Περπατάς σε μια γραφική πόλη με καλοδιατηρημένα μεσαιωνικά κτίρια και όμορφα σπίτια. Ισόγεια, χωρίς κάγκελα στα παράθυρα, με λάμπες στο εσωτερικό περβάζι. Οι κουρτίνες ανοιχτές κι οι άνθρωποι μέσα ζουν τη ζωή τους – μαγειρεύουν, βλέπουν τηλεόραση. Όλα φαίνονται. Κι όλα φαίνονται καλά.
Ξαφνικά, μια σκηνή εγκλήματος σου έρχεται στο μυαλό. Θυμάσαι γιατί είσαι εδώ. Ήρθες για να λύσεις μυστήρια, να ακολουθήσεις χνάρια δολοφόνων, να ψάξεις για εξαφανισμένους. Στο Ίσταντ ήρθες για να περπατήσεις στα χνάρια του Κουρτ Βαλάντερ.
Δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς και τη μεγάλη δημοφιλία που αποκτούν, σε διεθνή κλίμακα, οι ήρωες και κατ’ επέκταση οι προορισμοί που μεταφέρονται στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη.
Ο Κουρτ Βαλάντερ είναι ντετέκτιβ, ήρωας των βιβλίων του συγγραφέα Henning Mankell. Πρόκειται για ένα χαρακτήρα που έχει αγαπηθεί από εκατομμύρια αναγνώστες παγκοσμίως, αφού τα 11 βιβλία του Mankell έχουν μεταφραστεί σε 44 γλώσσες, ενώ έχουν γυριστεί ισάριθμες ταινίες.
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν συχνά σοβαρά εγκλήματα στο Ίσταντ. Αλλά υπάρχει ένα από τα καλύτερα τουριστικά γραφεία που θα δεις. Ευγενικοί υπάλληλοι, θα σου προτείνουν κάποια από τις οργανωμένες ξεναγήσεις ή θα σου δείξουν στο χάρτη μέρη για να επισκεφτείς, όπως το σπίτι του Κουρτ Βαλάντερ στην Mariagatan 10, το αγαπημένο του καφέ, το Fridolf’s Konditori και το αστυνομικό τμήμα. Μέρη που αναφέρονται στα βιβλία ή εμφανίζονται στις ταινίες.
Οι τουριστικές διαδρομές ακολουθούν τις διαδρομές των ηρώων, φέρνοντας τους επισκέπτες πιο κοντά στο έργο, στον συγγραφέα, καθώς και στον τόπο που έχει αποτελέσει έμπνευση και σκηνικό.
Το Ίσταντ δεν είναι όμως η μόνη πόλη της Σουηδίας που αξιοποιεί και υποστηρίζει τον λεγόμενο Λογοτεχνικό Τουρισμό.
Στη Στοκχόλμη προσφέρονται αντίστοιχες διαδρομές, βασισμένες στα δημοφιλή βιβλία του Stieg Larsson. Μπορεί κανείς να περιπλανηθεί στο νησάκι του Södermalm, να περάσει από το σπίτι του Μίκαελ Μπλούμκβιστ στην οδο Bellmansgatan 1, από το μπαρ Kvarnen όπου συχνάζουν οι ήρωες και, φυσικά, το σπίτι της Λίσμπεθ Σαλάντερ στην οδό Fiskargatan 9. Στο Δημοτικό Μουσείο υπάρχει έκθεση-αφιέρωμα στην τριλογία Millenium.
Στο μικρό ψαροχώρι Φιελµπάκα, στη δυτική Σουηδία, περιηγήσεις ακολουθούν τα χνάρια της σειράς αστυνοµικών µυθιστορηµάτων της Camilla Lackberg, τα οποία έχουν ξεπεράσει τα 26 εκατοµµύρια αντίτυπα σε πάνω από 60 χώρες. Οι επισκέπτες περιδιαβαίνουν το γραφικό χωριό, στο οποίο εκτυλίσσονται ιστορίες εγκλήματος, γνωρίζουν τους χαρακτήρες των βιβλίων και μαθαίνουν για την ιστορία του τόπου.
Τι παρακινεί όμως κάποιον να ταξιδέψει σε ένα ψαροχώρι 859 κατοίκων, που δεν έχει ήλιο και ζέστη; Γιατί αποκτά τόση σημασία ο τόπος του έργου;
Οι Σουηδοί συγγραφείς είναι εξαιρετικά καλοί στο να περιγράφουν τον περιβάλλοντα χώρο. Επίσης, η αστυνομική λογοτεχνία, ως είδος, κάνει συχνά χρήση πραγματικών χώρων, μέσα στους οποίους εξελίσσονται φανταστικές ιστορίες. Στα αστυνομικά μυθιστορήματα, η περιγραφή των τόπων παίζει, επιπλέον, έναν ιδιαίτερο ρόλο, όπου ο αναγνώστης εκπαιδεύεται στο να βάζει νοητικά σημάδια στο χώρο.
Φυσικά, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς και τη μεγάλη δημοφιλία που αποκτούν, σε διεθνή κλίμακα, οι ήρωες και κατ’ επέκταση οι προορισμοί που μεταφέρονται στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη. Τέλος, οι τοπικές αρχές αξιοποιούν υποδομές και δραστηριότητες που εξυπηρετούν και εμπνέουν τον επισκέπτη, συμβάλλοντας στη δημιουργία μιας ενιαίας εμπειρίας.
Η Σουηδία, λοιπόν, εξάγει αστυνομική λογοτεχνία και εισάγει λογοτεχνικό τουρισμό. Οι τουριστικές διαδρομές ακολουθούν τις διαδρομές των ηρώων, φέρνοντας τους επισκέπτες πιο κοντά στο έργο, στον συγγραφέα καθώς και στον τόπο που έχει αποτελέσει έμπνευση και σκηνικό.
Μια τέτοια προσέγγιση στον τουρισμό και στη λογοτεχνία φαίνεται πως μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη, τόσο για την ανάδειξη προορισμών, όσο και λογοτεχνικών έργων.
Τώρα, που η πανδημία φαίνεται πως θα περιορίσει τα φυσικά ταξίδια για λίγο καιρό ακόμα, οι αναγνώστες ανά τον κόσμο, μπορούν να ταξιδεύουν μέσα από τα βιβλία, μέχρι να έχουν την δυνατότητα να ταξιδέψουν με αφορμή αυτά.
