Η αίθουσα δεν ήταν πολύ μεγάλη και, όπως πάντα, είχα φροντίσει να της δώσω την απαραίτητη ζεστασιά. Θα ξεκινούσαμε σε λίγο και οι συμμετέχουσες είχαν ήδη επιλέξει τη θέση τους. Κάποιες αντάλλασσαν καλημέρες πάνω από τον πάγκο του καφέ, άλλες, αμίλητες, κρύβονταν βολικά πίσω από την οθόνη του κινητού.
Οι Ακαδημίες Ηγεσίας που σχεδιάζω και υλοποιώ για τη Women Act με έχουν ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα. Αυτή τη φορά, θα εστιάζαμε στη διαχείριση της δημόσιας εικόνας μας και η ανταπόκριση ήταν άμεση, με γυναίκες να δηλώνουν συμμετοχή από όλους τους επαγγελματικούς κλάδους. Όπως πάντα, ξεκίνησα παρουσιάζοντας τον εαυτό μου και στη συνέχεια έστρεψα τον φακό προς τις συμμετέχουσες:
«Θα ήθελα, τώρα, να γνωριστούμε καλύτερα», είπα χαμογελαστή. «Ποια θέλει να έρθει, να μας μιλήσει για τον εαυτό της και για ποιο λόγο βρίσκεται εδώ σήμερα;»
…Σιωπή…
«Είμαι σίγουρη ότι θα ακούσουμε πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες», είπα, ξανά χαμογελαστή, καλώντας τες με το βλέμμα μου να με εμπιστευθούν.
…Σιωπή και πάλι…
«Να ξεκινήσουμε με εσάς;», ρώτησα, απλώνοντας το χέρι μου υποστηρικτικά προς μια κοπέλα που καθόταν στη ροτόντα στα αριστερά μου.
«Όχι. Δεν θέλω να μιλήσω», έλαβα μια κοφτή απάντηση και δεν επέμεινα.
«Ίσως, εσείς;», ρώτησα τη διπλανή της.
«Όχι, όχι! Ευχαριστώ. Ας μιλήσουν οι άλλες πρώτα!»
Η Διστακτικότητα της Έκθεσης
Ήμουν, ήδη, αρκετά εξοικειωμένη με τον διάλογο. Τον είχα «παίξει» άπειρες φορές σε εκπαιδεύσεις διαφόρων θεματικών και είχα γίνει μάρτυρας της διστακτικότητας που μοιάζει να κυριεύει πολλές γυναίκες όταν καλούνται να μιλήσουν δημόσια. Δεν θέλω να πω ότι είναι ο κανόνας, αλλά, πολύ συχνά, όταν πρέπει να παρουσιάσουμε τον εαυτό μας, ή οποιοδήποτε άλλο θέμα, μπροστά σε ένα άγνωστο κοινό, πολλές –και πολλοί άλλωστε– από εμάς διστάζουμε να αναλάβουμε δράση.
Τα συμπτώματα μας είναι γνωστά: ιδρωμένα χέρια, ξηροστομία, ταχυπαλμία, ζάλη, πεταλούδες στο στομάχι. Όλα σημάδια ότι έχει ενεργοποιηθεί για τα καλά ο αυτόματος μηχανισμός άμυνας του οργανισμού μας και ότι το άγχος για το τι μπορεί να πάει λάθος ή για το πώς θα μας αξιολογήσουν όσοι και όσες θα μας ακούσουν μας έχει καταβάλει ολοκληρωτικά.
Οι Εμπεδωμένοι Κοινωνικοί Κανόνες
Μελέτες έχουν ήδη καταδείξει ότι οι γυναίκες αποφεύγουν πιο συχνά από ό,τι οι άνδρες τη δημόσια ομιλία σε ένα άγνωστο κοινό. Αυτή η τάση, ωστόσο, δεν εξαρτάται από έμφυλες διαφορές στις ατομικές ικανότητες ή σε άλλα χαρακτηριστικά, όπως την αποστροφή του κινδύνου, την αυτοπεποίθηση ή την αυτοεκτίμηση. Εδράζεται, κυρίως, σε βαθιά εμπεδωμένους κοινωνικούς κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους κοινωνικοποιούνται, άνδρες και γυναίκες, από πάρα πολύ μικρή ηλικία.
