H ιδέα του «Λεξικού» γεννήθηκε μαζί με το μηνιαίο newsletter της αθηΝΕΑς για την έμφυλη ισότητα, το Νο Man’s Land. Και εμπλουτίζεται με λέξεις που ανακύπτουν από τους προβληματισμούς μας στο «εργαστήρι» αυτό.
Zήλια: Από τη Λέξη Ζήλος
«Ζήλος», η δυνατή επιθυμία, το πάθος. Ίσως κρύβει μέσα της το ρήμα «ζέω», που θα πει βράζω. Βράζω σε καζάνι που έχω πέσει μέσα από μικρή, συμπαγές, βαθύ, σκοτεινό, με αναλογίες ακριβείς, κληρονομιά στους αιώνες η τέχνη του από πατέρα σε γιο.
Ίσως ήταν τεχνούργημα του Ήφαιστου, όπως εκείνος ο θρόνος που έστειλε πεσκέσι στη μάνα του, τη ζηλιάρα Ήρα, για να την εκδικηθεί που κάποτε τον είχε τόσο περιφρονήσει.
Μα και κείνος ζηλιάρης δεν ήτανε; Εκείνος δεν ήτανε που έκλεισε τη γυναίκα του, την Αφροδίτη, μαζί με τον Άρη σε δίχτυ λεπτό για να τους περιφέρει μπροστά από όλους τους θεούς;
Η ζήλια γεννήθηκε στο πρώτο σπέρμα του κόσμου τούτου και έκτοτε, άλλοτε σαν μικρό ζιζάνιο κι άλλοτε σαν σαρκοφάγο ζώο, ριζώνει στα σωθικά του.
Καλά κρυμμένη, παραμονεύει, μας ξεγελά, μεταμφιέζεται, γιγαντώνεται στην έλλειψη φωτός, σαν κάρβουνο που σιγοκαίει, δικάζει, ξεσπά και αδικεί, καταστρέφει.
Πώς να τα βάλεις με το θεριό; «Εκ φύσεως φθονερός» ο άνθρωπος λέγαν οι αρχαίοι. Το ίδιο φθονεροί και οι θεοί τους.
Αν και κανείς δεν έμαθε ποτέ αν ζήλευε ο Άρης τον εχθρό που υπερτερούσε στη μάχη. Κανείς δεν ιστόρησε αν ζήλευε ο Απόλλωνας τη μουσική των πουλιών. Όλοι θυμούνται, όλοι διηγούνται, όλοι γνωρίζουν τη ζήλια της Ήρας, την τόσο δυνατή, την ικανή να αλλάξει τη μοίρα των ανθρώπων.
Όλοι ξέρουν και για κείνη τη Μέγαιρα, που είχε αδερφές την Αληκτώ και την Τισιφόνη – τριάδα φοβερή οι Ερινύες. Εκείνη από τις τρεις που τιμωρούσε τη συζυγική απιστία και στο πρόσωπό της οι άνθρωποι ξόρκιζαν τη ζήλια και τον φθόνο. Ακόμη ζει ανάμεσά μας, στον τόπο μας και αλλού, ως mégère στη Γαλλία, ως megera στην Ιταλία.
Kαι για την Ινβίντια μπορεί να έχουν ακούσει, φρόντισε ο Οβίδιος γι’ αυτό, την προσωποποίηση του φθόνου και της ζήλιας των Ρωμαίων. Με πρόσωπο αρρωστημένα χλομό, με δόντια σάπια, με γλώσσα που έσταζε δηλητήριο, ζούσε καταβροχθίζοντας τους άλλους αλλά και τον ίδιο της τον εαυτό, ήταν η ίδια το ίδιο της το μαρτύριο.
Αλλά μήπως και τη Μήδεια δεν θα θυμούνται; Εκείνη την ξένη που σκότωσε τα παιδιά της για χάρη του Ιάσονα, ταπεινωμένη και τυφλωμένη από ζήλια για τη μεγάλη προδοσία του;
Ίσως, ακόμα, να έχουν ακούσει και για τον Λεβάθιαν των χριστιανών, τον δαίμονα του φθόνου, τέρας και κείνο θηλυκό της υδάτινης αβύσσου.
Ήρα, Μέγαιρα, Μήδεια, Ινβίντια, Λεβιάθαν λένε ακόμα τη ζήλια με τρόπο πειστικό. Την ντύνουν με φουστάνια, την περιφέρουν στα παζάρια, τη χλευάζουν, ψάχνουν να βρουν τη φύτρα της στο γυναικείο σώμα.
«Εκ φύσεως φθονερός» ο άνθρωπος λέγαν οι αρχαίοι. Εκ φύσεως ζηλιάρα, λένε οι τωρινοί. Ποια φύση άραγε την ορίζει σε αυτόν τον άνισο κόσμο; Άνισο και το μέτρο του, μια φυλακή οι άδικοι αριθμοί.
Ήρα, Μέγαιρα, Μήδεια, Ινβίντια, Λεβιάθαν λένε ακόμα τη ζήλια. Ασύμμετρη γεωμετρία τη λέμε εμείς.
• Το Γλωσσάρι της Έμφυλης Ισότητας συνεχίζεται με περισσότερες λέξεις εδώ.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ:
