Μάθημα πρώτον: Η αποδοχή της έλλειψης γυναικείων προτύπων στα ΜΜΕ
“Γιατί δεν έχει κορίτσια εδώ;”, με ρώτησε, δείχνοντάς μου την κυριακάτικη εφημερίδα μας. Μ’ ένα γρήγορο σκάνινγκ είδα ότι είχε δίκιο. Βρήκα μία γυναίκα και επτά άντρες στο πρωτοσέλιδο και το χειρότερο είναι ότι δεν το είχα καν παρατηρήσει. Έπρεπε να μου το κάνει θέμα εκείνη. Δίπλα ήταν ένα γυναικείο περιοδικό. “Είναι όλες εκεί;”, με ρώτησε επίμονα, κάνοντας όλη την κουβέντα ακόμη χειρότερη. Η απάντηση μου ότι η εφημερίδα έχει επιστήμονες, ενώ το περιοδικό παρουσίες από τον χώρο του θεάματος, την τηλεόραση κ.λπ. -χωρίς να τους δίνω λιγότερη αξία- δεν έπεισε καμιά από τις δυο μας. Έχουμε πλέον αποδεχτεί κάποια πράγματα ως λογικά, ενώ είναι εντελώς παράλογα.
Μάθημα δεύτερον: Οι γυναίκες γιατροί δεν πρωταγωνιστούν
“Γιατί δεν υπάρχουν γυναίκες γιατροί να μας πουν για τον κορωνοϊό;” με ρώτησε πάλι όταν παρακολουθούσα με αγωνία τους ειδικούς. “Βεβαίως και υπάρχουν γυναίκες γιατροί, εξίσου καλές και μάλιστα υπήρχαν από την αρχαιότητα”, είπα με ενθουσιασμό. Ξεκίνησα ένα μάθημα από τη μυθολογία με τις Ασκληπιάδες και την πρώτη γυναίκα γιατρό Αγνοδίκη στην αρχαία Αθήνα κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. Έφτασα στην τωρινή εποχή και εκεί είδα την προκατάληψη που ακόμα επικρατεί. Τα νούμερα δεν λένε ψέματα: οι γυναίκες το 2017 ήταν το 50% των γιατρών στις χώρες του ΟΟΣΑ. Γιατί ακόμα εμπιστευόμαστε περισσότερο τους άντρες γιατρούς; Θα ακουγόντουσαν τόσοι έπαινοι αν ήταν μια γυναίκα επικεφαλής σε αυτή την κρίση; Τέλος, το πραγματικό ερώτημα είναι εμείς οι ίδιες μήπως συντηρούμε αυτά τα στερεότυπα με τις επιλογές μας στον τομέα της υγείας μας;
Μάθημα τρίτον: Οι γυναίκες φροντίζουν τα μέλη της οικογένειάς τους
Το έτος 2020 σε μια πανδημία θα φανταζόταν κανείς ότι δεν θα παρέμενε γυναικεία υπόθεση η φροντίδα των μελών μιας οικογένειας, και περισσότερο των ηλικιωμένων. Ωστόσο, μια γρήγορη ματιά δείχνει ότι σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου οι οικογενειακοί δεσμοί είναι ισχυροί και παραμένουν έτσι, η αγωνία ήταν πώς μπορεί να φροντίσει τους μεγάλους και μικρούς χωρίς να κολλήσουν οι μεν τους δε. Αν έπαιρνα ένα ευρώ για κάθε φορά που άκουγα την ερώτηση “γιατί δεν μπορώ να δω την γιαγιά και τον παππού”, θα είχα γίνει πλούσια αυτές τις εβδομάδες. Η πραγματικότητα είναι ότι οι γυναίκες, τα πιο δυνατά τους χρόνια, αυτά μεταξύ των 30-50, παράλληλα με το να ασχολούνται με την κατάκτηση στόχων στην καριέρα τους ή και τη δημόσια ζωή, ασχολούνται με τη φροντίδα άλλων δυο γενιών. Ήρθε η πανδημία για να μας δείξει ότι χρειαζόμαστε κλώνο για να κάνουμε όσα έχουμε επωμιστεί.
