Οι μετεωρολόγοι έχουν δώσει πρόβλεψη για κακοκαιρία και κρύο. Παρκάρω τη μηχανή έξω από το 9ο Νηπιαγωγείο Ηλιούπολης με το πρωινό να είναι βαρύ και μουντό. Περιμένω λίγο την Άλκηστη Χαλικιά, συγγραφέα πολλών παιδικών βιβλίων, με πιο πρόσφατο “Τα Παπούτσια των Άλλων”, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Αν την έχετε ακουστά όσοι είστε γονείς, είναι η στιχουργός που έχει γράψει τα περίφημα “Τραγουδάκια Γάλακτος”.
Έχουμε έρθει, λοιπόν, στo πλαίσιo του προγράμματος δανειστικής βιβλιοθήκης του Νηπιαγωγείου, αλλά και για να βοηθήσουμε το πρόγραμμα των νηπιαγωγών σχετικά με τις τέχνες. Η συνεννόηση με τις Εκδόσεις Ίκαρος, την Άλκηστη και τις νηπιαγωγούς ήταν άψογη, οπότε “να ‘μαστε” έξω από την πόρτα τους!
Το γράφω με συγκίνηση και έτσι θα το αφήσω: το μουντό πρωί εξαφανίστηκε όταν είδα 28 φατσούλες να έχουν γυρίσει προς εμάς γεμάτες προσμονή. Τα παιδιά καθισμένα στις χαμηλές καρεκλίτσες τους, έτοιμα να ακούσουν και φυσικά να ακουστούν, ανάμεσα σε αυτά, και η κόρη μου, οπότε η προσμονή μου ήταν διπλή. Τα παιδιά και εγώ θα ήμασταν οι δημοσιογράφοι, ώστε να μάθουμε από τη συγγραφέα γιατί και πώς γράφει τα βιβλία της.
“Και τα δύο τμήματα, διαβάσαμε το βιβλίο σας”, θα ξεκινήσει τη συζήτηση η διευθύντρια του Νηπιαγωγείου.
“Ξέρετε ποιος το έχει γράψει;” “Η κυρία”, θα απαντήσουν τα παιδιά. “Ένα τέτοιο βιβλίο θέλει δύο για να γίνει, θέλει τα λόγια αλλά με τις εικόνες ζωντανεύει.” Διευκρινίσαμε ότι τις εικόνες της έκανε η Φωτεινή Τίκκου, η οποία στέλνει τα φιλιά της στα παιδιά και προχωρήσαμε.
Πήρα στα χέρια μου τις ερωτήσεις και καλούσα το κάθε παιδί, αν ήθελε, να ρωτήσει το ίδιο τη συγγραφέα.
Σπύρος: Από πού είστε;
Είμαι από ένα νησί που λέγεται Λευκάδα που βρίσκεται στο Ιόνιο.
[Πολλές φωνές μαζί θα πουν “έχω πάει”, ενώ δείχνουμε τη Λευκάδα στο χάρτη και λέμε ότι ενώνεται με γέφυρα.]
Έχω μεγαλώσει στην Αθήνα, αλλά έχω περάσει πολύ χρόνο στη Λευκάδα.
Μελίτα: Σας έχει καλέσει κανένα άλλο νηπιαγωγείο;
Γι’ αυτό το βιβλίο που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι, τώρα που το λες, δεν έχω πάει σε άλλο νηπιαγωγείο, αν και έχω συναντήσει παιδιά σε βιβλιοπωλεία. Είσαστε οι πρώτοι!
Τζωρτζίνα: Τι σας αρέσει να κάνετε εκτός από τη δουλειά σας;
Μ’ αρέσει πολύ να χορεύω. Δεν έχω συχνά πια την ευκαιρία. Διαβάζω πολλά βιβλία, το φαντάζεστε αυτό ε; Μου αρέσει να γράφω και να ακούω μουσική. Χόρευα απ’ όλα. Σύγχρονοι, ελληνικοί – όλους τους χορούς τους αγαπώ.
