Από την εποχή που ήμουν φοιτήτρια μέχρι και σήμερα που κλείνω περισσότερα από 16 χρόνια στην εκπαίδευση, όταν συστήνομαι, στο άκουσμα της Οικιακής Οικονομίας τα ερωτήματα που δέχομαι είναι πολύ συγκεκριμένα. «Υπάρχει ακόμα αυτό το μάθημα;» και «Mα τελικά, τι είναι αυτό το αντικείμενο;». Δεν θα μπορούσα ποτέ να τους κατηγορήσω ούτε για την έκπληξη ούτε για την άγνοια.
Άλλωστε και η δική μου αντίδραση ήταν παρόμοια όταν κατά τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών είδα δίπλα στο όνομά μου τον τίτλο της σχολής. Είναι αλήθεια ότι πολλές φορές μας συμβαίνουν τυχαία γεγονότα τα οποία μπορεί να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην επαγγελματική μας πορεία. Στη δική μου περίπτωση, αυτό το στραπάτσο που ακολούθησε με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων μετασχηματίστηκε σταδιακά σε μια πολύτιμη γνώση. Και εξηγούμαι.
…αγάπησα, τίμησα και συνεχίζω να υπηρετώ ένα αντικείμενο που συχνά βρίσκεται στην αφάνεια.
Τα μη προγραμματισμένα γεγονότα είναι ένα φυσιολογικό –έως και απαραίτητο– συστατικό της ζωής. Όσο περισσότερο είναι κανείς δεκτικός στη διαχείριση αυτών των γεγονότων τόσο περισσότερο μπορούν να συμβάλλουν στην επαγγελματική και προσωπική του ανάπτυξη. Κάπως έτσι, λίγο αναπάντεχα, έμαθα ότι αξίζει να εκμεταλλεύεται κανείς στο έπακρο αυτά τα τυχαία γεγονότα. Διότι αγάπησα, τίμησα και συνεχίζω να υπηρετώ ένα αντικείμενο που συχνά βρίσκεται στην αφάνεια.
Εδώ καταγράφω τους πέντε λόγους για τους οποίους αξίζει να διδάσκεται το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας στα σχολεία. Πέντε λόγοι που έκαναν και τη δική μου εμπειρία να αξίζει.
Η οικογένεια, το πολιτισμικό περιβάλλον, οι διατροφικές συνήθειες, η αγωγή υγείας, ο καταναλωτισμός, η έλλογη διαχείριση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων είναι μερικά από αυτά τα θέματα. Ποιος δεν τα θεωρεί χρήσιμα και απαραίτητα όλα αυτά;
1. Οι Πολύπλευρες Γνώσεις
Αν ανατρέξει κανείς στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών θα εντοπίσει εύκολα τη διαθεματικότητα που έχει το αντικείμενο και θα διακρίνει όλες εκείνες τις γνώσεις που προάγουν τη βέλτιστη ποιότητα ζωής του ατόμου. Η οικογένεια, το πολιτισμικό περιβάλλον, οι διατροφικές συνήθειες, η αγωγή υγείας, ο καταναλωτισμός, η έλλογη διαχείριση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων είναι μερικά από αυτά τα θέματα. Ποιος δεν τα θεωρεί χρήσιμα και απαραίτητα όλα αυτά;
2. Οι Δεξιότητες της Καθημερινής Ζωής
Τακτικά ακούω ως παράπονο από μαθητές και μαθήτριες ένα «τελικά τι μας μαθαίνει το σχολείο για τη ζωή;». Κι αυτό μου δίνει την αφορμή να αναφέρω τις δεξιότητες ζωής στις οποίες εστιάζουμε σταθερά μέσα από το αντικείμενο. Συγκεκριμένα, όταν μιλάμε για δεξιότητες ζωής εννοούμε εκείνες που καθιστούν τα άτομα ικανά να αντεπεξέλθουν σε διάφορα ζητήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά. Μερικά παραδείγματα είναι το να σκέφτεσαι θετικά, να επιλύεις προβλήματα, να θέτεις στόχους, να παίρνεις αποτελεσματικές αποφάσεις, να αντιμετωπίζεις το στρες, να αξιολογείς τον εαυτό σου και να μπορείς να μαθαίνεις. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά και οι έφηβοι/ες είναι σε θέση να ανταποκρίνονται ευνοϊκότερα στις ευκαιρίες και στις προκλήσεις της ζωής.
3. H Διαδρομή προς την Αυτογνωσία και την Προσωπική Εξέλιξη
Τόσο η ανοιχτή θεματολογία του αντικειμένου όσο και η δυνατότητα που παρέχει να δουλεύουμε σε ομάδες, βοηθούν τους έφηβους και τις έφηβες να νιώσουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη για να μιλήσουν, να μοιραστούν, να εκφράσουν επιθυμίες, αμφιβολίες και αντιρρήσεις. Συχνά, κυρίως προς την ολοκλήρωση της συνεργασίας μας, τα παιδιά παραδέχονται ότι ανακάλυψαν και αποδέχτηκαν όψεις του εαυτού τους που ακόμα κι εμένα, ως ενήλικο άτομο, με εντυπωσιάζουν.
4. Ο Διαρκής Μετασχηματισμός
Εκ των πραγμάτων, η διδακτέα ύλη σχετίζεται άμεσα με την κοινωνική πραγματικότητα και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών. Θέματα που αφορούν την καθημερινή ζωή, τη σχολική εμπειρία και το κοινωνικό γίγνεσθαι κινητοποιούν τους έφηβους και τις έφηβες να αναρωτηθούν κατά πόσο ζουν σε μια κοινωνία που επιδιώκει την ελευθερία και την ευτυχία τους. Πάνω σε αυτά συνδιαλεγόμαστε καθημερινά, αναζητούμε το επόμενο έναυσμα για συζήτηση και συνδιαμορφώνουμε εκείνες τις συνθήκες που τους προετοιμάζουν να γίνουν σκεπτόμενοι πολίτες. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που μέσα από τις σκέψεις και τις αντιδράσεις τους κατάφερα να επανεξετάσω κριτικά και τις δικές μου απόψεις.
5. Η Συνεχόμενη Πρόκληση, η Φρεσκάδα
Η Françoise Dolto, Γαλλίδα παιδίατρος και ψυχαναλύτρια, στο βιβλίο της «Έφηβοι. Προβλήματα και Ανησυχίες», δηλώνει ότι ο έφηβος μοιάζει με τον αστακό κατά την εποχή που αλλάζει το κέλυφός του. Είναι εκτεθειμένος σε όλους τους κινδύνους και έχει την ανάγκη να κατασκευάσει ένα νέο κέλυφος. Το σχολείο επίσης οφείλει να αλλάζει, ώστε να καλύπτει την ανάγκη αυτή για αυτονομία και έκφραση, και η Οικιακή Οικονομία είναι ένα αντικείμενο που μπορεί να αντεπεξέρχεται σε αυτή την πίεση και να προσεγγίζει με ευελιξία ό,τι καινούργιο αναδύεται.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ: