Έχουν γραφτεί αμέτρητες βιογραφίες, υπάρχει ένα μουσείο αφιερωμένο σε αυτή, ιστοσελίδες, ταινίες, podcasts, ομάδες φανατικών αναγνωστών της στα social. Οι σελίδες που έχουν γραφτεί γι’ αυτή είναι χιλιάδες και φέτος, με αφορμή τα 250 χρόνια από τη γέννησή της, θα γίνουν ακόμα περισσότερες, αν και εκείνη δεν μπόρεσε να υπογράψει καμία δική της.
Στο πρώτο μυθιστόρημα της Jane Austen που κυκλοφόρησε, το «Λογική και Ευαισθησία», δεν αναφερόταν όνομα συγγραφέα, υπήρχε απλώς η υπογραφή «By a Lady». Στο επόμενο δημοσιευμένο μυθιστόρημά της, το «Περηφάνια και Προκατάληψη», υπήρχε η αναφορά «Από τον συγγραφέα της “Λογικής και Ευαισθησίας”». Η Jane ήταν τότε 21, στην ίδια ηλικία με την ηρωίδα της ιστορίας της, την Ελίζαμπεθ Μπένετ.
Ο ανιψιός της Edward Austen-Leigh έγραψε κάποτε πόσο εντυπωσιασμένος ήταν από την ευπρέπειά της να κρύβει πάντα τη δουλειά της. Εξίσου, βέβαια, τον εντυπωσίαζε το γεγονός ότι έγραφε τα έργα της με σκοπό τη δημοσίευσή τους, καθώς οι γυναίκες μυθιστοριογράφοι εξακολουθούσαν εκείνη την εποχή να θεωρούνται από αδιάκριτες έως άσεμνες.
Φέτος, η 250ή επέτειος από τη γέννησή της, αντίθετα, συγκεντρώνει στη γενέτειρά της, στην Αγγλία, όλα τα φώτα της δημοσιότητας. Οι εκδηλώσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει, ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό τη γεωγραφική «περιπλάνηση», με τις αλλαγές κατοικίας, της συγγραφέα. Όλες οι περιοχές με τις οποίες συνδέθηκε η ζωή της, από την κομητεία Χαμπσάιρ έως το Μπαθ το Τσότον και το Στήβεντον, διεκδικούν λίγη από τη γοητεία της, διοργανώνοντας εκδηλώσεις προς τιμήν της. Ένα καλαντάρι που ονειρεύεται, κυριολεκτικά, κάθε Janeite – και πιθανολογούμε πως, πράγματι, πολλοί της ταξιαρχίας των θαυμαστών της από όλο τον κόσμο κλείνουν ήδη τα εισιτήριά τους για κάποιες από αυτές τις γιορτές.
Τα ετήσια προσκυνήματα στο Χαμπσάιρ δεν είναι πρωτόγνωρα, απλώς τώρα αποκτούν εορταστικό χαρακτήρα, με τα λογοτεχνικά φεστιβάλ, τους χορούς Regency (εποχή της Αντιβασιλείας στην Αγγλία, που αναφέρεται στην περίοδο 1795-1837), τις ξεναγήσεις και άλλα πολλά.
Μια συναυλία δωματίου, τη Jane Austen’s Words and Music, στις 8 Ιουνίου στο παρεκκλήσι της οικογένειάς της, το πανηγύρι στις 6 Ιουνίου που διοργανώνεται στο χωράφι με την αντλία όπου βρισκόταν κάποτε το πατρικό σπίτι της, οι χοροί στο Άλτον τον Ιούνιο, ο χορός γενεθλίων Yuletide στο Μπαθ τον Δεκέμβριο, το Jane Austen Centre Festival (στις 12-21 Σεπτεμβρίου) επίσης στο Μπαθ −στο οποίο έχει αποδοθεί και ρεκόρ Γκίνες για το μεγαλύτερη συγκέντρωση ανθρώπων με κοστούμια Regency−, η έκθεση «In Training for a Heroine» στο Σαουθάμπτον, και ο κατάλογος συνεχίζεται.
Άραγε, αυτές οι στρατιές των φανατικών αναγνωστών της τροφοδοτούνται και από τις νεότερες γενιές; Διαβάζουν οι νέοι σήμερα τα βιβλία της Jane Austen; Πάντως, κάποιοι εκδοτικοί οίκοι σχεδιάζουν να κάνουν ένα δυνατό rebranding σε ό,τι αφορά τα βιβλία της, ακριβώς για να προσελκύσουν αυτό το κοινό.
