Μέσα στον εκκωφαντικό «θόρυβο» που έχει προκαλέσει η άφιξη της τεχνητής νοημοσύνης, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπίσουμε με ρεαλισμό τους τομείς, τα προβλήματα και τις προκλήσεις όπου μπορούν να προσφέρουν άμεσα και απτά οφέλη οι σημερινές, πραγματικές δυνατότητές της.
Στην Ελλάδα, ειδικά, πρέπει να θυμόμαστε ότι η αποτελεσματικότητα ενός εργαλείου AI δεν μπορεί ποτέ να υπερβεί την ποιότητα των δεδομένων που το τροφοδοτούν. Και σε αυτό το σημείο απαιτείται συστηματική προσπάθεια: περισσότερα ανοιχτά δεδομένα, ολοκληρωμένη ψηφιοποίηση, ενιαία πρότυπα.
Ένα δεύτερο, εξίσου κρίσιμο ζήτημα, έχει να κάνει με τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών. Σκέφτομαι χαρακτηριστικά ένα παράδειγμα όπου η εφαρμογή ενός εργαλείου AI θα μπορούσε να γίνει κυριολεκτικά «από τη μια μέρα στην άλλη» με έναν απλό νόμο, προσφέροντας εντυπωσιακή εξοικονόμηση χρόνου και πόρων – αλλά ταυτόχρονα θα είχε ισχυρές επιπτώσεις σε έναν επαγγελματικό κλάδο.
Αναφέρομαι στην υποχρέωση μετάφρασης συμβάσεων και εγγράφων στα ελληνικά· θα ήταν απολύτως εφικτό η κατάθεση να γίνεται στην πρωτότυπη γλώσσα, συνοδευόμενη από ένα αυτοματοποιημένο, πιστοποιημένο ελληνικό αντίγραφο. Πρόκειται για μια ώριμη και αξιόπιστη εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης που θα έφερνε άμεσα πολλαπλά οφέλη, ωστόσο θα έπληττε δραστικά και ακαριαία τον κλάδο των μεταφραστών.
Ο μόνος βιώσιμος δρόμος βρίσκεται στην προσαρμογή: στην καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων, στην αναβάθμιση των υπαρχουσών και στη δημιουργική αξιοποίηση των τεχνολογιών που αλλάζουν τον κόσμο μας.
Τέτοιες προκλήσεις συνοδεύουν πάντοτε την είσοδο κάθε νέας τεχνολογίας. Κανένα κανονιστικό πλαίσιο δεν μπορεί πραγματικά να ανακόψει την τεχνολογική εξέλιξη, ούτε να διασφαλίσει μακροπρόθεσμα την προστασία ενός επαγγελματικού κλάδου. Ο μόνος βιώσιμος δρόμος βρίσκεται στην προσαρμογή: στην καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων, στην αναβάθμιση των υπαρχουσών και στη δημιουργική αξιοποίηση των τεχνολογιών που αλλάζουν τον κόσμο μας.
Σε κάθε περίπτωση, το παράδειγμα εφαρμογής AI που τελικά αποφάσισα να προτείνω, στο πλαίσιο της πρόσκλησης της αθηΝΕΑς για εντοπισμό ώριμων, πρακτικών και άμεσα εφαρμόσιμων λύσεων που θα έκαναν τη διαφορά στην Ελλάδα του 2026, έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Προέκυψε δε όταν έπεσε στην αντίληψή μου μια νέα επένδυση, συγχρηματοδοτούμενη με κοινοτικούς πόρους, που αφορά στον εκσυγχρονισμό χιονοδρομικού κέντρου.
Εργαλεία Αξιολόγησης
Μια ώριμη, λοιπόν, και απολύτως ρεαλιστική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να είναι η ανάπτυξη ενός εργαλείου αξιολόγησης της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας και του ρεαλισμού πολιτικών, στρατηγικών και έργων όπως αυτό. Αποκτά μάλιστα ξεχωριστή σημασία στην Ελλάδα, όπου συχνά υιοθετούνται από την κεντρική διοίκηση ή την τοπική αυτοδιοίκηση πολιτικές που αντιφάσκουν με τις δημογραφικές ή περιβαλλοντικές πραγματικότητες.
Ένα τέτοιο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, ενσωματωμένο στη δημόσια διοίκηση, θα μπορούσε να αποτρέψει τέτοιες αστοχίες, αντιστοιχίζοντας κάθε προτεινόμενη πολιτική ή επένδυση με κρίσιμα δεδομένα.
Το παράδειγμα των συνεχιζόμενων επενδύσεων σε χιονοδρομικά κέντρα είναι χαρακτηριστικό. Παρά την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας κατά περίπου 1,5°C από το 1960, την έντονη μείωση της χιονόπτωσης και τις εκτιμήσεις του IPCC για δραστική μείωση του φυσικού χιονιού έως το 2050, εξακολουθούν να σχεδιάζονται και να χρηματοδοτούνται έργα που είναι εξαιρετικά πιθανό να μην αποδώσουν. Στην πραγματικότητα, σε μια Ελλάδα που ήδη αντιμετωπίζει φαινόμενα ακραίας ξηρασίας, τέτοιες επενδύσεις κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε μη βιώσιμα δημόσια έργα.
Αντίθετα, ένα τέτοιο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, ενσωματωμένο στη δημόσια διοίκηση, θα μπορούσε να αποτρέψει τέτοιες αστοχίες, αντιστοιχίζοντας κάθε προτεινόμενη πολιτική ή επένδυση με κρίσιμα δεδομένα: κλιματικές προβολές, δημογραφικές τάσεις, ενεργειακό κόστος, τουριστικές ροές, οικονομικούς δείκτες και περιβαλλοντικούς κινδύνους όπως ξηρασία, πυρκαγιές και πλημμύρες. Μέσα από αυτή τη διασταύρωση, θα γίνεται άμεσα σαφές αν η προτεινόμενη πολιτική στηρίζεται σε ρεαλιστικές συνθήκες ή σε παρωχημένες παραδοχές που δεν αντέχουν στον χρόνο.
Με παράλληλη εκπαίδευση των στελεχών του δημοσίου και ανοιχτή διάθεση του εργαλείου σε φορείς και πολίτες, η χώρα θα αποκτούσε ένα θεμελιώδες πλεονέκτημα: ουσιαστικό έλεγχο ρεαλιστικότητας πολιτικών, πρόληψη αλόγιστων επενδύσεων, ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στις κλιματικές κρίσεις, ευθυγράμμιση των δημόσιων δαπανών με επιστημονικά δεδομένα και πολύ αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων.
Σε μια εποχή όπου η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζεται άλλοτε ως απειλή και άλλοτε ως πανάκεια, ένα τέτοιο καινοτόμο, χρήσιμο και άμεσα εφαρμόσιμο εργαλείο μπορεί να λειτουργήσει για την Ελλάδα ως «έξυπνη πυξίδα» πολιτικής: ένας μηχανισμός που θα βοηθά τη χώρα να αποφύγει δαπανηρά λάθη και να πορευθεί με σοβαρότητα προς ένα βιώσιμο μέλλον.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Γεωμηχανική: Ανάμεσα στην Ελπίδα και στον Κίνδυνο
Τεχνητή Νοημοσύνη & Δημόσιες Προμήθειες. Μια Επανάσταση για Τολμηρούς!
