Τι είναι το KROMA; Πρόσφατα έμαθα για αυτήν τη διεθνή πλατφόρμα σύγχρονης τέχνης και πολιτισμού.
Ποια είναι η αποστολή του; Υποστηρίζει την ανάδειξη του σύγχρονου πολιτισμού, τη στήριξη των Ελλήνων δημιουργών και την καλλιέργεια διεθνών συνεργασιών σε έναν χώρο ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους. Στόχος του; Να καλλιεργηθεί μια διαδραστική σχέση ανάμεσα σε νέους δημιουργούς, καλλιτέχνες και μαθητές, η οποία θα ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και θα συμβάλλει στη διαμόρφωση της σύγχρονης τέχνης και του πολιτισμού.
Ο Γιάννης Σπανούδης είναι ο ιδρυτής και διευθυντής του KROMA. Γνωριστήκαμε στο πλαίσιο της Art Athina στο Ζάππειον Μέγαρο. Εκεί μου παραχώρησε τη συνέντευξη που ακολουθεί, στην οποία μου αναλύει τις αξίες και το όραμα του KROMA.
Photo credit: Ίδρυμα Vodafone
Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε το πρόγραμμα «Planet Art» και πώς σχετίζεται με τη συνεργασία σας με την Art Athina;
Για το ευρύ κοινό, το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής φαντάζει μονότονο και σοβαροφανές. Για τα παιδιά, όμως, είναι μια ακόμη πηγή άγχους, κάτι με το οποίο μεγάλωσαν, ακούν διαρκώς και εξαιτίας αυτού αισθάνονται αδύναμα, γνωρίζοντας ότι το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι κληρονομιά των προηγούμενων γενιών.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το 60% των παιδιών και των νέων βιώνουν «κλιματικό άγχος». Φέτος, θέσαμε ως στόχο να αποφορτίσουμε τα παιδιά από το βάρος του «να σώσουν τον πλανήτη» – δεν χρειάζεται να επιβαρύνουμε τις επόμενες γενιές με όλη την ευθύνη, σωστά; Αντίθετα, τα εμπνέουμε με τέχνη, φαντασία και χιούμορ, δείχνοντάς τους ότι μπορούν να κάνουν τη διαφορά μέσα από μικρές πράξεις και μεγάλες ιδέες.
Photo credit: Constantinos Varotsos
Προσαρμόσαμε, όπως πάντα, το πρόγραμμα στα μέτρα των παιδιών, με δημιουργικό και διασκεδαστικό τρόπο, γιατί αν η αλλαγή δεν είναι ευχάριστη, πώς θα τα εμπνεύσουμε να γίνουν οι σωτήρες του μέλλοντος;
Η μαγεία που δημιούργησαν, οι νέες ιδέες, τα χαμόγελα και τα γέλια τους πλημμύρισαν τον περιστύλιο χώρο του Ζαππείου. Όλα αυτά στο πλαίσιο της Art Athina 2024, όπου το Σαββατοκύριακο 21-22 Σεπτεμβρίου υλοποιήσαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Planet Art». Οι διοργανωτές εμπιστεύονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα του KROMA από το 2017, και τα τελευταία χρόνια αυτή η συνεργασία έχει εδραιωθεί με πλούσιες δράσεις για παιδιά και νέους.
Ποιες είναι οι βασικές αξίες που προάγει το «Planet Art» σχετικά με την τέχνη και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση;
Το «Planet Art» στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των παιδιών για το περιβάλλον, ενθαρρύνοντάς τα να συνδεθούν με τη φύση και να κατανοήσουν τη σημασία της προστασίας της. Μέσα από διασκεδαστικές και δημιουργικές δραστηριότητες, μαθαίνουν να συνεργάζονται, αναπτύσσοντας δεξιότητες επικοινωνίας και επίλυσης προβλημάτων, ενώ εκφράζουν τη δημιουργικότητά τους με φυσικά υλικά και καλλιτεχνικές τεχνικές.
Την επιστημονική επιμέλεια των προγραμμάτων μας έχει η Μαρία-Μανταλένα Σοφρά, έμπειρη παιδαγωγός και υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε πολιτιστικούς οργανισμούς.
Πώς διασφαλίζετε ότι το πρόγραμμα είναι προσβάσιμο σε παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές;
Στη φετινή διοργάνωση το KROMA έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την ισότητα και την ενσωμάτωση, προσφέροντας για πρώτη φορά ένα συμπεριληπτικό πρόγραμμα για παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, με την πολύτιμη συνεισφορά του οργανισμού «Life is for Αll».