Μάθημα τέταρτον: Η αγωγή των παιδιών είναι δουλειά της μαμάς – ακόμα και εν μέσω κρίσης
Στην Ελλάδα λέμε “έχω δύο παιδιά”, αν και το σωστό θα ήταν “μεγαλώνω δύο παιδιά”. Ήρθε αυτή η κρίση για να μας βάλει στην εξίσωση και το “διδάσκω”. Ποιες το κάνουν αυτό και μπορούν να δουλεύουν απρόσκοπτα την ίδια στιγμή; Δεν ξέρω πόσοι άντρες έκατσαν σπίτι τους ή είναι ακόμα εκεί, ώστε να βάζουν τα παιδιά τους μπροστά από τον υπολογιστή κάθε μέρα, αλλά έχω την αίσθηση ότι οι γυναίκες πήραν πάνω τους και αυτό. Όπως γράφει και ένα άρθρο στον Guardian, επιστρέψαμε σε νοικοκυρές της δεκαετίας του ’50. Οι γυναίκες κάνουν όλο και περισσότερη εργασία στο σπίτι και η βοήθεια στη σχολική εκπαίδευση είναι ένα ακόμα κομμάτι του ψηφιδωτού.
Μάθημα πέμπτον: Το groupthink κάνει κακό και προάγει ανισότητες
Αυτή η κρίση που μας έβαλε όλες και όλους μέσα, μας έδωσε και την ευκαιρία να είμαστε “κοντά από μακριά” (together apart) με την τεχνολογία. Περάσαμε άπειρο χρόνο στα ατελείωτα Zoom, Google Meet και Houseparty τις τελευταίες εβδομάδες. Ωστόσο, οφείλουμε να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία όχι για να αλλάξουμε τη δική μας ζωή, αλλά για το γενικότερο καλό. Για παράδειγμα, οι γυναίκες γενικά δυσκολεύονται να πάνε σε εκδηλώσεις που πάντα είναι μεταξύ 7-9 το βράδυ, τη χειρότερη δυνατή ώρα όταν έχεις μικρό παιδί. Τώρα γίνονται διαδικτυακά αυτές οι εκδηλώσεις με δυνατότητα κάποιες φορές να δει κανείς μετά το βίντεο – μια σημαντική διευκόλυνση. Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε αυτή την προσπάθεια; Πολλές φορές ακούμε μόνο απόψεις που μας αρέσουν, ενώ καταδικάζουμε φωνές από πριν και ως αποτέλεσμα μένουμε κλειστοί σε νέες ιδέες. Για παράδειγμα, δεν βλέπουμε πόσο προβληματικό είναι ότι τα πάνελ έχουν σχεδόν πάντα μόνο άντρες με μια γυναίκα ως συντονίστρια. Η κόρη μου παρακολούθησε το τελευταίο της Women Act που είχε δυο γυναίκες και έναν άντρα και εντυπωσιάστηκε, όχι που είδε εμένα στην οθόνη, αλλά γιατί ήμασταν περισσότερες. Οι εντυπώσεις μετράνε σε όλες τις ηλικίες.
Ωστόσο, δεν χρειάζεται να έρθει το δικό σας παιδί να σας πει κάποια πράματα για να καταλάβετε ότι θέλει φρεσκάρισμα η άποψή σας για το τι είναι ισότητα σήμερα και πώς επηρεάζει την καθεμία και καθένα μας. Καταλήγω στο εξής: είναι δεδομένο ότι θέλουμε να μεγαλώσουμε πολίτες που θα αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο για τις ίδιες και τους ίδιους, καθώς και τη χώρα. Θέλουμε τα παιδιά μας να μας ξεπεράσουν σε κατορθώματα, με τον ίδιο τρόπο που θέλουμε να είναι ευτυχισμένα και υγιή στη ζωή τους. Αυτό θα γίνει μόνο αν ακούμε τις παρατηρήσεις τους, κατανοούμε από που πηγάζουν οι προβληματισμοί τους και αλλάζουμε κι εμείς στάση, όπως αλλάζουν και τα παιδιά μας.