[Φωνούλες διακόπτουν για να πουν ότι τους αρέσει ο χορός, ενώ σε κάποιους δεν αρέσει! Και να ένα αγόρι που του αρέσουν οι δεινόσαυροι.]
Ανδρέας: Γράφετε κάποιο βιβλίο τώρα;
“Ναι!” [Και ζητάει να μείνει μεταξύ μας. Όλοι συμφωνούν και προχωράμε. Γράφει για ένα ταρακουνημένο σχολείο, ένα σχολείο πολύ διαφορετικό.]
Καλλιόπη: Πώς σκεφτήκατε την ιστορία;
Δεν έχω απάντηση. Είναι δύσκολο. Ξέρεις, πώς έρχονται κάποια πράγματα, το σκέφτεσαι πολύ καιρό. Σκέφτεσαι πώς γίνεται άνθρωποι διαφορετικοί να κάνουν παρέα και να μη μαλώνουν. Ίσως να σκέφτηκα πώς είναι να πηγαίνει ένα παιδί μόνο του στο σχολείο, όταν μεγαλώνει, χωρίς τη μαμά. Μπορεί να σκέφτηκα πώς νιώθει. Όλα αυτά κάποια στιγμή σου έρχονται μαζί και φτιάχνουν την ιδέα για το βιβλίο. Σαν μια φωτεινή αστραπή από τον ουρανό που σου έρχεται και όλα αυτά γίνονται μια ιστορία. Θυμάστε στο βιβλίο που το κοριτσάκι βρίσκει πολλά παπούτσια έξω από ένα ναό; [“Ναι, Ναι”, ακούγεται από το εκλεκτό κοινό μας!] Είχα όλες αυτές τις σκέψεις για τα παιδιά που πάνε μόνα στο σχολείο, για τις μαμάδες που δουλεύουν πολύ, αλλά είδα και αυτή την εικόνα που ήταν μια θάλασσα από παπούτσια έξω από ένα ναό και αυτή με βοήθησε πολύ. Πολλές φορές οι εικόνες μας δίνουν ιδέες.
Νηπιαγωγός: Για πείτε στην κυρία Άλκηστη, εμείς τι κάνουμε με τις εικόνες;
Διάφορες φωνές: Τις κολλάμε, κάνουμε ιστορίες! [Της δείχνουν στους τοίχους.]
Άλκηστη: Άρα, είστε κι εσείς συγγραφείς. Δεν τις γράφετε ακόμα, αλλά τις κάνετε με εικόνες! Τις σκέφτεστε.
Νηπιαγωγός: Τις φτιάχνουν τα παιδιά από παραμύθια που έχουν ταλαιπωρηθεί, τα κόβουμε και ξεκινάνε μια καινούργια ζωή.
Άλκηστη: Καταπληκτική ιδέα. Μπράβο!
Απεσταλμένος αθηΝΕΑς (Άρης): Μέσα στην έμπνευσή σας, φτιάξατε κι ένα χωριό κοντά στο Παρίσι, που, όμως, δεν υπάρχει;
Άλκηστη: Ναι, είναι ένα μέρος λίγο έξω από το Παρίσι, σε ένα προάστιο. Εκεί μένει η Ματού, το κοριτσάκι της ιστορίας. Με ρωτάνε όλοι αν υπάρχει. Με ρωτούσαν από τον εκδοτικό οίκο “μα που είναι στο Παρίσι αυτή η περιοχή;” και τους απαντούσα: “δε θα την βρείτε γιατί δεν υπάρχει”.
Γιάννης: Γράφετε μόνο παιδικά βιβλία;
Άλκηστη: Αυτά τα βιβλία που μπορεί να βρει κανείς στο εμπόριο, στα βιβλιοπωλεία είναι παιδικά. Γράφω, όμως, ιστορίες και για μεγάλους, αλλά και στίχους για τραγούδια. Δεν έχουν κυκλοφορήσει.