Εκσυγχρονισμός ή Παραπλάνηση;
Δεν είναι μόνο τα βιβλία της Jane Austen που προβληματίζουν ως προς την τύχη τους στις νέες γενιές, αλλά συνολικά η κλασική λογοτεχνία. Άραγε, θα είναι η πιο επιθετική διαφήμιση, οι αλλαγές στα σχολικά προγράμματα, τα εξώφυλλα με χαρακτήρες που παραπέμπουν σε καρτούν ή κινηματογραφικούς ήρωες που θα τη δελεάσουν;
Ο εκδοτικός οίκος Penguin Random House (PRH), πάντως, αποφάσισε στις παιδικές της εκδόσεις Puffin να απευθυνθεί στους νεότερους αναγνώστες σχεδιάζοντας καρτουνίστικες απεικονίσεις των χαρακτήρων στα εξώφυλλα της Austen και με περιγραφές προώθησής όπως εκείνες στα σύγχρονα ρομαντικά μυθιστορήματα, εξαιρετικά δημοφιλή στο TikTok μεταξύ εφήβων και νέων.
Καθένα από τα έξι βιβλία της Austen στη σειρά «First Impressions», που θα κυκλοφορήσει αυτό τον μήνα, θα προλογίζεται από έναν δημοφιλή συγγραφέα ρομαντικών μυθιστορημάτων − η συγγραφέας του «Boyfriend Material» Alexis Hall, η οποία έχει γράψει τον πρόλογο για την «Πειθώ», περιγράφει την Αν Έλιοτ και τον Φρέντερικ Ουέντγουορθ ως «legit freaking αδελφές ψυχές», ενώ η συγγραφέας της σειράς «Maple Hills» Hannah Grace λέει για την Έλινορ του «Λογική και Ευαισθησία»: «Βάζω στοίχημα ότι αγαπημένο της τραγούδι από την Taylor Swift είναι το “This Is Me Trying”».
Όπως ήταν αναμενόμενο, η «τικτοποίηση» της Austen σήκωσε και πολλές αντιδράσεις. Ο υποψήφιος για Booker συγγραφέας Brandon Taylor, ενώ παραδέχτηκε ότι η ιδέα θα μπορούσε να λειτουργήσει θεωρητικά, έγραψε για το εξώφυλλο του «Μάνσφιλντ Παρκ» στο X: «Μετέτρεψαν τη Φάνι Πράις σε Ταργκάριεν», την ηρωίδα από το Game of Thrones.
Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται ο εκσυγχρονισμός των κλασικών βιβλίων − άσχετα αν για πολλούς αυτό δεν ονομάζεται ακριβώς εκσυγχρονισμός. Το 2020, η αμερικανική Barnes & Noble δέχτηκε αντιδράσεις −και τελικά ανέστειλε− μια σειρά κλασικών βιβλίων με φυλετικά αλλαγμένους χαρακτήρες στα εξώφυλλα, ενώ έχουν γυριστεί μια σειρά από «πιπεράτες» κινηματογραφικές διασκευές των βιβλίων της Austen, όπως το «Persuasion» της Dakota Johnson το 2022 και το «Emma» της Άνια Τέιλορ-Τζόι το 2020.
Ωστόσο, ο προβληματισμός κατά πόσο τα νέα αυτά εξώφυλλα πλαισιώνουν τα μυθιστορήματα αυτά με εντελώς λάθος τρόπο, ότι στην ουσία παραπλανούν τους αναγνώστες, είναι μεγάλη. Τα βιβλία της Austen επιφυλάσσουν μια τελείως διαφορετική εμπειρία ανάγνωσης απ’ ό,τι, για παράδειγμα, το «Bridgerton».
Ένα «Χατίρι» Λίγο… Απελπιστικό
Η συγγραφέας Jess White λέει πως μπορεί να καταλάβει την επιθυμία της Penguin να προσεγγίσει το κοινό που δεν διαβάζει κλασικά βιβλία με αυτές τις νέες εκδόσεις (οι οποίες, κατά τη γνώμη της, «είναι στην πραγματικότητα απαίσιες»), αλλά πιστεύει ότι «το να κάνεις “χατίρι” στους αναγνώστες των σύγχρονων ρομαντικών βιβλίων είναι λίγο απελπιστικό», «ειδικά επειδή υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε αυτού του είδους τα κείμενα και την Austen». Άλλωστε, όπως λέει, δεν είναι σίγουρη ότι «τα μυθιστορήματά της χρειάζονται ώθηση στις πωλήσεις, καθώς εξακολουθούν να έχουν στρατιές αναγνωστών».
Υπάρχει πάντα, βέβαια, και η αντίθετη άποψη που λέει πως κανένα εξώφυλλο δεν μπορεί να αλλάξει τη φωνή της Austen, ίσα ίσα που θα προσελκύσουν ένα νέο κοινό και αυτό, αν μη τι άλλο, θεωρούν πως είναι καλοδεχούμενο.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
10 Ερωτήσεις Αναζητούν Συγγραφέα | Ισμήνη Καρυωτάκη
