Πριν από αρκετές εβδομάδες μπήκα στη σκοτεινή σκηνή του θεάτρου Δρόμος για να παρακολουθήσω το «Μυστήριο της Μαρί Ροζέ» σε σκηνοθεσία Εμμανουήλ Μαύρου. Η πραγματική ιστορία της Mary Rogers, που βρέθηκε δολοφονημένη στα 21 της στο Νιου Τζέρσι των ΗΠΑ, ενέπνευσε τον Edgar Alan Poe να μεταφέρει τη δράση στο Παρίσι και να αναλύσει ένα έγκλημα με το εύρημα του «ντετέκτιβ της πολυθρόνας», βασισμένος μόνο στα στοιχεία από τα αποκόμματα των εφημερίδων.
Η θεατρική ομάδα «Μήδεια» μου «χάρισε» ένα δεμένο αποτέλεσμα και με οδήγησε στο να ψάχνω την ιστορία του έργου με το που επέστρεψα στο σπίτι μου. Ας δούμε μια σύντομη περίληψή του: Το σώμα μιας νεαρής γυναίκας, αγνώστων λοιπών στοιχείων, βρέθηκε να επιπλέει στις όχθες του Σηκουάνα στο Παρίσι. Η νεαρή γυναίκα είχε χτυπηθεί βίαια και είχε πεταχτεί στο ποτάμι. Μέρος του φορέματός της είχε αφαιρεθεί και είχε χρησιμοποιηθεί αντί σχοινιού για να συρθεί το άψυχο σώμα της μέχρι την όχθη του ποταμού.
Πολυάριθμοι μάρτυρες κατέθεσαν ότι άκουσαν τις φωνές της ή είδαν τον πιθανό δολοφόνο, με αποτέλεσμα όλοι να είναι ύποπτοι. Έτσι, οι έρευνες της αστυνομίας βρέθηκαν μπροστά σε ένα απόλυτο αδιέξοδο, οπότε ο αστυνομικός διευθυντής του Παρισιού ζήτησε από τον άνθρωπο που τον είχε βοηθήσει στη διαλεύκανση των φόνων της οδού Μοργκ, τον Αύγουστο Ντιπέν, τον ευφυή, εκκεντρικό, περιθωριακό διανοούμενο ιδιωτικό αστυνομικό ερευνητή, να τον βοηθήσει ώστε να διαλευκάνουν μαζί και αυτό το μυστήριο.
Τώρα που μπήκατε στο κλίμα, διαβάστε την ωραία συνέντευξη που μου παραχώρησε ο σκηνοθέτης Εμμανουήλ Μαύρος.
Μαρί Ροζέ. Ένα άλυτο μυστήριο, μια δολοφονία, με την οποία ο Πόε καταπιάστηκε ευφυώς 180 χρόνια πριν. Το πείραξε, το μετέφερε και το δόμησε χάρη στα αποκόμματα των εφημερίδων. Τι σε τράβηξε σε αυτό το σχετικά άγνωστο κείμενο;
Ο Πόε έστησε μια μαθηματική ιστορία, βασιζόμενος στη μαθηματική λογική και στους κανόνες των πιθανοτήτων μέσω της συστηματικής ανάλυσης. Αυτό από μόνο του συνιστά πρόκληση. Όχι μόνο για τη μελέτη του συγκεκριμένου έργου, αλλά και για τη μεταφορά στο θέατρο ή στον κινηματογράφο. Αυτό όμως που στάθηκε εφαλτήριο στο να προσεγγίσω το έργο σκεπτόμενος τη θεατρική του μορφή, είναι: πρώτον, ότι καταπιάνεται για να διαλευκάνει μια αποτρόπαια γυναικοκτονία της εποχής του και, δεύτερον, ότι αναπτύσσει την ιστορία δίνοντάς της μια δοκιμιακή μορφή, εφευρίσκοντας τον ντετέκτιβ ή τον ιδιωτικό ερευνητή, αν θες, της πολυθρόνας, το οποίο από μόνο του αποτελεί πρόκληση – για το πώς δηλαδή θα το κάνεις θεατρική δράση.
