Σάββατο πρωί. Το ρολόι δείχνει 7:30 ακριβώς. Έχω ήδη φτιάξει τον διπλό ελληνικό καφέ και κάθομαι αναπαυτικά στην καρέκλα του γραφείου μου. Ήθελα εδώ και καιρό να γράψω για το ζήτημα της γονεϊκής ηγεσίας. Ανοίγω το τετράδιο και διατρέχω τις σημειώσεις μου. Νιώθω την έμπνευση να με γεμίζει και ανυπομονώ να ξεκινήσω το γράψιμο πριν ξυπνήσει το υπόλοιπο σπίτι.
Ξαφνικά, ακούω βήματα. “Μαμά!”, φωνάζει ο μικρός. Περιμένω λίγα δευτερόλεπτα μέχρι να σιγουρευτώ ότι η παρουσία μου είναι απαραίτητη. “Μαμάαα!”, φωνάζει και πάλι ο μικρός. Τελικά, η παρουσία μου είναι απαραίτητη. Η πόρτα του γραφείου ανοίγει και τα αιτήματα αρχίζουν να πέφτουν βροχή.
“Πότε θα πάμε στο πάρκο; Να έρθει στο σπίτι ο τάδε να παίξουμε; Θέλω τηγανίτες για πρωινό! Είναι Σάββατο πρωί, μπορώ να δω παιδικά;”. Αρχίζουμε τις διαπραγματεύσεις. Συμβιβαζόμαστε με 30 λεπτά παιδικά και quaker με γάλα. Οι βόλτες αργότερα.
Επιστρέφω στην οθόνη του υπολογιστή προσπαθώντας να ξαναπιάσω τη ροή της σκέψης μου. Δεν έχω ακόμα προλάβει να ακουμπήσω τα δάχτυλα στο πληκτρολόγιο, όταν το νέο μέλος της οικογένειας ζητάει την προσοχή μου.
Εδώ, δεν υπάρχει χώρος για διαπραγματεύσεις – τουλάχιστον όχι ακόμα. Σηκώνομαι, παίρνω το νεογέννητο μωρό μου αγκαλιά και αρχίζω να θηλάζω. Αφήνομαι στην τρυφερή στιγμή και η ώρα περνάει. Πίσω στο γραφείο, αφού έχω βεβαιωθεί ότι η μικρή είναι χορτασμένη και ικανοποιημένη.
Μπροστά στη Λευκή Σελίδα
Έχει ήδη πάει σχεδόν 9 το πρωί και η λευκή σελίδα με καλεί. Το ίδιο, όμως και οι απαιτήσεις της καθημερινότητας. “Παίρνω τον μικρό και πάμε στο σούπερ μάρκετ. Έφτιαξα τη λίστα. Θέλεις να την δεις δύο λεπτάκια;”. Διατρέχω τη λίστα. Συζητάμε για το μεσημεριανό και κανονίζουμε το πρόγραμμα του Σαββατοκύριακου.
Επιστρέφω στο κείμενό μου -το ανύπαρκτο ακόμα, υπενθυμίζω- και νιώθω έτοιμη. Τουλάχιστον μέχρι το επόμενο κλάμα.
Πλέον, είμαι αρκετό καιρό στο παιχνίδι της γονεϊκότητας. Μπήκα σ΄αυτό αδαής, δίχως να γνωρίζω τους κανόνες και άρχισα να δημιουργώ τους δικούς μου. Και όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερο θεωρώ ότι η γονεϊκότητα είναι απόλυτα συνυφασμένη με την ηγεσία.
Ως παιδί δεν μπορούσα να καταλάβω πόσο δύσκολη είναι η δουλειά του γονέα. Μεγαλώνοντας θυμάμαι τους δικούς μου γονείς να μου λένε ότι “δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από το να κάνεις παιδιά”. Αλλά, και πάλι, δεν μπορούσα να κατανοήσω την ουσία.
Αποφασίζοντας να κάνω την δική μου οικογένεια, δεν είχα ιδέα -πώς θα μπορούσα άλλωστε;- τι με περιμένει. Μην με παρεξηγήσετε. Τα λόγια μου δεν κρύβουν πικρία, ούτε παράπονο. Αλλά, να… πολύ θα ήθελα να μου είχαν χαρίσει ένα “εγχειρίδιο γονέα” πολύ πριν πάρω την απόφαση να αλλάξω την ζωή μου.
Ηγεσία και Γονεϊκότητα
Πλέον, είμαι αρκετό καιρό στο παιχνίδι της γονεϊκότητας. Μπήκα σ΄αυτό αδαής, δίχως να γνωρίζω τους κανόνες και άρχισα να δημιουργώ τους δικούς μου. Και όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερο θεωρώ ότι η γονεϊκότητα είναι απόλυτα συνυφασμένη με την ηγεσία.
Στη δουλειά μου, ως Empowerment and Leadership Coach, ασχολούμαι καθημερινά με τις πολυδιάστατες μορφές της ηγεσίας. Αντιπαραβάλλοντας τον κόσμο των επιχειρήσεων με εκείνον της γονεϊκότητας, πιστεύω πλέον ακράδαντα στον γονέα-ηγέτη: τον γονέα που θα επιμεληθεί τον εαυτό του με σκοπό να προσφέρει το καλύτερο στα παιδιά του. Κοινώς, τον θιασώτη της συνειδητής γονεϊκότητας.
Αντλώντας έμπνευση από την επαγγελματική και την προσωπική μου εμπειρία, αλλά και από την δικές μου οικογενειακές περιπέτειες, έχω καταλήξει στις ακόλουθες αρχές που χαρακτηρίζουν τον γονέα-ηγέτη. Δεν θα ισχυριστώ ότι είναι εύκολο να τις ακολουθεί κανείς κατά γράμμα, αλλά σίγουρα αξίζει η προσπάθεια.
Όραμα και Στρατηγική
Η δυσκολότερη, και κατά την άποψή μου σημαντικότερη, απόφαση είναι η διευκρίνιση των αξιών μας ως γονείς. Τι σημαίνει για εμάς γονεϊκότητα; Γιατί αποφασίσαμε να γίνουμε γονείς; Ποιο είναι το όραμά μας; Πώς η γονεϊκότητα μάς διαμορφώνει, σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο;
Απαντώντας σε αυτά τα ερωτήματα, χτίζουμε το υπόβαθρο της γονεϊκότητάς μας πάνω στο οποίο θα βασιστεί η στρατηγική μας, οι επιλογές μας και οι συμπεριφορές μας ως γονείς. Γονεϊκότητα δίχως όραμα και στρατηγική μοιάζει με ακυβέρνητο καράβι: ούτε γνωρίζει που θέλει να πάει, ούτε το πώς θα φτάσει στον προορισμό του.
Συνεργασία
“No man is an island” έγραφε τον 17ο αιώνα ο John Donne και οι στίχοι του μας εμπνέουν μέχρι σήμερα. Η γονεϊκότητα δεν είναι μοναχική διαδικασία. Σε όποια μορφή οικογένειας κι αν ανήκουμε, με σύντροφο ή χωρίς, με ένα ή περισσότερα παιδιά, η συνεργασία είναι απαραίτητη. Και για να επιστρέψω στις ναυτικές παρομοιώσεις, αν οι αξίες είναι το σκαρί, η συνεργασία είναι το πανί.
Το έχουμε ακούσει ξανά και ξανά, αλλά ποτέ δεν είναι αρκετό: η συναισθηματική νοημοσύνη υποστηρίζει τη δημιουργία υγιών σχέσεων.
Η έλλειψή της προμηνύει το λιγότερο στασιμότητα, το χειρότερο παρεξηγήσεις και πιθανή κατάρρευση. Στη δική μου περίπτωση, η συνεργασία με τον σύντροφο και τα παιδιά είναι καθημερινή. Από τα πιο απλά (ψώνια, διασκέδαση κ.ά.) μέχρι τα πιο σύνθετα και ουσιαστικά (γονεϊκό όραμα, συμπεριφορές, διαχείριση κρίσεων κ.ά.).
Συμπερίληψη
Πολλοί γονείς πέφτουν στην πιο γλυκιά παγίδα: την ακαταμάχητη μικροδιαχείριση με όλα τα συνεπακόλουθα που εδραιώνουν συμπεριφορές του στιλ “κάνε-ό,τι-λέω-και-μην-με-αμφισβητείς”. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ένα λειτουργικό μοντέλο γονεϊκής-και όχι μόνο-ηγεσίας.
Αντιθέτως, ο γονέας-ηγέτης αντιλαμβάνεται την αξία της συμπερίληψης, και άρα της διαφορετικότητας (δεν είμαστε όλοι ίδιοι, πώς να το κάνουμε;), και κοιτάει να μην αποκλείει κανένα μέλος της οικογένειας. Πιο συγκεκριμένα, βοηθάει τα μέλη να κατανοήσουν τις αξίες και το όραμα της οικογένειας, να καταλάβουν τη σημασία της συνεργατικότητας, να προτείνουν πώς μπορούν να συνεισφέρουν στην οικογενειακή ευμάρεια και να μη διστάζουν να μιλούν για τις ανάγκες τους.
Με τον τρόπο αυτό χτίζεται σταδιακά η εμπιστοσύνη στον πυρήνα της οικογένειας. Στο πλαίσιο αυτό, ο γονέας-ηγέτης αντιλαμβάνεται ότι η οικογένεια λειτουργεί σαν ομάδα, ενώ σέβεται, ταυτόχρονα, το δικαίωμα αυτοδιάθεσης κάθε μέλους.
Συναισθηματική Νοημοσύνη και Επικοινωνία
Το έχουμε ακούσει ξανά και ξανά, αλλά ποτέ δεν είναι αρκετό: η συναισθηματική νοημοσύνη υποστηρίζει τη δημιουργία υγιών σχέσεων. Όταν αφιερώνουμε χρόνο στο να ακούμε ενεργητικά και με ενσυναίσθηση τους άλλους, τότε συνδεόμαστε πραγματικά μαζί τους. Ακούστε με προσοχή τις ανάγκες των παιδιών σας και θα εκπλαγείτε από το πόσο δημιουργικά θα διαχειριστείτε μαζί τις προκλήσεις που θα προκύψουν.
Δώσε το Καλό Παράδειγμα
Το να είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας, το να τιμούμε τις υποσχέσεις μας, το ό,τι λέμε να ανταποκρίνεται σε ό,τι κάνουμε, είναι μερικές από τις ιδιότητες του γονέα-ηγέτη. Ηγούμαστε μέσω του παραδείγματος που θέτουμε. Η δέσμευση αυτή απαιτεί διαρκή αυτοέλεγχο και επαγρύπνηση, αλλά διδάσκει στα παιδιά πως να είναι υπόλογα από νωρίς και τα βοηθάει να κατανοήσουν τόσο της θέσπιση κανόνων όσο και τον σεβασμό των ορίων – των δικών τους και των άλλων.
Ευελιξία και Ανθεκτικότητα
Τι σημαίνει επιτυχία στο πλαίσιο της γονεϊκότητας; Η πανδημία ανάγκασε πολλούς γονείς να αναδιαμορφώσουν τις προδιαγραφές τους. Στη δική μου οικογένεια κάποιες μέρες ήταν καλύτερες από άλλες.
Μια επιτυχημένη μέρα μπορεί να σήμαινε ότι θα ανταποκρινόμασταν στις επαγγελματικές μας υποχρεώσεις, θα διαχειριζόμασταν αποτελεσματικά τις απαιτήσεις των παιδιών και θα γεμίζαμε τρόφιμα το ψυγείο. Άλλες πάλι φορές, μια επιτυχημένη μέρα μπορεί να σήμαινε απλά ότι θα αποφεύγαμε τις εντάσεις.
