Η σχέση μου με το κρασί δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα καλή. Ξεκίνησε από την παιδική μου ηλικία με τη θεία κοινωνία, εξελίχθηκε στο ημίγλυκο στις ταβέρνες της Θεσσαλονίκης και κατέληξε στα ακριβά κρασιά της ενηλικίωσης, των οποίων τα αρώματα ποτέ δεν εκτίμησα όσο ίσως θα έπρεπε.
Παρ’ όλα αυτά, αποφάσισα να επισκεφτώ το Μπορντό, την αδιαμφισβήτητα παγκόσμια πρωτεύουσα του κρασιού, και η αλήθεια είναι ότι κρασί ήπια – γιατί αν δεν πιεις εδώ κρασί, πού θα πιεις; Μια επίσκεψη που, εν τέλει, θα ήταν ένα ταξίδι γεμάτο γεύσεις, εικόνες και αρώματα.
Στα όρια δύο ποταμών (bord-eau = όρια του νερού), η πόλη αναπτύχθηκε στην πορεία των χρόνων ως πρωτεύουσα της Ακουιτανίας. Είναι εδώ που παντρεύτηκε δύο φορές η Ελεονώρα της Ακουιτανίας, μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες του Μεσαίωνα και η μοναδική που υπήρξε τόσο βασίλισσα της Γαλλίας όσο και της Αγγλίας. Είναι εδώ που, λόγω του κλίματος, του εδάφους και τη θέσης, αναπτύχθηκε η καλλιέργεια των σταφυλιών και η παραγωγή κρασιού.
Το Μπορντό χαρακτηρίζεται ως η πιο σημαντική οινοπαραγωγική περιοχή της Ευρώπης, αν όχι του κόσμου. Η έκταση των αμπελιών καλύπτει περίπου 300.000 στέμματα, χωρισμένα σε πολύ μικρά αγροτεμάχια με πολύ μικρή παραγωγή, τα οποία περιλαμβάνουν και ένα μικρό κτίριο, το λεγόμενο château , δηλαδή επισκέψιμο αγρόκτημα που παράγει κρασί.
Κάθε château οινοποιεί συνήθως 1-2 είδη κρασιού τον χρόνο, τα οποία παράγονται με σταφύλια αποκλειστικά από το συγκεκριμένο αγροτεμάχιο, αλλιώς χάνουν την πιστοποίηση για την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. Αναλόγως της περιοχής, παράγονται λευκά, ροζέ ή κόκκινα κρασιά, με τη μερίδα του λέοντος να καλύπτεται από τα τελευταία (το 90% της παραγωγής).
Σήμερα, κάθε δευτερόλεπτο που περνάει πωλούνται 20 μπουκάλια μπορντολέζικου κρασιού οπουδήποτε στην υφήλιο, με τα ⅔ αυτών να πωλούνται στην ίδια τη Γαλλία. Στην περιοχή δε του Μπορντό, η βιομηχανία κρασιού καλύπτει 55.000 θέσεις εργασίας. Και εκεί συνειδητοποιώ πόσο σημαντικό είναι το κρασί για την περιοχή.
Το εντυπωσιακό είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις η παραγωγή έχει ήδη πωληθεί (sold out) πριν καν δημιουργηθεί. Παρ’ όλα αυτά, οι τοπικοί οινοπαραγωγοί διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι η νέα γενιά προτιμά πλέον την μπίρα αντί του κρασιού.
Ταξιδεύοντας στον Κόσμο του Κρασιού Μέσω της Τεχνολογίας
Το πιο σημαντικό μουσείο της πόλης είναι «Η Πόλη του Κρασιού», ένα 7ώροφο μουσείο αφιερωμένο στο κρασί. Το ιδιαίτερο σχήμα του είναι εμπνευσμένο από τη ροή του κρασιού όπως σχηματίζεται πέφτοντας στο ποτήρι. Αρκετά σύγχρονο, σου προσφέρει τη δυνατότητα να ανατρέξεις στην ιστορία του κρασιού, αλλά και να αποκομίσεις πολύτιμες πληροφορίες για το πού και το πώς παράγεται σήμερα. Διαδραστικό, σε βαθμό ίσως παραπάνω από όσο χρειάζεται, με ήχους, βίντεο, μυρωδιές και ελάχιστο κείμενο, πρότυπο μουσείου σε ό,τι αφορά τη διάδραση και την καινοτομία, με χρήση δημιουργικού storytelling.