Σκέφτομαι κάτι παράδοξο για τη σκηνοθεσία. Ουσιαστικά, οι θεατές παρακολουθούμε το έργο από το πλάι. Δεν είμαστε αντιμέτωποι με τη σκηνή, αλλά καθόμαστε στο θέατρο Δρόμος με τη σκηνή να ανοίγει σε 90°. Φταίει το αψέντι που πίνω στη μνήμη του Πόε ή όντως σε βοήθησε σκηνοθετικά να στήσεις έτσι τον χώρο του ντετέκτιβ και τη σκηνή;
Ναι, είναι παράδοξο, και ταυτόχρονα μαγικό. Οι σκηνές αρχιτεκτονικού τύπου Γάμα και Πι αποτελούν πρόκληση για εμάς. Η συγκεκριμένη σκηνή μου έδωσε τη δυνατότητα να παίξω πολύ με τις διαγώνιες τοποθετήσεις των προσώπων πάνω σε αυτή, οπότε να δημιουργήσω και τη σημειολογία που είχα κατά νου, για όσους αποζητούν να ανακαλύπτουν τις σημειολογίες που αναπτύσσονται κατά τη δράση και την τοποθέτηση. Ωστόσο, αυτή η οπτική των 90º δηλώνει μια προοπτική που μας φέρνει λίγο πιο κοντά στην αλήθεια και στην πραγματικότητα, στοιχεία που προσπαθεί να ανιχνεύσει και το έργο.
Πρόκειται για ένα έργο στο οποίο πρέπει να έρθεις διαβασμένος για το «ατελές» τέλος του. Σε φόβισε ότι μπορεί το κοινό να αναρωτηθεί «τώρα τι συνέβη;». Προσωπικά, μισή ώρα μετά την παράσταση έψαχνα εναγωνίως άρθρα για το έργο!
Όχι, καμιά στιγμή δεν φοβήθηκα. Αυτό που έκανες δείχνει ότι πέτυχε το σκοπός μας… Δηλαδή, την εκπαιδευτική διάσταση που έχει η τέχνη του θεάτρου. Έχουμε μάθει στο εύπεπτο, στο εύκολο, στις άναρθρες αντιαισθητικές «θεατρικές» κραυγές· ε, όχι διάολε, σκέφτηκα, ο Πόε είναι Πόε και χρειάζεται να αποδοθεί ως έχει. Μας βοήθησε αρκετά η τοποθέτηση του ίδιου του έργου στο Παρίσι –όχι ότι θα μας δυσκόλευε αν ήταν στη Νέα Υόρκη– και συνάμα οι περιγραφές του Πόε, ώστε να το τοποθετήσουμε κάπου μεταξύ στα 1940 με 1950 και να δημιουργήσουμε dark noir ατμόσφαιρες. Για εμάς το «τώρα τι συνέβη» του θεατή προσμετράται ως θετικό στοιχείο. Το εύκολο είναι να παρουσιάσουμε τον δολοφόνο, το δύσκολο είναι να φτάσουμε σε αυτόν. Κι εγώ και η ομάδα μου προτιμήσαμε το δεύτερο.
Τι είναι αυτό που κάνει ακόμα και σήμερα επίκαιρο τον τρομακτικό κόσμο των γραπτών του Αμερικανού; Υποθέτω ότι, πριν ξεκινήσεις τη διαδικασία, «χάθηκες» στο έργο του!
Ο τρόπος αφήγησής του είναι μοναδικός. Γι’ αυτό προτίμησα να διαβάσω όλα τα έργα του πρώτα στη γλώσσα του – που, πίστεψέ με, τα αγγλικά του είναι πολύ δύσκολα και αναπτύσσονται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να σε τοποθετούν απευθείας στην εικόνα που δημιουργεί το μυαλό σου. Ναι, για να καταπιαστείς με τον Πόε χρειάζεται να τον έχεις μελετήσει καλά. Και τις ιστορίες του, και τα δοκίμιά του, και τα ποιήματά του.
Έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο σκέψης, οι μελετητές του τον παρουσιάζουν ως μακάβριο, εγώ τον θεωρώ απόλυτα πραγματιστή με τη μεταφορική έννοια. Ο Πόε, ακόμα και στα ποιήματά του, δημιουργεί χαρακτήρες με ψυχισμό που να μοιάζουν στον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, ο οποίος όσο καλοσύνη κι αν έχει τόσο σκοτάδι μπορεί να κρύβει.