Τα στερεότυπα και οι αλλότριες αξίες είναι τόσο βαθιά εμπεδωμένα μέσα μας, που απαιτείται πραγματική ενδοσκόπηση και ειλικρινής εσωτερικός διάλογος για να τα αμφισβητήσουμε και να επιλέξουμε τη δική μας πορεία.
Η ευελιξία και η κατανόηση της αντικειμενικής πραγματικότητας βοηθάει τον γονέα-ηγέτη στο να προσαρμόζει τα standards του με σκοπό όχι να τα μειώσει, αλλά να γίνει πιο ανθεκτικός και να ανταποκρίνεται στο ζητούμενο.
Κάποιες φορές τα παιδιά χρειάζονται παραπάνω χρόνο από ό,τι υπολογίζουμε. Κάποιες φορές είμαστε τόσο εξαντλημένοι που δεν προσβλέπουμε στην τελειότητα. Και δεν θα έπρεπε, άλλωστε. Το να είσαι γονιός σημαίνει να κατανοείς ότι η μόνη σταθερά είναι η αλλαγή.
Απομάθηση και Εκ Νέου Μάθηση
Έχω ήδη γράψει για την τέχνη της απομάθησης και πώς να την κατακτήσουμε. Αν επιλέξουμε τη συνειδητή γονεϊκότητα, είναι εξωφρενικό το πόσο συχνά ερχόμαστε αντιμέτωπες και αντιμέτωποι με τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω μας. Η στιγμή που αντιλαμβανόμαστε ότι, δίχως να το θέλουμε, αναπαράγουμε αβίαστα το μοντέλο των γονιών μας είναι αποκαλυπτική!
Τα στερεότυπα και οι αλλότριες αξίες είναι τόσο βαθιά εμπεδωμένα μέσα μας, που απαιτείται πραγματική ενδοσκόπηση και ειλικρινής εσωτερικός διάλογος για να τα αμφισβητήσουμε και να επιλέξουμε τη δική μας πορεία. Αν είμαστε διαρκώς ανοιχτοί, ως γονείς, στην απομάθηση, τότε μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα και τις προκλήσεις αλλά και τις αποτυχίες και τα λάθη μας.
Δέσμευση
Η κούραση, η απογοήτευση, ακόμα και η απελπισία είναι σταθμοί της γονεϊκής πορείας. Για να μεταμορφώσουμε την υπόσχεση που δίνουμε στον εαυτό μας για το τι γονείς θέλουμε να είμαστε στην πραγματικότητα, χρειαζόμαστε δέσμευση. Δέσμευση στο όραμα και στις αξίες μας.
Αυτογνωσία
Το πιο διασκεδαστικό γνώρισμα της συνειδητής γονεϊκότητας είναι η μοναδική ευκαιρία που μας δίνει στο να γνωρίσουμε πραγματικά τον εαυτό μας. Προσπαθώντας να πετύχουμε την καλύτερη συνταγή για να μεγαλώσουμε ευτυχισμένα παιδιά, εισερχόμαστε σε μια αποκαλυπτική διαδικασία αυτογνωσίας. Μαζί με τα παιδιά μας, εξελισσόμαστε κι εμείς οι γονείς ως άνθρωποι. Και αυτό είναι το καλύτερο δώρο που μπορούμε να λάβουμε.
ΥΓ. Το άρθρο το τελείωσα μετά από αρκετούς θηλασμούς, μια βόλτα στο πάρκο και ένα επιτραπέζιο παιχνίδι!
Διαβάστε ακόμη στην αθηΝΕΑ:
Από τον Pasolini στην Κάρολάϊν: Η Βία ως Εξουσία
Αλήθεια, Ξέρεις να Φτιάχνεις μια Ρεαλιστική Λίστα Υποχρεώσεων;
