Για όλες τις εκλογές ισχύει ο κανόνας: υπερψηφίζει ο καθένας το, κατά τη γνώμη του, μη χείρον. Ο κανόνας ισχύει βέβαια για αυτούς που πιστεύουν, όπως ο Churchill, ότι ο κοινοβουλευτισμός είναι το χειρότερο καθεστώς, αν εξαιρέσεις όλα τα άλλα.
Το ΚΚΕ, για παράδειγμα, προτίμησε την αποχή από τις εκλογές του 1946 επειδή δεν πίστευε στον κοινοβουλευτισμό. Βέβαια, την αποχή τη δικαιολόγησε φορτώνοντάς την στη δεξιά τρομοκρατία και νοθεία. Με αυτό το επιχείρημα προσεταιρίστηκε στην αποχή και αστούς πολιτικούς (Καφαντάρης, Τσουδερός, Καρτάλης κ.ά.). Αλλά το επιχείρημα δεν με πείθει. Οσηδήποτε νοθεία και τρομοκρατία και αν υπήρχε, θα έβγαζε ικανό αριθμό βουλευτών, αφού, όπως δήλωνε, αντιπροσώπευε το 50% των ψηφοφόρων. Θα μπορούσε έτσι να αντισταθεί καλύτερα στη δεξιά τρομοκρατία που κατήγγελλε.
Δεν με πείθουν επίσης και όσοι σήμερα προσπαθούν να δώσουν ιδεολογική χροιά στην αποχή. «Όλοι ίδιοι είναι», «απατεώνες», «ανίκανοι» και άλλα συναφή συνοψίζουν μια κατηγορία επιχειρημάτων προς αυτή την κατεύθυνση. Κανείς όμως δεν διαθέτει απατεωνόμετρο ή ανικανόμετρο για να μας βεβαιώσει ότι όλοι διαθέτουν αυτές τις «αρετές» στον ίδιο βαθμό και συνεπώς ότι δεν υπάρχει το μη χείρον.
Μια άλλη κατηγορία επιχειρημάτων αποχής, με αριστερό άρωμα κι αυτή, είναι ότι οι εκλεγμένες κυβερνήσεις δεν είναι αυτές που πραγματικά κυβερνούν. Είναι τα μονοπώλια, οι πολυεθνικές εταιρείες, τα μεγάλα συμφέροντα, τα διευθυντήρια κ.λπ. που επιβάλλουν τη θέλησή τους στις κυβερνήσεις. Ούτε αυτά τα επιχειρήματα είναι πειστικά, διότι με τα ίδια επιχειρήματα άλλα κόμματα –όχι μόνο αριστερά– αρνούνται την αποχή. Μετέχουν στις εκλογές και περιμένουν ψήφο από ψηφοφόρους με αυτές τις πεποιθήσεις.
Γενικά, δεν μου φαίνονται πειστικές οι ερμηνείες που ιδεολογικοποιούν την αποχή από τις εκλογές. Πιστεύω ότι αποτελούν άλλοθι στη βαρεμάρα (πείτε το και κούραση) του να χάσει κανείς μισή μέρα για να πάει να ψηφίσει. Αυτό ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό στις ευρωεκλογές που έρχονται σε λίγες μέρες. Σε δημοσκόπηση της εταιρείας QED (25 Μαΐου) διαπιστώθηκε το παράδοξο, πλησιάζοντας στις ευρωεκλογές, να πληθαίνουν όσοι νιώθουν πλήξη και θεωρούν αγγαρεία την υποχρέωση να ψηφίσουν: αυξήθηκαν στο 42% από 35% που ήταν πριν από ένα δεκαπενθήμερο.
Ποιοι Ευθύνονται για την Αποχή από τις Κάλπες;
Πού οφείλεται όμως αυτή η βαρεμάρα; Γιατί συναντάται σε τόσο βαθμό στις ευρωεκλογές και όχι στις εθνικές εκλογές; Νομίζω πως έχουν ευθύνη, πρώτον, οι κομματικές ηγεσίες των χωρών-μελών, δεύτερον, οι ίδιοι οι θεσμοί της ΕΕ και, τρίτον, τα ΜΜΕ.
Πρώτον: Δεκατρείς μέρες πριν από τις εκλογές (στις 27 Μαΐου), ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατήγγειλε από την Κέρκυρα όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης λέγοντας: «Και λυπάμαι, λυπάμαι πράγματι, διότι από την αντιπολίτευση δεν ακούμε τίποτα για την Ευρώπη. Τίποτα απολύτως». Την ίδια στιγμή, όμως, πρόσθεσε: «Η εντολή την οποία θέλω να δώσετε αυτήν τη στιγμή στη Νέα Δημοκρατία είναι μια εντολή που δεν θα επιτρέπει σε κανέναν να αμφισβητήσει το βράδυ της 9ης Ιουνίου ότι η κυβέρνηση διαθέτει απόλυτη πολιτική νομιμοποίηση να συνεχίσει ακριβώς αυτές τις μεγάλες αλλαγές για τις οποίες εκλέχτηκε τον Ιούνιο του 2023». Ανακάτεψε, δηλαδή, και αυτός τους εθνικούς στόχους με τους υπερεθνικούς ευρωπαϊκούς στόχους.
Τα δε κόμματα της αντιπολίτευσης, ορισμένα από αυτά, φτάνουν να τάζουν λαγούς με δισεκατομμύρια πετραχήλια. Π.χ., ο ΣΥΡΙΖΑ τάζει μείωση φορολογίας για όσους έχουν εισόδημα 8.300 ευρώ το μήνα (100.000 τον χρόνο)! Θυμίζοντάς μου το «πρόγραμμα Θεσσαλονίκης» του Αλέξη Τσίπρα τον Σεπτέμβριο του 2014, προάγγελο της νίκης του Ιανουαρίου του 2015.
Δεύτερον: Για τους θεσμούς της ΕΕ είναι γνωστό το «δημοκρατικό έλλειμμα» ως αίσθημα έλλειψης προσβασιμότητας ή έλλειψης εκπροσώπησης του απλού πολίτη στα θεσμικά όργανα της ΕΕ – ένα χάσμα μεταξύ των εξουσιών των θεσμικών οργάνων και των πολιτών, που νιώθουν αδύναμοι να επηρεάσουν τις αποφάσεις αυτών των οργάνων. Η τοποθέτηση στα ευρωψηφοδέλτια ατόμων με χαρακτηριστικά lifestyle ενίσχ
Τρίτον: Τέλος, ο ρόλος των ΜΜΕ συνέβαλε στην αποξένωση του πολίτη από τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, στις 23 Μαΐου έγινε debate μεταξύ των πέντε υποψήφιων προέδρων της Κομισιόν, που θα εκλεγούν από το Ευρωκοινοβούλιο μετά τη λήξη της θητείας της Ursula von der Leyen και τις ευρωεκλογές. Οι υποψήφιοι είναι 7, αλλά στο debate δεν προσκλήθηκαν οι υποψήφιοι των δύο ακροδεξιών κομμάτων. Η σχετική ειδησεογραφία στα ελληνικά ΜΜΕ ήταν οριακή, στις μέσα σελίδες των εφημερίδων. Αν επρόκειτο για ελληνικές εκλογές, το debate θα φιλοξενούνταν σε όλα τα κανάλια της τηλεόρασης.
Για ποια Ευρώπη Συζητάμε στην Ελλάδα;
Παρά τη βαρεμάρα της, η ελληνική κοινωνία σήμερα, αντίθετα με το 2015, τοποθετείται υπέρ της παραμονής της χώρας μας στην ΕΕ, αλλά πιστεύω ότι αυτά τα σκαμπανεβάσματα παρατηρούνται επειδή η πλειονότητα βλέπει την ΕΕ αποκλειστικά ως λεφτόδεντρο, χωρίς να την ενδιαφέρει κάτι άλλο. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Macron, ήδη εδώ και ένα μήνα, έχει χαρακτηρίσει την Ευρώπη «θνητή» και στις 27 Μαΐου, σε κοινό άρθρο με τον καγκελάριο της Γερμανία Scholz, δήλωσε ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της, ειδάλλως κινδυνεύει να δει τον τρόπο ζωής της να υπονομεύεται». Μεταξύ άλλων, προτείνουν την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών με ενιαίο πλαίσιο για πτωχεύσεις, φορολογία, επενδύσεις. Αυτά είναι σημαντικά βήματα προς την ολοκλήρωση της ΕΕ. Αλλά ποιος τα συζητάει στην Ελλάδα;1
Τελικά, βλέπω ότι η πλειονότητα αυτών που δεν βαριούνται θα ψηφίσει με κριτήριο την αντιμετώπιση όχι των ευρωπαϊκών, αλλά των ελληνικών προβλημάτων. Ποια είναι αυτά; Ας τα κρίνει καθένας από εμάς. Πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ απεφάνθη ότι «το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας είναι… ο Μητσοτάκης»!²
***
¹ Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ συνόψισε πριν από ένα μήνα με τρόπο εύληπτο και κατανοητό η κ. Άννα Διαμαντοπούλου στο https://tinyurl.com/3tmhpsuh
2 Φάμελλος, Βουλή, 24 Μαΐου
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Αύξηση Θερμοκρασίας Κατά 1°C: Επηρεάζεται το Παγκόσμιο ΑΕΠ;
