Το 2001, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και ο υπουργός Εργασίας Τάσος Γιαννίτσης διαπίστωσαν ότι οι τεράστιες δαπάνες για τις συντάξεις οδηγούν τη χώρα στα βράχια. Στην εισήγησή του προς το εκτελεστικό γραφείο και την κυβερνητική επιτροπή, ο Κώστας Σημίτης είπε ότι «το πρόβλημα θα γίνει έντονο το έτος 2010 αν δεν λάβουμε τώρα αποφάσεις».
Η αντίδραση των περισσότερων κυβερνητικών στελεχών ήταν αρνητική. H στάση όλων των άλλων κομμάτων και των συνδικάτων ήταν πολύ χειρότερη. Υποδέχτηκαν τις ήπιες προτάσεις Γιαννίτση με πρωτοφανή ουρλιαχτά, διαδηλώσεις με φέρετρα και άλλα παρεμφερή. Ο Κώστας Σημίτης είχε δύο επιλογές: είτε να επιμείνει, οπότε θα έπεφτε η κυβέρνηση, είτε να υποχωρήσει, οπότε θα έπεφτε στο μέλλον η χώρα οικονομικά.
Προτίμησε το δεύτερο και, πράγματι, η εισήγησή του απεδείχθη προφητική. Το 2010 η Ελλάδα πτώχευσε, αφού χρειάστηκε να πληρώσει 200 δισεκατομμύρια ευρώ στο ασφαλιστικό σύστημα. Όμως, ούτε η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ τη γλίτωσε. Έπεσε στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
To 2023, o Emmanuel Macron αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα. Προτίμησε, αντίθετα από τον Κώστα Σημίτη, την πρώτη επιλογή. Πέρασε στη Βουλή μια ήπια ασφαλιστική μεταρρύθμιση με προεδρικό διάταγμα, αποφεύγοντας να τη θέσει σε ψηφοφορία, αφού δεν είχε την απόλυτη πλειοψηφία. Και το πλήρωσε –μαζί και με άλλα– με κατακόρυφη πτώση στις βουλευτικές εκλογές.
Το κόμμα του βρέθηκε στον πρώτο γύρο των εκλογών πίσω και από τα δύο άκρα. Στον δεύτερο γύρο διασώθηκε εν μέρει επειδή λειτούργησε μία ακόμη φορά αυτό που πλέον αποτελεί συνήθεια στις γαλλικές εκλογές από το 2012. Όλα τα κόμματα συνεργάζονται για να απομονώσουν το δεξιό άκρο, τον Εθνικό Συναγερμό (RN) της Le Pen. Πρώτευσε έτσι το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP) –το παλιό ήταν το 1936– και το κόμμα του Macron ήρθε δεύτερο.
Ο «Υγειονομικός Κλοιός» Σταδιακά Χαλαρώνει
Είναι όμως χρήσιμο να επισημάνουμε ότι αυτή η συνεργασία για την απομόνωση της άκρας δεξιάς, που αποκαλείται από τους δημοσιογράφους «υγειονομικός κλοιός» (cordon sanitaire), διαρκώς χαλαρώνει. Το 2017, ο Macron νίκησε τη Le Pen με 66%-34%. Το 2022 με 58,5%-41,5%. Και στις χτεσινές εκλογές, παρότι τρίτο κόμμα, διπλασίασε τις έδρες της στη Βουλή.
Είναι πιθανόν στις επόμενες εκλογές ο «υγειονομικός κλοιός» να μη λειτουργήσει, για δύο λόγους. Αφενός, ο Εθνικός Συναγερμός ως αντιπολίτευση δεν θα υποστεί τη φθορά της εξουσίας. Αφετέρου, η Le Pen έχει κάνει τόσες κωλοτούμπες που για πολλούς Γάλλους δεν θεωρείται πλέον ακροδεξιά. Και σίγουρα το 34% των Γάλλων που την ψήφισαν στον πρώτο γύρο δεν είναι φασίστες. Οι δε αγορές δεν έδειξαν κανένα σημάδι ανησυχίας με την πρωτιά της Le Pen στον πρώτο γύρο. Ίσως στον δεύτερο γύρο λειτούργησε εναντίον της και η δημόσια στήριξη που εξέφρασε υπέρ της ο Putin.
