«Η ελληνική κοινωνία δείχνει να παγιδεύεται σε αξίες φόβου, πειθαρχίας και ανάγκης για “κανονικότητα”, με τις κυρίαρχες ομάδες να αναπαράγουν συστήματα ανασφάλειας και καχυποψίας. Παρά τις νησίδες ανθρωπισμού και συναίνεσης, η πλειοψηφία παραμένει προσανατολισμένη σε συντηρητικά αντανακλαστικά, με περιορισμένη εμπιστοσύνη στην αλλαγή και τη συμπερίληψη».
Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει ο γενικός διευθυντής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της MRB Hellas Δημήτρης Α. Μαύρος, αναλύοντας τα σχετικά με την Ελλάδα ευρήματα που προκύπτουν από τα προσωρινά αποτελέσματα της φετινής μελέτης World Values Survey (WVS).
Προς επιβεβαίωση των συμπερασμάτων αρκεί να σταθούμε στα στοιχεία για την έμφυλη ισότητα, όχι από εμμονή, αλλά επειδή, παρά τις προσπάθειες, τα βήματα προόδου, τις πολιτικές υποστήριξης, τις κατακτήσεις των γυναικείων κινημάτων, τη συμβολή του #MeToo στο να σπάσει το απόστημα της βίας κατά των γυναικών, οι πατροπαράδοτοι ρόλοι των δύο φύλων, ακόμη, καλά κρατούν.
Μετατοπίσεις και Στασιμότητα
Στη συγκεκριμένη έκθεση σημειώνεται πως παρατηρείται σημαντική μετατόπιση ως προς τον ρόλο της γυναίκας. Προς ενίσχυση του συμπεράσματος, μάλιστα, επισημαίνεται: «Η άποψη ότι μια γυναίκα μπορεί να είναι εξίσου ικανοποιημένη ως νοικοκυρά και ως εργαζόμενη μειώνεται δραστικά: από 62,2% το 2017 σε 43,8% το 2025».
Τα βήματα προόδου μετρούνται, καταγράφονται, αναλύονται επιστημονικά, λειτουργούν ως χρήσιμα εργαλεία για θεσμικές αλλαγές, για κοινωνικές κατακτήσεις. Πώς όμως αντιδρά το θυμικό όταν ίδιο ποσοστό ανδρών και γυναικών πιστεύουν, από τη μια, ότι τα κορίτσια και οι γυναίκες πρέπει να αποφασίζουν οι ίδιες πότε, αν και με ποιον θα παντρευτούν (95%) και ότι η εκπαίδευση για τη σεξουαλικότητα βοηθάει τους νέους να παίρνουν συνειδητές αποφάσεις (84%), αλλά, από την άλλη, το 16% συμφωνεί με την άποψη πως «η πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι πιο σημαντική για ένα αγόρι από ό,τι για ένα κορίτσι»;
Ή στο ότι 1 στους 4 συμφωνεί με την άποψη πως «όταν οι δουλειές είναι λίγες, οι άνδρες προηγούνται» και το 35,8% των ανδρών και το 21% των γυναικών (14,8 μονάδες διαφορά) πιστεύουν πως «ο άνδρας θα πρέπει να γνωρίζει πού είναι η κοπέλα ή η σύζυγός του όλη την ώρα»;
Γιατί είναι ακόμη τόσο δύσκολο να εξαλειφθεί η πρωτοκαθεδρία των ανδρών σε θέματα εργασίας ή εκπαίδευσης, ή να ανατραπεί η αντίληψη πως οι γυναίκες οφείλουν να λογοδοτούν για τις κινήσεις τους;
Αντιφάσεις
Ο αξιακός χάρτης των Ελλήνων για το 2025 δείχνει μια κοινωνία σε κρίσιμη καμπή, που σε κάποια ζητήματα εμφανίζει ευέλικτα αντανακλαστικά και σε άλλα ανυπέρβλητες αγκυλώσεις.
Για παράδειγμα, μόλις 7 χρόνια μετά την προηγούμενη έρευνα η ανοχή των Ελλήνων στην ομοφυλοφιλία αυξήθηκε ευτυχώς (από 27,6% το 2017 σε 51,3% το 2025), η έκτρωση δικαιολογείται σχεδόν από τους διπλάσιους, φτάνοντας ωστόσο μόλις τους μισούς (από 25,7% σε 52,5%), το διαζύγιο είναι αποδεκτό από το 68,5% (έναντι του 57,4% το 2017), ενώ το προγαμιαίο σεξ δεν θεωρείται πια ηθικά επίμαχο από το 76,4% του πληθυσμού (την άποψη αυτή υποστήριζε πριν από 7 χρόνια το 65,9%). Ακόμη, το 87,1% των γυναικών και το 68,3% των ανδρών διαφωνούν ότι οι άνδρες γίνονται καλύτερα στελέχη επιχειρήσεων και το 85% των γυναικών και το 61,7% των ανδρών διαφωνούν ότι οι άνδρες γίνονται καλύτεροι πολιτικοί ηγέτες.
Σύμφωνα με την έκθεση των προσωρινών αποτελεσμάτων πάντως, η Ελλάδα δείχνει σε πλήθος ζητημάτων ένα κοινωνικό σώμα διασπασμένο στα δύο. Από τη μία πλευρά ο φόβος και η πειθαρχία που σχετίζονται με ανάγκες όπως η σταθερότητα, η συμμόρφωση, η τάξη και η ασφάλεια. Από την άλλη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, τη συμμετοχικότητα, την ελευθερία του λόγου και την προσωπική αξιοπρέπεια, που κερδίζουν έδαφος.
* Η World Values Survey (WVS) είναι μια παγκόσμια έρευνα αξιών που διεξάγεται από το 1981 σε δεκάδες χώρες του κόσμου, με σκοπό να παρακολουθεί τη διαχρονική εξέλιξη των αξιών και των πεποιθήσεων των πολιτών στις σύγχρονες κοινωνίες. Η έρευνα περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο, κοινό ερωτηματολόγιο, που διεξάγεται με αυστηρές, κοινές προδιαγραφές σε «κύματα», περίπου κάθε έξι χρόνια. Η Ελλάδα συμμετέχει μόλις από το προηγούμενο, έβδομο κύμα. Τώρα βρισκόμαστε στο Wave 8.
* H διαΝΕΟσις, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), οργανώνουν και υποστηρίζουν για δεύτερη φορά τη συμμετοχή της χώρας μας στη WVS.
* Οι άξονες του αξιακού χάρτη των Ελλήνων (και) το 2025 είναι πολλοί. Από την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και τη στόχευση της χώρας για τα επόμενα δέκα χρόνια μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη και το κατά πόσο ικανοποιημένοι είμαστε από τη ζωή μας. Μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα εδώ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
Η Angela Merkel και το Σενάριο του Grexit