Ακόμα κι αν μας αγχώνει ή ακόμα κι αν η στάση μας απέναντι στη δημόσια ομιλία καθορίζεται από άρρητα ή ρητά στερεότυπα που αναπαράγονται ασυνείδητα και αδιαλείπτως, η τέχνη του δημόσιου λόγου είναι μια δεξιότητα στρατηγικά χρήσιμη για την οικοδόμηση της προσωπικής μας εικόνας και φήμης και αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην πολυσύνθετη αγορά εργασίας.
Αν θέλουμε να πετύχουμε επιχειρηματικά, ακαδημαϊκά και επαγγελματικά, πρέπει να μη φοβόμαστε να εκτεθούμε σε κοινό. Μόνο τότε θα μπορέσουμε, μεταξύ άλλων, να εργαστούμε άνετα σε ομάδα, να ηγηθούμε, να οργανώσουμε και να παρακινήσουμε τους ανθρώπους, να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά και αποτελεσματικά.
Η Τέχνη του Δημόσιου Λόγου
Αντί, λοιπόν, να σκεφτόμαστε, κάθε φορά που πρέπει να μιλήσουμε δημόσια, ότι θα κριθούμε αυστηρά ή ότι δεν δικαιούμαστε να εκφέρουμε άποψη επειδή δεν γνωρίζουμε τέλεια ένα ζήτημα ή δεν είμαστε ειδήμονες, ας σκεφτούμε ότι:
- Κάθε φορά που μιλάμε δημόσια συμβάλλουμε ενεργά στο να ακούγεται η φωνή των γυναικών. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στη δημόσια σφαίρα, σε θέσεις ευθύνης και ηγεσίας και στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Όσο πιο συχνά παρουσιάζουμε τις ιδέες μας με αποφασιστικότητα και σαφήνεια, τόσο πιο πολύ συμβάλλουμε στο να οικοδομηθεί ένας περισσότερο ισότιμος δημόσιος διάλογος.
- Κάθε φορά που μιλάμε δημόσια μας δίνεται η ευκαιρία να μοιραστούμε το μήνυμά μας. Είτε ασχολούμαστε με την πολιτική, είτε είμαστε επιχειρηματίες ή στελέχη επιχειρήσεων, το να μη διστάζουμε να μιλάμε δημόσια μάς δίνει τη δυνατότητα να πληροφορήσουμε, να επηρεάσουμε ή και να εμπνεύσουμε τους ανθρώπους γύρω μας.
- Κάθε φορά που μιλάμε δημόσια μετατρεπόμαστε σε εν δυνάμει πρότυπα για άλλες γυναίκες. Όσο πιο μεστός ο λόγος, όσο πιο δομημένος και συγκροτημένος, τόσο μεγαλύτερες και οι πιθανότητες να εμπνεύσουμε τις γυναίκες που μας ακούν να διεκδικήσουν με αποφασιστικότητα τα δικά τους όνειρα και τους δικούς τους στόχους.
- Κάθε φορά που μιλάμε δημόσια στρέφουμε τα φώτα πάνω μας. Δίνουμε στον εαυτό μας μια ακόμα ευκαιρία να παρουσιάσει το έργο του. Μοιραζόμαστε με το κοινό αυτό που γνωρίζουμε να κάνουμε καλά και δημιουργούμε τις βάσεις για την επαγγελματική μας εξέλιξη.
- Κάθε φορά που μιλάμε δημόσια γινόμαστε ακόμα καλύτεροι ως άνθρωποι. Βγαίνουμε, λίγο ακόμα, έξω από τη ζώνη ασφάλειάς μας και αποκτούμε ακόμα περισσότερη αυτοπεποίθηση.
Αν σας δοθεί, λοιπόν, η ευκαιρία να μιλήσετε δημόσια σε ένα άγνωστο κοινό, μη διστάσετε. Πείτε μας λίγα πράγματα για τον εαυτό σας και εμείς θα σας ακούσουμε. Ειλικρινά.
* Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για το πώς μπορείτε να επικοινωνείτε αποτελεσματικά στο νέο βιβλίο μου «Αυτοηγεσία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land:
Η Ζούγκλα του Μαυροπίνακα και το «GENDRHED»
