικών αγνοείται τα τελευταία χρόνια.
Το χιόνι, εντωμεταξύ, εξακολουθεί να πέφτει ασταμάτητα. Χειμώνας κανονικός, ικανός να συγκαλύψει υπόπτους. Μέχρι που αρχίζει να λιώνει και τότε οι υποψίες του ατίθασου αστυνόμου Χόλεχ, δυστυχώς, θα επιβεβαιωθούν. Ανάμεσά τους κυκλοφορεί εδώ και πολύ καιρό ένας κατά συρροή δολοφόνος με το προσωνύμιο “Χιονάνθρωπος”, εξού και ο τίτλος του βιβλίου. Καθώς φαίνεται, το μικρό αγόρι μάλλον δεν θα ανταμώσει ξανά τη μητέρα του.
Μυστήριο, ανατροπές, αγωνία, τρομαχτική ατμόσφαιρα, που σε παρακινεί οπωσδήποτε να ανάψεις τα φώτα κατά την ανάγνωσή του. Σχεδόν νιώθεις τον παγωμένο αέρα στα μάγουλά σου, καθώς γυρίζεις μία μία τις σελίδες. Σελίδες που τις καταπίνει κανείς απνευστί. Περιγραφές που σου κόβουν την ανάσα. Δεν είναι τυχαίο που ο Nesbo θεωρείται μαέστρος στο είδος του, αφού γνωρίζει καλά πώς να παντρέψει το κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα με μια μοντέρνα προσέγγιση σε “πειραγμένους” ήρωες, που τρέφονται από τα ίδια τους τα πάθη. Και σίγουρα δεν είναι τυχαίο πως το περιπετειώδες αυτό βιβλίο κίνησε το ενδιαφέρον του κινηματογράφου και μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη.
Για κάποιους είναι το πιο άρτιο αστυνομικό μυθιστόρημα της σκανδιναβικής λογοτεχνίας και, δεδομένου ότι κάθε ιστορία του Nesbo ξεκινά από εκεί όπου τελειώνει η άλλη, αυτό το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί και ανεξάρτητα, χωρίς δηλαδή να χρειαστεί να ανατρέξεις σε προηγούμενα βιβλία του. Βεβαίως, αν θες να δεις την πορεία ζωής του Χόλε, τις περιστασιακές του σχέσεις και το αστυνομικό του δαιμόνιο να εξελίσσεται, δεν έχεις παρά να διαβάσεις και τα υπόλοιπα μυθιστορήματα του συγγραφέα, που είναι επίσης πολύ ενδιαφέροντα και κινούνται στο ίδιο ύφος φυσικά.
Το σίγουρο πάντως είναι, πως θα σου κόψει την ανάσα, σε τέτοιο σημείο, που να νομίζεις, πως αν στρέψεις το βλέμμα σου αλλού, θα δεις τον δολοφόνο να σε κοιτάζει από μία γωνία. Είναι όμως αυτός ο δολοφόνος; Γιατί συμβαίνει κάτι μαγικό σε αυτές τις σελίδες. Εκεί που νομίζεις πως ξέρεις ποιος είναι ο πραγματικός και κύριος ύποπτος, τελικά διαπιστώνεις πως είσαι στο μηδέν.
Η Εκδίκηση | Yrsa Sigurdardottir | Εκδόσεις Μεταίχμιο
Αν επιθυμείτε τώρα να πάτε σε κάτι ακόμη πιο σκοτεινό, δεν έχετε παρά να διαβάσετε αυτό το βιβλίο, που θυμίζει Nesbo, αλλά το πηγαίνει και ένα βήμα παραπέρα. Φροντίστε να βρίσκεται και κάποιος άλλος στο σπίτι, γιατί το μόνο σίγουρο είναι, πως θα μείνετε με το μάτι γαρίδα όλη τη νύχτα! Ποιος είπε ότι οι γυναίκες δεν μπορούν; Και κυρίως οι Σκανδιναβές, που σιγά σιγά παίρνουν το προβάδισμα στην αστυνομική λογοτεχνία; Η Yrsa αφήνει τη φαντασία της να οργιάσει και το μεταφυσικό θρίλερ παίρνει σάρκα και οστά!
Λογικό. Η Ισλανδία είναι ένας τόπος όπου ψιθυρίζονται στα ερημικά της σοκάκια διάφοροι θρύλοι, μυστηριώδεις ιστορίες και μύθοι. Αυτή την παγωμένη ατμόσφαιρα πλημμυρισμένη από χειμώνες φροντίζει για τα καλά η συγγραφέας να την περάσει και στο χαρτί. Έτσι, συνθέτει ένα άκρως ατμοσφαιρικό πλαίσιο, για να τοποθετήσει εκεί τους ήρωές της και να συνεπάρει τους αναγνώστες της. Και παίζει με το μυαλό μας. Διότι, θεωρεί σωστό να παντρέψει τον μύθο με την πραγματικότητα και μέσα από τις δύο ιστορίες της, να μας μεταφέρει όλα όσα έχει να μας πει.