Στόχος είναι να εξασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση όλων των παιδιών σε προγράμματα τέχνης, προάγοντας τη δημιουργικότητα σε ένα περιβάλλον που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα. Ανήλικοι με σοβαρές δυσκολίες σε νοητικές, συναισθηματικές και κινητικές λειτουργίες συμμετείχαν σε ειδικά σχεδιασμένες δράσεις, συνεργαζόμενα με άλλα παιδιά, δημιουργώντας από κοινού μικρά έργα τέχνης.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τις συνεργασίες σας με τον οργανισμό «Life is for All» και το πρόγραμμα Vodafone Posidonia;
Το «ταίριασμά» μας με τον οργανισμό «Life is for All» ήταν στιγμιαίο, σαν μια ανάγκη που περίμενε καιρό για την εκκίνηση αλλά και την ανάπτυξή του. Η συνεργασία μας με τις υπεύθυνες του οργανισμού, κυρίες Ελένη Λιβανίου, Ναταλί Μοσχού, Πολύνα Κοσμαδάκη, Τατιάνα Καραπαναγιώτη, Φαίδρα Μπούκουρα και Μαργκώ Χατζηνικολή, υπήρξε εξαιρετική και δημιούργησε υποσχέσεις για περισσότερες συμπεριληπτικές δράσεις εφεξής.
Το «Life is for All» είναι μια πρωτοβουλία και οργάνωση που προωθεί την κοινωνική ένταξη, την ισότητα και την ευαισθητοποίηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ανεξάρτητα από την καταγωγή, την κοινωνική θέση ή άλλες διακρίσεις. Στόχος της είναι η υποστήριξη των πιο ευάλωτων πληθυσμών, η καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η ενδυνάμωση των κοινοτήτων μέσω εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών δράσεων.
Photo credit: Constantinos Varotsos
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Planet Art», η ομάδα του «Life for All» εξασφάλισε τη συμμετοχή παιδιών με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, παρέχοντας κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για παράλληλη στήριξη.
Το KROMA ανέλαβε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του εργαστηρίου «Ανακαλύπτοντας τα Λιβάδια της Ποσειδωνίας», όπου παιδιά 6-12 ετών εξερεύνησαν τον κόσμο των θαλάσσιων φυτών και τη συμβολή τους στην περιβαλλοντική προστασία.
Το εργαστήριο ξεκίνησε με ένα πείραμα με υδρόβια φυτά, αναδεικνύοντας την ικανότητά τους να καθαρίζουν το νερό. Ακολούθησε οικολογική σκυταλοδρομία με διαδραστικούς σταθμούς, όπου παιδιά και ενήλικες έμαθαν πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος, εμπνευσμένες από το πρόγραμμα Vodafone Posidonia. Η δράση ολοκληρώθηκε με δράση καλλιτεχνικής έκφρασης, καθώς οι συμμετέχοντες δημιούργησαν τις δικές τους εκδοχές των Λιβαδιών της Ποσειδωνίας, συνδυάζοντας τη μάθηση με τη δημιουργικότητα.
Το Vodafone Posidonia είναι ένα πρόγραμμα του Ιδρύματος Vodafone σε συνεργασία με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών, στο πλαίσιο περιβαλλοντικών δράσεων. Στόχος του είναι η χαρτογράφηση και προστασία των υποθαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας (Posidonia Oceanica) στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, που λειτουργούν ως πνεύμονας της Μεσογείου. Το πρόγραμμα επιδιώκει να ανακόψει τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις παράκτιες ζώνες, ενώ παράλληλα ευαισθητοποιεί το κοινό για τη μεγάλη οικολογική σημασία αυτών των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Ποιες δραστηριότητες περιλαμβάνει το πρόγραμμα και πώς συμβάλλουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στα παιδιά;
Το διευρυμένο πρόγραμμα του «Planet Art» περιλαμβάνει 17 πολυσυλλεκτικά workshops με θεματικές εμπνευσμένες από διάφορες μορφές τέχνης, όπως ζωγραφική, γλυπτική, κολάζ, αρχιτεκτονική, interactive installations, καθώς και δραστηριότητες όπως eco-quiz, οικολογική σκυταλοδρομία, doodle art, πειράματα και κατασκευές.