Γεγονός είναι ότι η ψηφοφορία του δεύτερου γύρου είχε περισσότερο πείσμα από εκείνη του πρώτου. Όπως γράφει στο Kreport ο Γιώργος Σεφερτζής, το ποσοστό συμμετοχής στον δεύτερο γύρο θα έπρεπε να είναι μικρότερο από εκείνο του πρώτου, καθώς αφορούσε 501 εκλογικές περιφέρειες αντί των 577. Ωστόσο, πλησίασε το 70% έναντι του 65,5% του πρώτου γύρου. Είναι φανερό ότι αυτό το πείσμα δεν ήταν αυθόρμητο. Ήταν αποτέλεσμα της καθοδήγησης των κομμάτων.
Οι Δύο Επιλογές του Macron
Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο πρώτευσε, αλλά δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία. Δεδομένου ότι το Σύνταγμα του απαγορεύει να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές για ένα έτος, ο πρόεδρος Macron έχει δύο επιλογές.
α) Να αναθέσει τη διακυβέρνηση της χώρας για ένα έτος σε μεταβατική κυβέρνηση τεχνοκρατών, με πρωθυπουργό την πρόεδρο του ΕΚΤ Christine Lagarde ή άλλο συναφές πρόσωπο.
β) Να αναθέσει τη διακυβέρνηση της χώρας σε πρόσωπο αποδεκτό από μετριοπαθείς τόσο του δεξιού μπλοκ όσο και του Νέου Λαϊκού Μετώπου (ο Mélenchon που αρνείται να διαπραγματευτεί διαθέτει περίπου μόνο 72 από τις 182 έδρες). Πιστεύω ότι ο Macron μπορεί να κυβερνήσει κάνοντας κάποιες συμμαχίες με τη δεξιά και με ένα μέρος της μετριοπαθούς αριστεράς. Το πρόβλημα όμως δεν εξαντλείται στα κουκιά στη Βουλή. Επεκτείνεται στο ότι οι Γάλλοι στην πλειοψηφία τους «απεχθάνονται» τον σημερινό πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ο πρόεδρος Macron έχει επανειλημμένα δείξει ότι είναι αλαζών και υπεροπτικός απέναντι στους Γάλλους, τους οποίους στο παρελθόν έχει χαρακτηρίσει «αγράμματους αδαείς» (ignorants illettrés) και αυτό έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη της χώρας, που του έδωσε το παρατσούκλι «Δίας». Και το αίτημα της ανατροπής της μακρονικής μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού επανήλθε στις επινίκιες δηλώσεις των ηγετών του Λαϊκού Μετώπου (όχι μόνο του Mélenchon, αλλά και των σοσιαλιστών).
Υπάρχει λοιπόν και μια τρίτη επιλογή: να παραιτηθεί ο Macron από πρόεδρος και να ανοίξει η διαδικασία για προεδρικές πλέον εκλογές. Θα είναι η κατάληξη της επιλογής που είχε απορρίψει το 2001 ο Κώστας Σημίτης.
Ηθικό Δίδαγμα
Όταν μια κοινωνία δεν μπορεί να κατανοήσει το συμφέρον της και προτιμάει με μανία τον τζίτζικα του προσωρινού οφέλους από τον μέρμηγκα της μακροπρόθεσμης ασφάλισης και ασφάλειας, τότε κανείς δεν μπορεί να τη συγκρατήσει με οποιοδήποτε μέσο.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Απροετοίμαστοι στο Ενδεχόμενο Νέας Πανδημίας
Με Σταθερή Πυξίδα την Επομένη των Ευρωεκλογώ
Η Ιδεολογικοποίηση της Αποχής δεν Πείθει