Νηπιαγωγός: Το πρόγραμμα που κάνουμε έχει να κάνει με τις τέχνες. Σχετικά με τη μουσική συζητάμε για στίχους, για μελοποίηση και τραγούδια.
Δήμητρα: Δεν βαριέστε να γράφετε;
Άλκηστη: Ααα! Καθόλου. Μπορώ να κάθομαι ώρες. Όταν γράφω, το κάνω με τόσο όρεξη και θέληση που ξεχνάω τα πάντα. Σχεδόν πάντα καίω το φαγητό. Έχω πει να μην τα κάνω μαζί. Κάθομαι, γράφω και ξαφνικά μυρίζει καμμένο φαγητό.
Ρένια & Ηρώ: Τα γράμματα ποιος τα έφτιαξε και ποιος χώρισε το βιβλίο σε σελίδες;
Άλκηστη: Το βιβλίο το γράφει ο συγγραφέας, το ζωγραφίζει κάποιος άλλος [ακούγεται από τα παιδιά: “εικονογράφος”], η Φωτεινή Τίκκου που είπαμε. Και κάποιος το κάνει βιβλίο, αυτοί είναι οι εκδότες. Παίρνουν τις εικόνες και όσα γράψαμε και τα πάνε στο φωτοτυπείο. Εκεί βάζει πολλές σελίδες και το φτιάχνει. Ξέχασα, όμως, ότι το βιβλίο περνάει και από τον γραφίστα. Το αγόρι ή το κορίτσι αυτό δουλεύει στον υπολογιστή, παίρνει μια εικόνα, λίγα λόγια, βάζει λίγο εδώ, λίγο εκεί για να γίνει ωραίο. Τα βάζει σε σελίδες και τα στέλνει στο τυπογραφείο για να γίνει βιβλίο!
Άρης: Ξέρω ότι πια μας αρέσουν πολύ τα tablet. Όλα τα παιδιά παίζουμε μ’ αυτά. Το βιβλίο τι μπορεί να μας προσφέρει τώρα πια;
Άλκηστη: Το βιβλίο μπορεί να μου κάνει παρέα. Να το αφήσω στο πάτωμα, να το κρατήσω, να ακούσω πώς γυρνάνε οι σελίδες, μπορώ να το μυρίσω. Να είναι σκληρό, μαλακό, μικρό, μεγάλο. Μου προσφέρει δυνατότητες, όπως και τα παιχνίδια. Με το tablet μπορώ να κάνω κάτι άλλο; Βλέπω, βλέπω, μόνο αυτό και πρέπει να το προσέχω μη χαλάσει.
Άρης: Στο βιβλίο δεν τελειώνει και η μπαταρία!
Άλκηστη: Μου δίνει ευκαιρίες να φτιάξω δικές μου ιστορίες, να το σκεφτώ. Μου αφήνει χρόνο να βάλω τη φαντασία μου. Στο tablet βαριέμαι εύκολα.
Κωνσταντίνος: Θέλατε από μικρή να γίνεται συγγραφέας;
Άλκηστη: Μου άρεσε να γράφω. Δεν το είχα σκεφτεί. Θεωρούσα ότι είναι μεγάλο και δύσκολο πράγμα να γίνω συγγραφέας. Έγραφα από μικρή, τα κατάφερνα στο γράψιμο. Βασικά, ήθελα να γίνω αρχαιολόγος. Έγινα, όμως, μουσειολόγος, έμαθα πολλά πράγματα για τα μουσεία, και δούλεψα σε προγράμματα για παιδιά που επισκέπτονται μουσεία. Παίζουμε, μιλάμε, δείχνουμε πράγματα!
[Αν κουραστήκατε, χτυπήστε παλαμάκια, κουνηθείτε, πιάστε τη μύτη σας και τα αυτιά σας, όπως κάναμε κι εμείς!]
