“Συγγνώμη, προλαβαίνω να πάρω μια σοκολάτα;”
“Όχι αρχίζει σε λίγο η παράσταση και δεν επιτρέπεται, γιατί θα παίζετε και εσείς.”
Διασχίζοντας την άδεια πλατεία του Θεάτρου Βεάκη, ένα από τα παλαιότερα και πιο ιστορικά θέατρα της Αθήνας, βλέπω πως οι θέσεις του κοινού είναι επί σκηνής. Ο Γιώργος Νανούρης, τοποθετώντας μας εκεί, τόσο κοντά στη δράση, καταργεί τα όρια μεταξύ σκηνής και πλατείας και είναι σαν να μας καλεί να κάνουμε όλοι έναν κύκλο, όπως στην αρχή σεμιναρίων χορού. Αυτόν τον κύκλο που σε κάνει να αισθάνεσαι ασφαλής και εκτεθειμένος παράλληλα.
“Είμαι ο Μιχάλης κι αυτός είναι ο φίλος μου ο Απόστολος.” Ο Μιχάλης Σαράντης, πρωταγωνιστής της παράστασης, μας συστήνεται και μας εξιστορεί την ιστορία του Αίαντα. Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο Αίας, ο μεγαλύτερος πολεμιστής μετά τον Αχιλλέα, και ο Οδυσσέας διεκδικούν τα όπλα του. Οι αρχηγοί των Αχαιών όμως αποφασίζουν να δοθούν στον Οδυσσέα. Ο Αίας θεωρεί την κρίση τους άδικη και αποφασίζει να πάρει εκδίκηση σκοτώνοντάς τους. Το σχέδιό του ματαιώνει η θεά Αθηνά, που του θολώνει το μυαλό και μια νύχτα, νομίζοντας ο Αίας ότι σκοτώνει τους εχθρούς του, σφάζει με μανία τα ζωντανά του στρατοπέδου. Όταν συνέρχεται από τη μανία του και συνειδητοποιεί τι έχει κάνει, μη μπορώντας να αντέξει μια τόσο μεγάλη ντροπή, αυτοκτονεί ατιμασμένος και απεγνωσμένος.
Η πρώτη σκηνοθετική εμπλοκή του Νανούρη με αρχαία τραγωδία αποτυπώνει με απόλυτη επιτυχία την ουσία του αρχαίου δράματος.
Η επιλογή του σκηνοθέτη να αποδοθούν οι εννέα ρόλοι του έργου από έναν ηθοποιό, πηγαίνοντας από τον έναν στον άλλον με αξιοθαύμαστη επιδεξιότητα, τονίζει ακόμη περισσότερο τις διαφορετικές ψυχικές φάσεις που περνάει ο ίδιος ο Αίας κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Ο Μιχάλης Σαράντης -σε μία από της καλύτερες ερμηνείες του- αλλάζει ρόλους σαν να βιώνει ένα ψυχωτικό παραλήρημα, δίνοντας όμως στον καθένα την ψυχή του και το σώμα του.
Δίπλα στον πρωταγωνιστή, δεύτερος αφηγητής, ο ζωγράφος Απόστολος Χατζάρας δημιουργεί μονοτυπίες που ως δια μαγείας ζωντανεύουν μπροστά στο κοινό, όταν ξεγλιστρούν από το γυαλί και τοποθετούνται στον φωτισμένο καμβά. Όπως η σκιά αποτελεί ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο μέσα στο έργο, έτσι και τα έργα του Χατζάρα φέρνουν κάτι από θέατρο σκιών και ενισχύουν το συνεχή διάλογο φωτός και σκότους στην παράσταση, προωθώντας παράλληλα την πλοκή.
Η πρώτη σκηνοθετική εμπλοκή του Νανούρη με αρχαία τραγωδία αποτυπώνει με απόλυτη επιτυχία την ουσία του αρχαίου δράματος, δίνοντας έμφαση στη δυσανάλογη σχέση μεταξύ θείου και ανθρώπινου, δίκαιου και άδικου αλλά και ανάμεσα στον πολιτικό συμβιβασμό και στο ηρωικό ιδεώδες.
Στο τέλος, η σκηνή αδειάζει από θεατές και μένουν μόνο τα έργα του ζωγράφου, γυμνά από τη δραματουργική ένταση της παράστασης. Η σκηνή γίνεται ατελιέ, και οι θεατές παίρνουν φωτογραφίες τα έργα σαν να έχουν έρθει να δουν έκθεση ζωγραφικής.
Φεύγοντας, παίζει στο μυαλό μου το κομμάτι του Max Richter “On the Nature of Daylight” που συνοδεύει τον αυτόχειρα Αίαντα στην αναζήτηση του άμεσου φωτός, του θανάτου του. Ο πρωταγωνιστής περπατά αργά φορώντας την πανοπλία του, αναδυόμενος από το βαθύ σκοτάδι στο εκτυφλωτικό φως λίγο πριν μαχαιρωθεί.
Το έργο παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00.
