Είναι γεγονός, τρώμε, πίνουμε και εισπνέουμε πλαστικό. Στην «αόρατη» μορφή του, όπως είναι τα μικροπλαστικά, ανιχνεύεται στα τρόφιμα που τρώμε, στα υγρά που πίνουμε αλλά και σε όλο το ανθρώπινο σώμα – στους πνεύμονές μας, στον εγκέφαλό μας, στο αίμα μας, ακόμα και στο μητρικό γάλα.
Πόσο Μικρά είναι τα Μικροπλαστικά;
Τα μικροπλαστικά είναι πιστοί «συγκάτοικοι» της καθημερινότητάς μας, που εισχωρούν παντού, μια και είναι μικρότερα από 5 χιλιοστά. Χωρίζονται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Τα πρωτογενή χρησιμοποιούνται σε βιομηχανίες, π.χ. για την παραγωγή καλλυντικών, υφασμάτων κ.ά. Τα δευτερογενή προκύπτουν από τη διάσπαση μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων, όπως είναι π.χ. τα μπουκάλια του νερού. Το 30% των μικροπλαστικών είναι πρωτογενή. Το υπόλοιπο 70% προέρχεται από τα μεγαλύτερα πλαστικά αντικείμενα.
Πόσο Πολλά Είναι τα Μικροπλαστικά;
Σύμφωνα με την έρευνα της αθηΝΕΑΣ Research «Πλαστικά Μιας Χρήσης στην Ελλάδα: Πού Βρισκόμαστε 4 Χρόνια Μετά», υπολογίζεται ότι εισέρχονται στους ωκεανούς μας κάθε χρόνο 11 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικών, επιπλέον των 200 εκατομμυρίων μετρικών τόνων που εκτιμάται ότι έχουν ήδη εισέλθει τα προηγούμενα χρόνια. Με αυτό τον ρυθμό, μέχρι το 2050 στους ωκεανούς μας θα υπάρχει περισσότερο πλαστικό παρά ψάρια!
Πλαστικό που αποσυντίθεται, διασπάται σε μικρά κομματάκια, τα μικροπλαστικά, που συχνά τρώνε τα ψάρια και κατ’ επέκταση εμείς, όταν αυτά καταλήγουν στο τραπέζι μας.
Σύμφωνα με εκτίμηση του ΟΗΕ, το 2017 υπήρχαν τουλάχιστον 51 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά σωματίδια στους ωκεανούς (500 φορές περισσότερα από τα αστέρια στον γαλαξία μας), ενώ μικροπλαστικά έχουν βρεθεί στα πιο παράξενα μέρη. Από τον πάγο της Ανταρκτικής έως στην ομίχλη που περιβάλλει τα όρη Φούτζι και Ογιάμα της Ιαπωνίας, αλλά και στο πόσιμο νερό παντού στον πλανήτη.
Είναι Επικίνδυνα τα Μικροπλαστικά;
Ερευνητές διαπίστωσαν ότι σήμερα το 0,48% του ανθρώπινου εγκεφάλου αποτελείται από μικρο-και νανοσωματίδια (ακόμη μικρότερα σωματίδια δηλαδή) πλαστικού. Κυρίως βρέθηκε πολυαιθυλένιο –σε ποσοστό 74%–, το πιο διαδεδομένο πλαστικό στον κόσμο, που χρησιμοποιείται συνήθως σε υλικά συσκευασίας.
Αν και δεν είναι σαφές τι επιπτώσεις έχει αυτό για την υγεία μας, ωστόσο οι ερευνητές συνέδεσαν τα μικροπλαστικά με την αύξηση των ποσοστών της νόσου Αλτσχάιμερ και της άνοιας, ενώ μια άλλη πρόσφατη έρευνα ανέφερε ότι οι άνθρωποι με μικροπλαστικά στα αιμοφόρα αγγεία τους είχαν αυξημένο κίνδυνο καρδιακών επιπλοκών. Άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι η έκθεση σε μικροπλαστικά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, νόσου του Πάρκινσον και ανδρικής στειρότητας, ή να δημιουργήσει φλεγμονές στους ιστούς και βλάβη στα κύτταρά μας, αλλά και να οδηγήσει σε αλλαγή του μικροβιώματος του εντέρου.
Βλάβη στον οργανισμό μας μπορεί να προκαλέσουν και οι τοξικές χημικές ουσίες που περιέχονται στα πλαστικά, αλλά και οι περιβαλλοντικοί ρύποι που απορροφούνται από αυτά.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν έχει αποδειχθεί η άμεση σύνδεση των μικροπλαστικών με μία συγκεκριμένη νόσο, στις έρευνες γίνεται ακόμα λόγος για ενδείξεις συσχέτισης.
Μπορούμε να… Αποφύγουμε τα Μικροπλαστικά;
Πώς θα μπορούσαμε να αποφύγουμε τα μικροπλαστικά, όταν βρίσκονται παντού; Είναι αδύνατον. Ωστόσο, μπορούμε να κάνουμε το αυτονόητο: να χρησιμοποιούμε λιγότερο πλαστικό. Μέχρι να υπάρξει επίσημη οδηγία (η ΕΕ δεν έχει καταλήξει σε ένα πρωτόκολλο καθολικά αποδεκτό), να προσπαθούμε να προστατεύουμε, στον βαθμό που μπορούμε, τον εαυτό μας και το περιβάλλον από την πλαστική μάστιγα. Ας δούμε κάποιους από τους τρόπους που προτείνονται.