Σε ένα λοιπόν σκοτεινό και εντελώς απομακρυσμένο από όποιον άλλο τόπο, χωριό, τρεις φίλοι, ένα ζευγάρι και μια φίλη τους, παίρνουν την απόφαση να ανακαινίσουν ένα σπίτι που είναι… εγκαταλελειμμένο. Τολμηρό σενάριο, δεν βρίσκετε; Αφουγκράζεται κανείς από την αρχή πως κάτι δεν θα πάει καλά εκεί μέσα. Έτσι, όπως είναι επόμενο, ανακαλύπτουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ότι στο σπίτι έχουν και παρεούλα! Ξεκάθαρα κάποιος θέλει να τους διώξει κακήν κακώς και σαφώς κάνει τα αδύνατα δυνατά!
Εντωμεταξύ, σε μια πόλη που βρίσκεται απέναντι από το απομακρυσμένο χωριό, ένας ψυχίατρος, νεαρός σε ηλικία, ερευνά την περίπτωση μίας αυτόχειρας ηλικιωμένης γυναίκας, όπου ανακαλύπτει εντέλει ότι είχε εμμονή με τον γιο του, ο οποίος είναι εξαφανισμένος εδώ και κάποια χρόνια, χωρίς κανείς να έχει μάθει την αιτία της εξαφάνισής του.
Διαισθάνομαι πως ήδη σας έχει ιντριγκάρει ο συνδυασμός των δυο ιστοριών, που πολύ έξυπνα χωρίζει σωστά στα κεφάλαια του βιβλίου η συγγραφέας. Δυστυχώς όμως μαθαίνω πως είναι εξαντλημένο από τον εκδότη και πως κυκλοφορεί μόνο σε pocket size. Ας είναι. Ένα καλό βιβλίο χωράει μάλλον… και σε μικρό μπουκαλάκι. Καλή απόλαυση!
Αυτό Που Μου Ανήκει | Anne Holt | Εκδόσεις Ορφέας
Η Νορβηγίδα Anne Holt, πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης, είναι μία από τις πιο αγαπημένες αλλά και επιτυχημένες συγγραφείς της αστυνομικής λογοτεχνίας, αφού οι πωλήσεις των βιβλίων της ξεπερνούν τα τρία εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Η Holt, πέρα από συγγραφέας, ακολούθησε μια πετυχημένη πορεία δικηγόρου, δημοσιογράφου, παρουσιάστριας, αλλά και τηλεοπτικής ρεπόρτερ. Το βιβλίο της “Αυτό Που Μου Ανήκει” αποδεικνύει πως οι Σκανδιναβές παίρνουν γερό προβάδισμα στη λογοτεχνία.
Δεν κάνω διακρίσεις, να με συγχωράτε, αλλά όταν πρόκειται για μικρά διαμάντια της λογοτεχνίας, το φύλο παραμερίζεται.
Κάποιο απόγευμα, αμέσως μετά το σχολείο, η εννιάχρονη Εμίλιε δεν επιστρέφει στο σπίτι της. Περνάει μια εβδομάδα και ομοίως ένα αγοράκι πέντε ετών, εξαφανίζεται. Η ζωή δείχνει το σκληρό της πρόσωπο στους γονείς του παιδιού, αφού το βλέπουν να επιστρέφει… δολοφονημένο! Μάλιστα, το σώμα του είναι τυλιγμένο σα δέμα, που φυσικά συνοδεύει ένα σχετικό φρικιαστικό σημείωμα. “Έπαθες ό,τι σου άξιζε”. Αλήθεια, σε ποιον άνθρωπο αξίζει άραγε κάτι τέτοιο;
Κανείς δεν αντιλαμβάνεται τι μπορεί να έχει ο δολοφόνος στο μυαλό του για να διαπράξει ένα τόσο αποτρόπαιο έγκλημα. Τότε, στην ιστορία μπαίνει ο Νορβηγός αρχιεπιθεωρητής Ύνγκβαρ Στούμπε, ο οποίος πασχίζει να βρει την άκρη του νήματος σε αυτή την υπόθεση, παίρνοντας για αρχή κάποιες απαντήσεις από την πρώην προφάιλερ του FBI, Ίνγξερ Γιοχάννε Βικ. Όμως τα πράγματα για τον αρχιεπιθεωρητή δεν θα είναι τελικά τόσο ρόδινα, καθώς η Βικ δεν έχει τον χρόνο να ασχοληθεί μαζί του. Όλη της την προσοχή την έχει κερδίσει μία υπόθεση για κάποιον ύποπτο φόνου σε ένα έγκλημα που διεπράχθη πριν από σαράντα χρόνια.