Οι ηλικίες και ο αριθμός των συμμετεχόντων είναι προσεκτικά καθορισμένα για τη βέλτιστη διεξαγωγή των εργαστηρίων. Επιπλέον, το «Planet Art» προσφέρει ελεύθερες δραστηριότητες για όλους τους μικρούς επισκέπτες της Art Athina. Η διαδραστική εγκατάσταση Eco Castle μεταμορφώνει παλιές κούτες σε ένα τρισδιάστατο κάστρο γεμάτο σχέδια, ενώ το Kids Radio+ φιλοξενεί ανοιχτό εργαστήριο με doodle art και κατασκευές, προάγοντας τη δημιουργικότητα και την οικολογική ευαισθητοποίηση.
Το KROMA, ως μη κερδοσκοπικός διεθνής φορέας, προωθεί τον ελληνικό πολιτισμό παγκοσμίως και ευαισθητοποιεί το κοινό σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα μέσω της τέχνης. Με το «Planet Art» εμπνέει τη νέα γενιά καλλιτεχνών να εκφράζονται δημιουργικά, να αντιμετωπίζουν προκλήσεις και να συμβάλλουν σε έναν κόσμο όπου η τέχνη φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά και εναρμονίζεται με το περιβάλλον.
Πώς έχουν αντιδράσει οι συμμετέχοντες στα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχετε σχεδιάσει από το 2017;
Photo credit: Constantinos Varotsos
Ο βαθμός ικανοποίησης των συμμετεχόντων στα εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδιάζει το KROMA για την Art Athina από το 2017 κυμαίνεται στο 97,8% (μετρήσεις βάσει απαντήσεων ερωτηματολογίων).
Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε κατά την ανάπτυξη του «Planet Art» και πώς τις ξεπεράσατε;
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που διοργανώνουμε αποτελεί για μας την πρώτη μεγάλη δράση της σεζόν έπειτα από κάθε καλοκαίρι και πραγματικά μας τονώνει δημιουργικά για το υπόλοιπο της χρονιάς. Η συμμετοχή, η χαρά και οι απαντήσεις των παιδιών είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή που θα μπορούσαμε να έχουμε ως απάντηση σε ζητήματα που εμείς οι «μεγάλοι» δυσκολευόμαστε να βρούμε λύσεις. Ίσως η μεγαλύτερη δυσκολία μας είναι το πώς να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον του κοινού και να εντάξουμε όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά στα δημιουργικά μας εργαστήρια.
Ποιο είναι το όραμά σας για την καλλιτεχνική εκπαίδευση των παιδιών στο μέλλον;
Το όραμά μας γι͏α την͏ καλλιτεχνική εκπαίδευση των παιδιών περιλαμβάνει τη δημιου͏ργία ε͏νός χώρου ͏όπου͏ η τέχνη δεν θα είναι μόνο μια δραστηριότητα, αλλ͏ά ένα͏ ͏βασικό εργαλ͏ε͏ίο για μάθηση και ανάπτυξη. Ονειρευόμαστε ένα μέλλον ͏όπου τα παιδ͏ιά θα έχουν͏ πρόσβ͏αση σε προγράμματα που συνδυάζουν τη͏ν τέχνη ͏με τις οι͏κολογικές αξίες͏, τη δ͏ικαιοσύνη στην κοινωνία και τις νέες εξελίξεις. Στόχος μ͏ας ͏είνα͏ι η τ͏έχνη να λειτουργήσει ως εργ͏αλείο για να μάθουν τα παιδιά να σκέφτονται κριτικά, να͏ γνωρίζουν και να δείχνουν τον εαυτό τους, καθώς κ͏αι να͏ κατανοούν τον κ͏όσμο γύ͏ρω τους με έ͏ναν άλλο και πιο συμπε͏ριληπτικό τρόπο.
Ακόμα, οραματιζόμαστε ένα είδος εκπαίδευσης όπου η δουλειά μαζί με τη φα͏ντασί͏α θα είναι βασικές αξίες. Νομίζω, ότι η τέχν͏η μπο͏ρ͏εί να δυναμώσει την ψυχική υγεία του παιδιού και να ͏το βοηθήσει με τις προκλή͏σεις του σύγχρονου κόσμο͏υ.
Μέσα ͏από προγ͏ράμματα που προσφέρουν ͏ασφαλ͏ή χώρο ͏για ͏έκφραση και ελεύθερ͏η σκέψη, το παιδί μπορεί͏ να χτίσει αυτοπεποίθηση, να αναπτύξει ενσυναίσθηση και ͏να βρει τη φωνή του. Η τέχνη δεν συμβάλλει μόνο στην προσωπική τους ανάπτυξη, αλλά και στη διαμόρφωση μιας πιο δίκαιης και ευαισθητοποιημένης κοινωνίας.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Η Εύη Καίσαρη και η Καλλιέργεια των Συναισθημάτων Μετά Μουσικής