- Να πούμε όχι στο εμφιαλωμένο νερό και, όταν αυτό είναι ασφαλές, να ξεδιψάμε με νερό της βρύσης, στο οποίο ανιχνεύονται λιγότερα μικροπλαστικά. Φανταστείτε πως μόνο ένα μπουκάλι νερού του ενός λίτρου περιέχει κατά μέσο όρο 240.000 πλαστικά σωματίδια!
- Να προσπαθήσουμε να κρατήσουμε τα πλαστικά μακριά από την κουζίνα μας. Είναι πολλά τα πλαστικά κουζινικά μας, όπως τα δοχεία αποθήκευσης τροφίμων, οι σανίδες κοπής κ.ά., ωστόσο μπορούμε σιγά σιγά να τα αντικαταστήσουμε με σκεύη από άλλα υλικά, όπως γυαλί, ανοξείδωτο ατσάλι, ξύλο.
- Να μη ζεσταίνουμε φαγητό σε πλαστικά σκεύη στον φούρνο μικροκυμάτων – η έκθεση σε θερμότητα μπορεί να προκαλέσει ταχύτερη διάσπαση των πλαστικών.
- Να πλένουμε τα πλαστικά σκεύη στο χέρι, καθώς στο πλυντήριο πιάτων μπορεί τα σωματίδια να εξαπλωθούν.
- Να πετάμε τα πλαστικά σκεύη μόλις γρατζουνιστούν και να μην επαναχρησιμοποιούμε τα πλαστικά μιας χρήσης για αποθήκευση τροφίμων.
- Να προτιμάμε τα προϊόντα που διατίθενται χύμα, αντί για τα συσκευασμένα. Σε μια μελέτη 16 πρωτεϊνικών προϊόντων που καταναλώνονται συχνά στις ΗΠΑ, διαπιστώθηκε πώς τα προϊόντα υψηλής επεξεργασίας περιείχαν περισσότερα μικροπλαστικά, όπως οι κοτομπουκιές, που περιείχαν τα περισσότερα ανά γραμμάριο κρέατος. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν μεγαλύτερη επαφή με τον πλαστικό εξοπλισμό παραγωγής τροφίμων.
- Να επιλέγουμε ρούχα από φυσικές ίνες. Τα συνθετικά υφάσματα, κατά την πλύση τους, απελευθερώνουν πολύ μεγάλη ποσότητα μικροπλαστικών.
- Να πλένουμε τα ρούχα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και με υγρό απορρυπαντικό, σε πλήρες φορτίο στο πλυντήριό μας, και να προτιμάμε το στέγνωμα στον αέρα.
- Να αποφεύγουμε τα προϊόντα με μικροσφαιρίδια, ελέγχοντάς τα για πολυαιθυλένιο (PE), πολυπροπυλένιο (PP), ή άλλα πλαστικά σωματίδια σε οδοντόκρεμες, προϊόντα απολέπισης, καλλυντικά κ.ά.
- Να ξεσκονίζουμε με βρεγμένο πανί, ώστε να μη διασπείρονται στον αέρα μικροπλαστικά.
- Να φροντίζουμε έπιπλα με επένδυση από ύφασμα πολυπροπυλενίου, π.χ. ένας καναπές, να μην έρχονται σε επαφή άμεσα με το ηλιακό φως, ή ακόμα καλύτερα να κατευθυνόμαστε σε επιλογές που δεν είναι κατασκευασμένες από πλαστικό.
- Τελευταίο, αλλά σημαντικό, να υποστηρίζουμε εταιρείες που έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τη χρήση πλαστικών, που δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα, μειώνουν τις πλαστικές συσκευασίες ή χρησιμοποιούν καινοτόμα υλικά.
Στην έρευνα της αθηΝΕΑς Research για τα πλαστικά μιας χρήσης, όπως είναι τα καλαμάκια ή τα ποτήρια του καφέ, διαβάζουμε πως τα 2/3 από τους 430 και πλέον εκατομμύρια μετρικούς τόνους πλαστικού που παράγονται απορρίπτονται ως απόβλητα ύστερα από μία μόνο χρήση.
Η μικρή και χωρίς σκέψη κίνηση να απορρίπτουμε πλαστικά μιας χρήσης στην καθημερινότητά μας φαίνεται, όμως, ότι κοστίζει πολύ στην ποιότητα της ζωής μας. Ίσως γιατί ο εχθρός είναι «αόρατος» –κι ας εισβάλλει στη ζωή μας τόσο ορμητικά– αρνούμαστε ακόμα και σήμερα να τον πάρουμε στα σοβαρά.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
«Νο Buy Revolution» ή «Ουκ εν τω Πολλώ το Ευ»
Το πώς Προσεγγίζει μια Επιχείρηση το «Καθαρό Μηδέν» Έχει Σημασία