Μέχρι που ένα ακόμη κοριτσάκι χάνεται και τότε η Βικ αποφασίζει να βοηθήσει τον αρχιεπιθεωρητή, καθώς και η ίδια είναι μητέρα ενός μικρού παιδιού. Κι από εκεί και έπειτα, σχεδόν από το μηδέν, ξεκινούν να ξετυλίγουν το κουβάρι μιας εκδίκησης. Αν είσαι από αυτούς που σου αρέσει να συναντάς σε ένα βιβλίο την ευφυΐα παντρεμένη με την αγωνία, τότε αυτό είναι, ό,τι ακριβώς χρειάζεται να διαβάσεις τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Υπέροχη γραφή σε ένα συναρπαστικό θρίλερ από μία γυναίκα του πνεύματος, που θίγει θέματα, όπως οι ευθύνες απέναντι στα παιδιά.
Βουβή Κραυγή | Karin Fossum | Εκδόσεις Μεταίχμιο
Δε θα γράψω πολλά γι’ αυτό το βιβλίο, αλλά θα δανειστώ αυτό. Η Entertainment Weekly το χαρακτήρισε ως “ακαταμάχητο ανάγνωσμα, σαν να διαβάζεις τον Νορβηγό Sherlock Holmes, αλλά τους χαρακτήρες να τους έχει γράψει ο Bergman και την αιματοβαμμένη πλοκή να την έχει επιμεληθεί ο Tarantino”. Πρόκειται για ένα άκρως χειμωνιάτικο βιβλίο, καθώς καταφέρνει να παγώσει μέχρι και τη τελευταία φλέβα του αναγνώστη του με την πλοκή του. Κι αν δε το καταλάβατε, θεωρείται ένα από τα δυνατότερα ψυχολογικά θρίλερ.
Ξανά γυναίκα συγγραφέας με άρωμα Σκανδιναβίας. Η Karin λοιπόν από τη Νορβηγία πετυχαίνει το εξής: μια αριστουργηματική γραφή να κάνει παρέα με την εξαιρετική ψυχογράφηση των ηρώων του βιβλίου της και μια κοινότυπη ιστορία που σιγά σιγά υφαίνεται σε ένα μεγαλειώδες θρίλερ.
Ο πενηντάρης Γκίντερ Γιούμαν, ο πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας, παίρνει μια μέρα τη απόφαση να σπάσει όλα τα συντηρητικά του ταμπού και να φτιάξει βαλίτσα για την Ινδία, με σκοπό να βρει νύφη. Περιπλανιέται στη Μουμπάι και καθώς είναι πέρα για πέρα αποφασισμένος, βρίσκει το άλλο του μισό, την Πούνα και την παντρεύεται. Αφού επιβεβαιώνει πως όλα βαίνουν καλώς για το μέλλον του ζευγαριού και θεωρεί πως αυτό διαγράφεται ευοίωνο, παίρνει των ομματιών του και επιστρέφει πίσω στη βάση του, στο Έλβεσταντ, για να προετοιμάσει το έδαφος για την άφιξη της συζύγου του.
Η ζωή όμως τα φέρνει έτσι που, ακριβώς την ημέρα που η Πούνα θα φτάσει στην παγωμένη Νορβηγία, η αδελφή του Γκίντερ θα πέσει θύμα ενός σοβαρού τροχαίου ατυχήματος. Έτσι, δεν προλαβαίνει να πάει στο αεροδρόμιο και να υποδεχτεί την αγαπημένη του, όπως είχαν σχεδιάσει και για αυτό το λόγο, φροντίζει να στείλει τον έναν και μοναδικό ταξιτζή του ήσυχου χωριού, για να παραλάβει τη νεαρή σύζυγό του. Εκείνος όμως, γυρίζει πίσω χωρίς την Πούνα και την επόμενη μέρα σκάει παντού η είδηση ότι το σώμα της βρίσκεται άγρια δολοφονημένο σε κάποιο χωράφι. Όπως σε κάθε μυθιστόρημα που σέβεται τον εαυτό του, έτσι και εδώ, υπάρχει ένας επιθεωρητής και συγκεκριμένα ο Κύνραντ Σέγερ και φυσικά η ομάδα του, που αναλαμβάνουν, να ξεσκεπάσουν τον ύποπτο.
Αυτό το βιβλίο διαφέρει στα εξής. Η υπόθεση ξετυλίγεται μέσα από τα μάτια της αστυνομίας και των μαρτύρων και η συγγραφέας εισχωρεί στα βάθη της ψυχής των ηρώων. Πρόκειται δηλαδή για ένα ψυχογράφημα θριλερικής ατμόσφαιρας, με τον αστυνόμο Σέγερ να λέει, “όλοι κάτι κρύβουν, κάτι που δεν είναι απαραιτήτως φόνος”. Αξίζει κανείς να το διαβάσει για να διαπιστώσει τον τρόπο που η αστυνομική λογοτεχνία εξυψώνεται στα όρια της ψυχολογικής ανάλυσης.
Καλή ανάγνωση λοιπόν και… όνειρα γλυκά!
Περισσότερες προτάσεις βιβλίων από την αθηΝΕΑ:
Νέα Βιβλία Από Τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος
