Ακούτε έντεχνη μουσική; Πόσο συχνά; Ποιος είναι ο αγαπημένος σας δημιουργός; Είναι ένα είδος μουσικής που συγκινεί τους νέους ανθρώπους σήμερα; Πόσες φορές ακολουθείτε τους αγαπημένους σας μουσικούς σε συναυλίες στο εξωτερικό;
Η έντεχνη μουσική ασκεί επιρροή σε πολλές πτυχές της πολιτιστικής ζωής, με συνθέσεις που ενσωματώνουν στοιχεία από διάφορα μουσικά είδη. Η σημαντικότητά της έγκειται όχι μόνο στην ιστορική της αξία, αλλά και στην ικανότητά της να προάγει την αισθητική καλλιέργεια και να προσφέρει έναν χώρο για αυτοσυναίσθηση και κοινωνική συνοχή. Θα έχει άραγε το ίδιο αποτύπωμα στο μέλλον; Θα έχει την ίδια μορφή;
Ο Δημήτρης Μαραμής είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους συνθέτες της γενιάς του, με σπουδές πιάνου και σύνθεσης στο Royal Welsh College of Music and Drama στη Μεγάλη Βρετανία αλλά και στο Αττικό Ωδείο. Συναντηθήκαμε και μιλήσαμε λίγο πριν αναχωρήσει για τη συναυλία του στις Βρυξέλλες, όπου θα έπαιζε μαζί με τους αγαπημένους του συνεργάτες το έργο «Ο Τελευταίος Έρωτας».
Ο Συνθέτης…
Η πορεία του χαρακτηρίζεται από πολυετείς συνεργασίες με κορυφαίους πολιτιστικούς οργανισμούς της Ελλάδας, ενώ η καλλιτεχνική του δράση έχει επεκταθεί και σε διεθνές επίπεδο, με παρουσία στις ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία, στην Ισπανία, στην Ελβετία, στο Βέλγιο και στο Λουξεμβούργο.
Με επτά προσωπικούς δίσκους στο ενεργητικό του, έχει επίσης συνθέσει μουσική για 43 θεατρικές παραστάσεις, καθώς και για κινηματογραφικές παραγωγές και τηλεοπτικά προγράμματα. Από το 2018, κατέχει τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Δελφών «Λάλον Ύδωρ», συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της πολιτιστικής ταυτότητας του θεσμού. Η επιρροή του στην ελληνική μουσική σκηνή είναι αδιαμφισβήτητη, με έργα που αναδεικνύουν την αισθητική του ματιά και την ευρύτητα του ταλέντου του, διατηρώντας πάντα την ισορροπία μεταξύ της παράδοσης και της σύγχρονης δημιουργίας.
Η Συνέντευξη…
Έχετε συνθέσει για το θέατρο, τον κινηματογράφο, αλλά και ανεξάρτητα έργα. Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείτε όταν δουλεύετε για διαφορετικά είδη τέχνης; Ποιες είναι οι επιρροές;
Η δημιουργία οποιουδήποτε έργου ξεκινά πάντα από το μηδέν. Ο δημιουργός μοιάζει με ένα παιδί που ανακαλύπτει εκ νέου τον κόσμο. Παρόλο που η γνώση και η εμπειρία λειτουργούν ως θεμέλια, η έμπνευση είναι κάθε φορά μια εντελώς νέα περιπέτεια. Συνήθως, πριν ξεκινήσω οποιαδήποτε διαδικασία, πραγματοποιώ εκτενή έρευνα, είτε αυτή αφορά μουσική, είτε τεχνικές λεπτομέρειες, είτε ιστορικές αναφορές, είτε… αναδρομές στην αυτοβιογραφική μνήμη μου.
Συχνά συνεργάζεστε με μεγάλους ερμηνευτές. Πείτε μας για τη νέα σας δουλειά που παρουσιάζεται στις Βρυξέλλες. Ποιο είναι το θέμα του έργου και τι αποτέλεσε την κύρια πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία του;
Η αφορμή για αυτή την ευτυχή συνάντηση με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, τον Θοδωρή Βουτσικάκη και εμένα ήταν σαφώς η πρόταση των Βρυξελλών. Ωστόσο, η βαθύτερη αιτία πίσω από αυτή την αφορμή ήταν η καλλιτεχνική και αισθητική συγγένεια που μας ενώνει. Το θέμα μας αφορούσε τον ώριμο, τον δυνατό, τον «Τελευταίο Έρωτα». Μετά την ολοκλήρωση της συναυλίας μας, μια σημαντική προσωπικότητα του Ευρωκοινοβουλίου που βρισκόταν στο κοινό σχολίασε πως αυτό που παρακολούθησε ήταν «η απάντηση στη βαρβαρότητα». Το κρατάω αυτό!
«Όταν βιώνεις έναν αληθινό, μεγάλο έρωτα, νιώθεις ότι ζεις τον “τελευταίο” έρωτα. Όταν βρίσκεσαι μέσα στη δίνη ενός μεγάλου έρωτα, δεν σκέφτεσαι ότι θα υπάρξει κι άλλος σαν αυτόν. Συνεπώς, ένας μεγάλος έρωτας είναι σαν να είναι ο “τελευταίος” έρωτας».
Πώς ορίζεται ο ώριμος και δυνατός «Τελευταίος Έρωτας» στη σύγχρονη κοινωνία και ποια είναι τα χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν;
Όταν είσαι έφηβος, ή γενικά κάτω των 30, η ζωή σου χαρακτηρίζεται από σπατάλη – και αυτό είναι φυσιολογικό. Ξοδεύεις αλόγιστα χρόνο και ενέργεια. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, επικεντρώνεσαι στην ποιότητα, ελέγχοντας την ποσότητα και περιορίζοντας τις σπατάλες. Ταυτόχρονα, όσο μεγαλώνεις και ωριμάζεις, συνειδητοποιείς ότι οι ευκαιρίες λιγοστεύουν.
Έτσι, όταν βιώνεις κάτι, όπως ο έρωτας, το ζεις πιο έντονα απ’ ό,τι όταν ήσουν νεότερος, με την επίγνωση ότι ίσως να είναι η τελευταία φορά. Δεν υπάρχει εγγύηση για δεύτερη ευκαιρία. Αυτό κάνει τον έρωτα πιο ακραίο και πιο επικίνδυνο. Υπάρχει, όμως, και μια δεύτερη ερμηνεία: όταν βιώνεις έναν αληθινό, μεγάλο έρωτα, νιώθεις ότι ζεις τον «τελευταίο» έρωτα. Όταν βρίσκεσαι μέσα στη δίνη ενός μεγάλου έρωτα, δεν σκέφτεσαι ότι θα υπάρξει κι άλλος σαν αυτόν. Συνεπώς, ένας μεγάλος έρωτας είναι σαν να είναι ο «τελευταίος έρωτας».
Η συμμετοχή της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη και του Θοδωρή Βουτσικάκη προσδίδει ιδιαίτερη δυναμική στο έργο σας. Πώς ήταν η συνεργασία σας μαζί τους και τι πιστεύετε ότι φέρνουν στο έργο;
Μεταφέρουν την ευαισθησία και την εσωτερικότητα μιας αυθεντικής δυναμικής και πάθους, μαζί με τον άψογο επαγγελματισμό, την τελειομανία και την αισθητική ταύτιση με τον ίδιο τον συνθέτη. Αναμφίβολα, έφεραν νέα πνοή στα ήδη υπάρχοντα τραγούδια μου. Έχουμε καλλιτεχνική συγγένεια και η χημεία μας εκπέμπεται πάνω στη σκηνή.
«Χωρίς παράδοση δεν υπάρχει σύγχρονη δημιουργία, ούτε μέλλον. Για να μπορέσεις να πετάξεις, χρειάζεσαι μια σταθερή βάση, και αυτή η βάση είναι η παράδοση».
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας σύγχρονος Έλληνας συνθέτης; Πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής μουσικής σκηνής; Τι θα συμβουλεύατε τους νέους μουσικούς σήμερα;
Η ανασφάλεια και η έλλειψη παιδείας στην ελληνική κοινωνία είναι τα διαρκή προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας Έλληνας δημιουργός. Ο μόνος τρόπος για έναν καλλιτέχνη να εργαστεί ήρεμα πάνω στο όραμά του είναι να αγνοεί αυτά τα εμπόδια. Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει μέλλον για την ελληνική μουσική σκηνή, καθώς κανείς δεν ενδιαφέρεται για αυτήν. Δεν δίνονται ευκαιρίες στους νέους και δεν υπάρχει κανένα οργανωμένο πλαίσιο για τέτοιες πρωτοβουλίες.
Οι τηλεοπτικοί διαγωνισμοί προσφέρουν ευκαιρίες καριέρας μόνο στους κριτές –οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν είναι σπουδαγμένοι με το αντικείμενο–, ενώ όλα τα υπόλοιπα είναι επιφανειακά και χωρίς ουσία. Κυριαρχεί η εικόνα, ο ποπ λαϊκισμός, η ρηχότητα και το εφήμερο. Το μόνο που υπάρχει είναι μεμονωμένες, δυναμικές παρουσίες που δημιουργούν μόνες τους το έργο τους, αντιμετωπίζοντας τεράστιες δυσκολίες.
Αυτές οι «χαραμάδες» καλλιτεχνικής έκφρασης και πολιτισμού κάνουν τη διαφορά και, σε κάποιο βαθμό, βελτιώνουν την κατάσταση. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλώς για το θεαθήναι. Η συμβουλή μου προς τους νέους είναι μία: να ακολουθήσουν το όνειρό τους, γνωρίζοντας όμως ότι όλα θα πηγαίνουν ενάντια σε αυτό που επιθυμούν. Ο πόλεμος θα είναι συνεχής και αδυσώπητος, αλλά υπάρχει γοητεία σε αυτό αν σκληραγωγηθούν, όπως έκανα κι εγώ. Με λίγη δόση μαζοχισμού, μπορείς να το διασκεδάσεις. Στο τέλος της ημέρας, η επιμονή στο «θέλω» σου είναι ιερή!
Κύριε Μαραμή, ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Δελφών, πώς καταφέρνετε να διατηρείτε την ισορροπία ανάμεσα στην παράδοση και τη σύγχρονη δημιουργία;
Χωρίς παράδοση δεν υπάρχει σύγχρονη δημιουργία, ούτε μέλλον. Για να μπορέσεις να πετάξεις, χρειάζεσαι μια σταθερή βάση, και αυτή η βάση είναι η παράδοση. Όταν τακτοποιήσουμε τη γνώση, τα δύο αυτά στοιχεία όχι μόνο ισορροπούν, αλλά είναι και αλληλένδετα.
Έχετε κατακτήσει διεθνή παρουσία, χαρακτηριστική και η τελευταία σας καλοκαιρινή συναυλία στην Κίνα. Πώς αισθάνεστε με την ανταπόκριση του ξένου κοινού; Υπάρχουν διαφορές όσον αφορά την αντίληψη της μουσικής σας ανάμεσα στο ελληνικό και το διεθνές κοινό;
Η μουσική είναι μια πανανθρώπινη και παγκόσμια γλώσσα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δημιουργήσεις ένα καλό και ειλικρινές έργο. Αν το πετύχεις, οποιοδήποτε κοινό με βασικό επίπεδο πολιτισμικής καλλιέργειας θα μπορέσει να το κατανοήσει και να το αγκαλιάσει. Η καλή τέχνη δεν γνωρίζει σύνορα.
Ποια είναι μελλοντικά σας σχέδια;
Έχω λάβει ανάθεση από βελγικό ίδρυμα –το οποίο θα ανακοινώσω όταν έρθει η ώρα του–, που δεν έχει σχέση με την ομογένεια, να συνθέσω ένα νέο έργο κλασικής μουσικής. Το έργο θα είναι για σόλο πιάνο με τον τίτλο «Melancolia» και θα έχει ως έμπνευση πίνακες και φωτογραφίες από άλλους Ευρωπαίους καλλιτέχνες. Αυτός είναι εξάλλου και ο στόχος του ιδρύματος, η δημιουργική και καλλιτεχνική γεφύρωση μεταξύ Ευρωπαίων δημιουργών με διαφορετικές νοοτροπίες και ιδιοσυγκρασίες.
Έχετε κάποιο μουσικό μότο;
Ναι έχω: «Πολέμα».
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Βανέσα Αρχοντίδου | Κατακτώντας Κορυφές
Η Σεξεργασία Είναι ένα Κατάστημα Λιανικής
Αλεξάνδρα Σιγάλα: «Περιμένουμε ως το Γυμνάσιο»