Στους ορόφους μπορεί κανείς να δει και να μάθει την ιστορία του κρασιού από την αρχαιότητα έως σήμερα, ποικιλίες κρασιών, πώς να «πατάει» τα σταφύλια, αλλά και να ενημερωθεί για τις σύγχρονες τάσεις του κρασιού – ο ρόλος της γυναίκας στην οινοπαραγωγή, βιολογικά κρασιά και κρασιά χωρίς αλκοόλ είναι τα τελευταία trend. Και η θεωρία γίνεται πράξη όταν το ίδιο βράδυ επισκέπτομαι τυχαία ένα wine bar για οινογνωσία, το οποίο προσφέρει μόνο 100% βιολογικές ετικέτες κρασιών που παράγονται από γυναίκες.
Στον τελευταίο όροφο του μουσείου, ο επισκέπτης μπορεί να δει όλη την πόλη απολαμβάνοντας ένα ποτήρι κρασί, το οποίο περιλαμβάνεται στο εισιτήριο. Ανάμεσα στις 10 επιλογές που έχουμε υπάρχει και ένα ελληνικό, παρά το γεγονός ότι η ελληνική παραγωγή ισοδυναμεί μόλις με το 1% της παγκόσμιας, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία που έχουν ποσοστό άνω του 15% η καθεμία.
Γαστρονομικές και Άλλες Διαδρομές στην Πόλη
Σε μια πόλη περίπου του ενός εκατομμυρίου ο πληθυσμός περίπου των 70 χιλιάδων φοιτητών προσεγγίζει πολύ το μέγεθος και την αναλογία της Θεσσαλονίκης, με τα διαφόρων ειδών στέκια να δίνουν παλμό στην πόλη. Καφέ, μπιστρό, εστιατόρια ή συνδυασμός αυτών, καθώς μπορεί να κάθεσαι στο μπαρ και να απολαμβάνεις το κοκτέιλ σου ενόσω στο διπλανό τραπέζι σερβίρονται μισελενάτα πιάτα.
Είναι γνωστό ότι η Γαλλία φημίζεται για τη γαστρονομία της, αλλά απ’ όλες τις γαλλικές πόλεις που έχω επισκεφτεί το Μπορντό φαίνεται να προπορεύεται. Ψάχνοντας να δω πού να φάω, συνειδητοποίησα ότι τα περισσότερα εστιατόρια είναι μικρά και cozy, που προφέρουν μενού value for money 3, 4, 5 ή ακόμα και 7 πιάτων, πείθοντας ακόμα και τους πιο δύσπιστους, σαν και μένα, να δοκιμάσουν.
Δοκίμασα το Bouchon Bordelais και για γκουρμέ ήταν καλό, ωστόσο γύρισα τον κόσμο ανάποδα για να βρω την κρέπα που δεν παραλείπω ποτέ να φάω στη Γαλλία. Βέβαια, είχε «χρώματα και αρώματα» Μπορντό και ήταν σε σχήμα λουλουδιού. Για πιο χαλαρές πρωινές απολαύσεις, μπορεί κάποιος να προσεγγίσει το Cafe Brazza.
Πέρα όμως από τους φοιτητές, καθώς το Μπορντό βρίσκεται σε απόσταση μόλις 2,5 ωρών, πολλοί Παριζιάνοι επιλέγουν την πόλη για αναψυχή, είτε κάνοντας μια σύντομη εξόρμηση είτε για να μείνουν στο εξοχικό τους. Η πόλη εξακολουθεί να αναπτύσσεται, με έκταση ίσως δυσανάλογη σε σχέση με τον πληθυσμό της, αλλά παραμένει αυθεντικά γαλλική, με τις απεργίες και τις διαδηλώσεις να είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν πριν από ένα χρόνο οι διαδηλώσεις για την αύξηση του ορίου σύνταξης, κατά τις οποίες καταστράφηκαν από τη φωτιά οι ιστορικές ξύλινες πόρτες του Δημαρχείου, που είχαν ιστορία σχεδόν τριών αιώνων.