Θεατρική άνοιξη ενόψει. Τι καινούργιο έχεις στα σκαριά σκηνοθετικά;
Στις 26 Φεβρουαρίου έκανε πρεμιέρα το έργο της θεατρικής μας ομάδας «Μήδεια», το κύκνειο άσμα του Henrik Ibsen «Όταν Ξυπνήσουμε Εμείς οι Νεκροί», το οποίο θα μας ταξιδέψει μέχρι την Κυριακή των Βαΐων, κάθε Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00. Μια άχρονη μεταφυσική δυστοπία στη δική μας προσέγγιση, ένα εξαιρετικό έργο του μεγάλου δραματουργού, που μας παρουσιάζει ένα διαχρονικό ερώτημα: πώς μπορεί να παραμείνει κανείς άνθρωπος όταν αδυνατεί να υπερνικήσει το εγώ του, τους απαιτητούς πολιτικούς και κοινωνικούς συμβιβασμούς, όταν εθελοτυφλεί μπροστά στην πραγματική αλήθεια του εαυτού του; Ένα δύσκολο έργο, για το οποίο νομίζω πως πετύχαμε ένα τίμιο αποτέλεσμα ως ομάδα, που βλέπουμε πως κοινό και κριτικοί το κατατάσσουν πολύ ψηλότερα από τις τίμιες προσδοκίες μας, και τους ευχαριστούμε.
Το θέατρο Δρόμος έχει τη δική του ιστορία, για να παραφράσουμε το γνωστό τραγούδι. Ποια είναι τα επόμενα βήματα για τον ωραίο χώρο σας στην Κυψέλη;
Στο θέατρο Δρόμος στεγάζεται μόνιμα η θεατρική ομάδα «Μήδεια». Είμαστε, θα έλεγα, από τις λίγες θεατρικές ομάδες που έχουν θεατρικό χώρο και δεν λειτουργεί με τη μορφή κολεκτίβας, οπότε εισέρχονται και πλαισιώνουν κατά καιρούς τα έργα και το ρεπερτόριο της ομάδας νέα μέλη. Αφετηρία και προορισμός της θεατρικής ομάδας «Μήδεια» είναι η δημιουργία παραστάσεων που θα αποτελούν για το κοινό μια ολοκληρωμένη θεατρική εμπειρία.
Προσδοκούμε ενεργούς θεατές και συμμάχους στις παρατηρήσεις και στα σχόλιά τους που έχουν να κάνουν με την αφήγηση της πλοκής και το επι συνόλω αποτέλεσμα. Για εμάς λοιπόν το θέατρο είναι ένας χώρος ανοιχτός σε όλους. Το επόμενο βήμα μας, εκτός από τον σχεδιασμό της νέας θεατρικής περιόδου, είναι να κάνουμε το θέατρο ένα βήμα διαλόγου κάθε παράστασης μέσω ημερίδων, μια ιδέα που εφαρμόσαμε στο έργο των Franca Rame και Dario Fo «Όλο Σπίτι, Κρεβάτι και Εκκλησία», για τρία Σάββατα, κάνοντας συζητήσεις για την έμφυλη βία, την πατριαρχία, τις γυναικοκτονίες και το revenge porn, με το κοινό να ανταποκρίνεται θετικά.
Για την καινούργια θεατρική περίοδο, πάντως, ως θεατρική ομάδα «Μήδεια» και ως θέατρο ετοιμάζουμε κάτι πολύ μεγάλο, που οι μικρές σκηνές όπως η δική μας δεν το συνηθίζουν… Και μένω εδώ.
Παίζουν (με σειρά εμφάνισης)
Γιάννης Αποστολίδης, Ναταλία Βογιατζόγλου, Γιάννης Τσούτσιας, Σάββας Πογιατζής, Ήρα Δαμίγου, Στυλιανή Κλείδωνα, Παναγιώτης Μόσχος
Πληροφορίες
Κάθε Τετάρτη στις 21:15 | Θέατρο Δρόμος: Αγίου Μελετίου 25 και Κυκλάδων, Κυψέλη, τηλ. 210 8818906 (ο χώρος είναι πλήρως προσβάσιμος για ΑμεΑ) | dromostheatre.gr
Δείτε επίσης στην αθηΝΕΑ:
«Ο Ματωμένος Γάμος»: Μια Αδιέξοδη Ερωτική Ιστορία
