Συχνά με ρωτούν τι με οδήγησε στο να γράψω παιδικά βιβλία. Με ρωτούν εάν είναι λιγότερο ή περισσότερο δύσκολο να γράψεις ένα καλό παιδικό βιβλίο απ’ ότι ένα βιβλίο για μεγάλους ή αν με αγχώνει να γράφω το επόμενο βιβλίο μιας σειράς, όπως της σειράς βιβλίων “Πράκτορες του Πλανήτη”, από την οποία κυκλοφορούν ήδη πέντε βιβλία.
Ακόμα, με ρωτάνε αν με απασχολεί εάν θα είναι καλύτερο ή χειρότερο από το προηγούμενο, εάν θα βραβευτεί ή όχι; Η απάντηση σε όλα αυτά είναι, ίσως, κοινή και μία.
Η Ιστορία
Η ιστορία που σκέφτηκα όταν έγραψα το πρώτο βιβλίο “Πράκτορες του Πλανήτη” είχε πρωταγωνιστές παιδιά και γι’ αυτό τελικά έγραψα ένα παιδικό βιβλίο. Ένα παιδικό βιβλίο μπορεί να είναι κακό ή καλό, όπως και ένα βιβλίο που προορίζεται για ενήλικες. Εάν, όμως, η ιστορία είναι δυνατή, θεωρώ πως δύσκολα θα είναι πολύ κακό, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την εφηβική σειρά “Λυκόφως”, που σχολιάστηκε από κριτικούς λογοτεχνίας πως δεν ήταν ιδιαίτερα καλογραμμένη (στην αγγλική της μορφή). Έχει όμως μια ιστορία που δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει ότι συνάρπασε εκατομμύρια νεαρούς αναγνώστες (και έδωσε στους βρικόλακες ένα αναπάντεχο rebranding).
Και, τελικά, τι είναι ένα καλό παιδικό βιβλίο και τι ένα κακό; Μπορούμε να θέσουμε μια σειρά κριτηρίων ή είναι κάτι πιο αδούλευτο από αυτό: το καλό βιβλίο μήπως είναι απλά αυτό που θέλει ένα παιδί να αγκαλιάσει σφιχτά; Που ταξιδεύει τη φαντασία του και το κάνει να θέλει να διαβάσει και άλλα;
Οι γνώμες σχετικά με το παραπάνω ερώτημα μπορεί να πολώνουν και να διίστανται. Σίγουρα το θέμα χρήζει μεγαλύτερης ανάλυσης. Πάντως, στο κέντρο μιας τέτοιας συζήτησης πρωταγωνιστική θέση θα έλεγα πως έχει η ιστορία. Είναι, για εμένα, ο σπόρος και η προϋπόθεση για να ανθίσει ένα βιβλίο.
Η ιστορία, εξάλλου, είναι ο αρχαιότερος τρόπος επικοινωνίας, αλλά και εκμάθησης. Οι ιστορίες μας μαθαίνουν, μεταξύ άλλων, τη συμπόνια, πώς να δούμε τον κόσμο από τη θέση κάποιου άλλου. Έτσι μας ενώνουν, θυμίζοντάς μας τις κοινές μας αξίες.
Η Απαγωγή της Δ.
Παιδικά Βιβλία
Τον περασμένο μήνα κυκλοφόρησε το πέμπτο βιβλίο της σειράς “Πράκτορες του Πλανήτη”, Η Απαγωγή της Δ, για παιδιά 8+, με εικόνες του στενού μου συνεργάτη και φίλου Στέφανου Κολτσιδόπουλου.
Είναι μια περιβαλλοντική περιπέτεια, ένα υβρίδιο βιβλίου λογοτεχνικού και γνώσεων, όπως τα προηγούμενα, που αυτή τη φορά έχει να κάνει με την πλαστική ρύπανση. Στη σειρά, η μυστηριώδης υπηρεσία της Περιβαλλοντοπόλ αναζητά παιδιά για να γίνουν μυστικοί πράκτορες και να σώσουν τον κόσμο, διότι οι ενήλικες έχουν αποτύχει.
Το όνειρο στο οποίο βασίστηκε η σειρά και τα αυτοτελή αυτά βιβλία (όπως και η ομώνυμη μη-κερδοσκοπική οργάνωση Πράκτορες του Πλανήτη που υλοποιεί βιωματικά περιβαλλοντικά προγράμματα σε όλη τη χώρα) ήταν η πίστη στη δυνατότητα των παιδιών να αλλάξουν τον κόσμο, αν έχουν την κατάλληλη ευαισθητοποίηση και τους δώσουμε τα εργαλεία που χρειάζονται.
Έναυσμα ήταν μια ομάδα παιδιών στην Ινδία που συμπεριλήφθηκαν στο ντοκιμαντέρ Climate of Change της Participant Media, του οποίου ήμουν περιβαλλοντική σύμβουλος. Μέσω καμπάνιας που έκαναν, κατάφεραν να απαγορευτεί η χρήση της πλαστικής σακούλας στην πόλη τους.