Στέκομαι στην κεντρική πλατεία της πόλης. Απέναντι από την Όπερα, που έχει στοιχεία ελληνιστικής αρχιτεκτονικής, βρίσκεται το ξενοδοχείο Intercontinental. Το γεγονός ότι από την αρχή της λειτουργίας του αυτό το επιβλητικό κτίριο του 1700 ήταν προορισμένο να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο αποδεικνύει τη σπουδαιότητα της πόλης ως προορισμού. Και παρά τη γενική ιδέα που είχα ότι στηρίζεται στο κρασί, στον τουρισμό και στο πανεπιστήμιό της, η μεγαλύτερη βιομηχανία της περιοχής είναι άλλη. Με τις εταιρείες Thales και Dassault να στεγάζουν τις μονάδες παραγωγής των ελικοπτέρων τους εκεί, η αεροναυπηγική και η άμυνα αναδεικνύονται οι πραγματικοί νικητές της πόλης.
Ένα Χωριό Ανάμεσα στους Αμπελώνες ή Αμπέλια ως Εκεί που Φτάνει το Μάτι σου
Στη διαδρομή προς το Σεν Εμιλιόν (Saint-Émilion) με προορισμό ένα château , τα αμπέλια διαδέχονται το ένα το άλλο. Aμπέλια ως εκεί που φτάνει το μάτι σου. Αυτό το αίσθημα της αφθονίας στην εικόνα μόνο με τη θάλασσα το έχω νιώσει. Η εμπειρία στο Château Grand Barrail ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα για έναν μη λάτρη του κρασιού – εκεί έμαθα, εκτός των άλλων, για την ξακουστή ποικιλία του Merlot και τη «σχέση» της… με τα blackberries!
Τα κρασιά που κυριαρχούν στην περιοχή του Σεν Εμιλιόν είναι το Merlot, το Cabernet Sauvignon και το Cabernet Franc. Παρακολουθούσα τους sommelier να ανοίγουν τα μπουκάλια με ευλάβεια και με αργές κινήσεις να αδειάζουν το κρασί στην ειδική κανάτα, με ροή παρόμοια με αυτή που προσπάθησαν να αποτυπώσουν στο κτίριο του Μουσείου του Κρασιού, ώστε εκεί να πάρει αέρα και να βγάλει τα αρώματά του, όπως μου είπαν, και από εκεί στο ποτήρι μας, κάνοντας ένα βήμα πίσω και περιμένοντας να δουν την αντίδραση στο πρόσωπό σου καθώς ο ουρανίσκος σου γεύεται την πρώτη γουλιά και να σε ακούσουν να τους λες αν γεύτηκες το παντζάρι ή τη δρυ από το βαρέλι όπου ήταν αποθηκευμένο το κρασί. Η αλήθεια είναι ότι η μηδαμινή μου εμπειρία δεν μου επέτρεψε να «ακούσω» τίποτα απ’ όλα αυτά. Το κρασί, πάντως, ήταν όντως καλό.
***
Αν κάτι μαθαίνω μέσα από τη γαστρονομική-οινική εμπειρία στο Μπορντό είναι ότι ακόμα και οι πιο δύσπιστοι χρειάζονται μια ταξιδιωτική εμπειρία για να δουν με μια ανοιχτή ματιά πράγματα που ποτέ δεν αποτελούσαν (και ίσως ποτέ δεν θα αποτελούν) κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Επίσης, πως ένα κρασί και ένα βιβλίο ίσως να μην μπορούν να εξαφανίσουν τη δουλειά και τα άγχη μας, αλλά μπορούν ίσως να κάνουν τη ζωή λίγο καλύτερη.
Κι αν προσωπικά δεν έγινα –και ίσως να μη γίνω ποτέ– wine lover, έπειτα από αυτό το ταξίδι κατάλαβα την πραγματική επιρροή του κρασιού σε πολλές εκφάνσεις της ζωής μας, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης κατά τη διάρκεια σχεδόν ολόκληρης της ανθρώπινης ιστορίας.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Σιγκαπούρη, ο Προορισμός που Αγάπησαν οι Άλλοι
Κανάρια Νησιά ή η Ευρώπη στον Ατλαντικό