Απεσταλμένος αθηΝΕΑς (Άρης): Θα μπορούσαμε να δούμε “Τα Παπούτσια των Άλλων” στην τηλεόραση σαν “παιδικό”;
Άλκηστη: Αυτό περιλαμβάνει άλλους δημιουργούς. Θα έπρεπε να το δουλέψει κάποιος που κάνει animation, είναι τα κινούμενα σχέδια. Αυτός ή αυτή η κυρία ζωντανεύει τα σχέδια.
Συζητάμε λίγο για τα “παιδικά” που βλέπουν τα παιδιά! Φωνές πετάγονται και λένε τους τίτλους των κινουμένων σχεδίων.
Άρης: Τελικά, μπορούμε να μπούμε στα παπούτσια των άλλων;
Άλκηστη: Να ρωτήσουμε τα παιδιά;
Παιδικές φωνές: Κι εγώ έχω μπει! Κι εγώ κυρία. Φόρεσα της μαμάς μου. Φόρεσα του μπαμπά μου. Ήταν μεγάλα. Πάταγα και δεν μπορούσα να περπατήσω.
Άλκηστη: Μπράβο. Είναι ένα πολύ ωραίο παιχνίδι. Μπορώ να βάλω τα παπούτσια μιας μπαλαρίνας, ενός πυροσβέστη. Για να το κάνω, όπως το εννοεί η Ματού και η μαμά της στο βιβλίο, σημαίνει ότι πρέπει να μπω στη θέση του άλλου. Να τον καταλάβω. Να καταλάβω πώς σκέφτεται και πώς νιώθει. Αν μου έπεφτε το γλυκό που μόλις είχα αγοράσει, πώς θα ένιωθα;
Παιδικές φωνές: Άσχημα! Λυπημένη, θυμωμένος, στεναχωρημένη!
Άλκηστη: Ας πούμε, λοιπόν, ότι μου έπεφτε το γλυκό και μου άνοιγε ο κύριος Άρης και του έλεγα μια κοφτή καλημέρα. Θα έλεγε: “Τι έπαθε αυτή; Καθόλου ευγενική”. Αν του έλεγα την ιστορία για το γλυκό και ότι μου έπεσε, ο κύριος Άρης θα με δικαιολογούσε, θα καταλάβαινε. Θα έμπαινε στη θέση μου, γι’ αυτό έχουμε την έκφραση “μπαίνω στα παπούτσια των άλλων”. Είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνουμε πώς νιώθει ο άλλος. Αν καταλαβαίνω τον άλλο, μπορούμε να συνεννοούμαστε! Το ίδιο και η Ματού, που έβαλε τα παπούτσια της μαμάς της και κατάλαβε ότι η μαμά κουραζόταν πολύ και άρχισε να τη σκέφτεται και να την καταλαβαίνει.
Καθίσαμε με την Άλκηστη Χαλικιά αρκετή ώρα στο Νηπιαγωγείο. Παίξαμε δύο διαδραστικά παιχνίδια σχετικά με το βιβλίο, τραγουδήσαμε το “Γεια σου Χαρά σου Βενετιά” και σιγά σιγά αποχαιρετήσαμε τις νηπιαγωγούς και τα παιδιά. Η βροχή είχε σταματήσει, η κρύα μέρα του Φλεβάρη είχε ζεστάνει για τα καλά μέσα μας.
***
Δεν θελήσαμε για ευνόητους λόγους να βάλουμε φωτογραφίες. Χρησιμοποιήσαμε μερικές από τις ζωγραφιές των παιδιών, τις οποίες έφτιαξαν την επόμενη μέρα, αποτυπώνοντας με το δικό τους τρόπο τη συνάντησή μας. Η συνέντευξη και η εν γένει παρουσία μας έγινε με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων του 9ου Νηπιαγωγείου.