Το καλό βιβλίο μήπως είναι απλά αυτό που θέλει ένα παιδί να αγκαλιάσει σφιχτά; Που ταξιδεύει τη φαντασία του και το κάνει να θέλει να διαβάσει και άλλα;
Με την πεποίθηση πως οι ιστορίες μπορούν να βοηθήσουν ώστε να γίνουν θετικές αλλαγές στον κόσμο μας, ονειρεύτηκα μια ομάδα παιδιών, από όλο τον κόσμο, που ξεπερνούν τον εαυτό τους, και με τον ιδεαλισμό τους βλέπουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα και τις λύσεις με μια άλλη φρεσκάδα και αισιοδοξία, και γιατί όχι, χιούμορ.
“Η Απαγωγή της Δ” είναι ίσως το πιο φιλόδοξο βιβλίο της σειράς μέχρι τώρα. Σε αυτό ενώνονται όλοι οι ήρωες από όλα τα βιβλία, και η περιπέτεια έχει ακόμα πιο ξέφρενο ρυθμό και πιεστικούς χρόνους επίτευξης της αποστολής από ό,τι συνήθως.
Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο αναγνώστης, που ήταν πάντα στο επίκεντρο, αυτή τη φορά επαναστατεί και αρνείται να είναι το πιόνι του συγγραφέα. Φυσικά, αν και αυτοτελές, τα στοιχεία που το συνδέουν με περασμένα βιβλία είναι οι ήρωες, η χρήση του χιούμορ, το ταξίδι στις άκρες του κόσμου, ο έντονος ρυθμός της περιπέτειας και του διαλόγου, ο Ιβάν Φον Βαμπάουερ ο υπερκακός – και τελικά η διαπίστωση πως το πρόβλημα που καλούνται να λύσουν τα παιδιά έχει δημιουργηθεί από εμάς τους ίδιους τους ανθρώπους και όχι από τον Ιβάν.
Η βασική ιστορία παραμένει πάντα η ίδια: πώς αυτά τα παιδιά, που ενώνονται σε κάθε αποστολή από όλο τον κόσμο, ξεπερνούν ανυπέρβλητα εμπόδια για να σώσουν τον πλανήτη, εκεί που οι ενήλικες έχουν αποτύχει.
Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης
Το εφηβικό βιβλίο μου, Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης, πριν λίγα χρόνια φαντάστηκε κάτι παρόμοιο: μια ομάδα εφήβων που ταξίδεψε τον κόσμο για να σταματήσει την κλιματική αλλαγή και κατέληξε να διαδηλώνει έξω από τον Λευκό Οίκο.
Είναι συγκλονιστικό ότι εκατομμύρια θαρραλέα παιδιά, με ηγέτιδα την Greta Thunberg, έκαναν ακριβώς αυτό στην πραγματικότητα. Αγανακτισμένα, αποφάσισαν πως οι ενήλικες έχουμε αποδειχθεί πολύ λίγοι και διεκδίκησαν. Στην παρέα τους είναι παιδιά οκτώ και εννιά ετών. Μια ιστορία αληθινή, που ξεπερνάει τα όρια της φαντασίας ενός συγγραφέα, της οποίας δεν έχουμε δει ακόμα το τέλος. Εύχομαι να είναι αίσιο, για όλους μας.
Είναι κλισέ να πει κανείς πως πιστεύει στα παιδιά – γιατί, τελικά, τι σημαίνει αυτό ακριβώς; Νομίζω όμως πως έχει αξία αυτή η πολυφορεμένη φράση, κι ας είναι φθαρμένη σαν το σκισμένο, παλιό τζιν το οποίο θεωρούσαμε πρωτότυπο κάποτε στο σχολείο. Για μένα η πίστη στα παιδιά σημαίνει πίστη στα καλύτερα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης που μεγαλώνοντας ξεχάσαμε. Πίστη στον ιδεαλισμό, στην πράξη, στη συνεργατικότητα.
Η δίψα για ιστορίες είναι, και θα είναι πάντα, ατέρμονη. Των παιδιών, θα έλεγα, ακόμα περισσότερη. Θα είναι χαρά μου να μοιραστούμε κάποιες αξιοσημείωτες ιστορίες που έχουν καταγραφεί σε βιβλία μαζί, εδώ, σε αυτή τη νέα στήλη κάθε μήνα.
Μπορεί να μην αλλάξουν τον κόσμο. Μπορεί να αλλάξουν μονάχα ένα παιδί. Να απαλύνουν τις ανησυχίες ενός εφήβου για λίγες ώρες ή να σκοτώσουν την πλήξη. Ή απλά να κάνουν μια βραδινή καληνύχτα πιο όμορφη.
Και αυτό σίγουρα, από μόνο του, αρκεί.
