«Μέχρι να έρθετε εγώ θα ’χω φύγει», είπε ο φίλος μου, ο οποίος, έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια στη Φλόριντα, σκέφτεται να επιστρέψει στην Ευρώπη. Λίγο η πανδημία, λίγο οι προσωπικές υποχρεώσεις, λίγο το ότι είχα πάει πρόσφατα στην Αμερική, όλο το ανέβαλα.
Ήταν ένα ταξίδι που έπρεπε να είχα κάνει εδώ και καιρό, στο οποίο θα έβλεπα έναν άλλο κόσμο, μια άλλη ζωή από αυτή που είχα συνηθίσει. Μέχρι που τελικά ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι τελικά τις προτεραιότητες τις βάζουμε εμείς στη ζωή μας, και το να πετάξω στην άλλη άκρη του Ατλαντικού έγινε μία από αυτές.
Για τους περισσότερους, το Μαϊάμι είναι συνδεδεμένο με αστυνομικές σειρές, ουρανοξύστες και ναυαγοσώστες. Φτάνοντας όμως με το αεροπλάνο βλέπεις μια τεράστια ελώδη έκταση, που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό γης της πολιτείας της Φλόριντα.
Η Κυρίαρχη Φύση
Σε αυτό το προστατευόμενο οικοσύστημα των Everglades υπάρχουν φυτά και ζώα που βρίσκει κανείς μόνο σε τροπικά μέρη. Οι αλιγάτορες είναι ένα από αυτά, και μαθαίνω ότι, σε αντίθεση με τους αιμοβόρους κροκόδειλους, είναι μικρότεροι σε μέγεθος, προτιμάνε μικρά ζώα, όπως οι χελώνες, και υπάρχουν μόνο σε δύο μέρη του πλανήτη: στην Αμερική και στην Κίνα.
Ανεβαίνοντας στο ειδικό όχημα, ο οδηγός μας λέει ότι δεν είμαστε στην Ντίσνεϊλαντ και ότι οι αλιγάτορες από τους οποίους περνάμε σε απόσταση εκατοστών είναι αληθινοί και ελεύθεροι στη φύση. Με απότομες στροφές και σπινιές μέσα στα νερά (μια ξεχωριστή εμπειρία από μόνη της) καταλήγουμε στο κέντρο μιας έκτασης χιλιομέτρων που έχει μόνο θάμνους και νερά, μακριά από οτιδήποτε θυμίζει πολιτισμό –το κινητό δεν είχε σήμα–, θυμίζοντάς μου ότι ακόμα και λίγο έξω από μια αμερικανική μεγαλούπολη η φύση κυριαρχεί.
Στη Μικρή Αβάνα
Περπατώντας στη μικρή Αβάνα, όπως ονομάζεται μια όμορφη και ιστορική γειτονιά κοντά στο κέντρο, βλέπεις μιαν άλλη εικόνα. Με την άνοδο του Fidel Castro στη γείτονα χώρα, πολλοί Κουβανοί αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και να χτίσουν εδώ το μέλλον τους. Αυτό δεν έγινε αναίμακτα, όπως με πληροφορεί το μνημείο αυτών που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας στο πλευρό των Αμερικανών ενάντια στην πατρίδα που τους πλήγωσε. Οι δρόμοι θυμίζουν Λατινική Αμερική, με πολύχρωμα εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης, έθνικ μπακάλικα, κομμωτήρια και εκκλησίες με τον Χριστό στην πρόσοψή τους. Ένα από τα εστιατόρια που αξίζουν, με πολύ καλή ποιότητα κρεάτων, είναι το El Toro Loco – έχοντας ένα σκορ 4,9 στο google maps σε σύνολο 9.000 κριτικών.
Σε ένα πεζοδρόμιο έχουν χαραχτεί τα αστέρια των Λατίνων σταρ, όπως η Thalia ή ο Julio Iglesias. Η κύρια γλώσσα της περιοχής είναι τα ισπανικά, όσοι μιλάνε αγγλικά αντιμετωπίζονται ως τουρίστες. Το περπάτημα κάτω από τον καυτό ήλιο του μεσημεριού είναι αφόρητο, ενώ τα περισσότερα δείγματα ζωής κινούνται με αυτοκίνητα και το ερκοντίσιον στο μάξιμουμ. Τα σπίτια είναι κυρίως προκάτ ή προχειροφτιαγμένα ισόγεια, με κότες και κοκόρια να βολτάρουν απρόσκοπτα στις αυλές. Οι στάσεις των λεωφορείων διαφημίζουν δικηγόρους για θέματα υπηκοότητας, ενώ πάνω στα ίδια τα λεωφορεία υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας για μόνες εγκυμονούσες γυναίκες, χαρακτηριστικό της δημογραφικής γεωγραφίας της περιοχής.
Η Γειτονιά με τα Γκραφίτι
Και όσο κι αν λόγω κλίματος οι περισσότερες γωνιές της πόλης ζωντανεύουν το βράδυ, δεν ισχύει το ίδιο για την περιοχή που βρίσκονται τα Wynwood Walls. Μια αρκετά διαφορετική γειτονιά, με κύριο αξιοθέατο τοίχους διακοσμημένους με καλλιτεχνικά γκραφίτι, σε έναν χώρο τέχνης που αντανακλά την τοπική κουλτούρα. Παρά την πληθώρα καφέ και εστιατορίων στην περιοχή –ανάμεσά τους ξεχωρίζει το Coyo Taco για αυθεντικό μεξικάνικο φαγητό–, τα διάφορα κλαμπ αμφιβόλου ποιότητας, τα περίεργα βλέμματα και η γενικότερη εικόνα ερημιάς στα όρια των δρόμων κάνουν την περιοχή να παραμένει από τις κακόφημες για νυχτερινές βόλτες.
Στο Κέντρο της Πόλης
Σε αντίθεση με την Ευρώπη, οι αμερικανικές πόλεις (με εξαίρεση τη Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο) δεν φημίζονται για το φιλόξενο, πεζοδρομημένο κέντρο τους και την καλή δημόσια συγκοινωνία. Αντίθετα, τα πεζοδρόμια είναι ελάχιστα, τα σημεία εξόδου (καφέ, εστιατόρια, εμπορικά μαγαζιά) σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους ή μέσα σε malls, οι γειτονιές με ζωή μικρές, ενώ τα μέσα μαζικής μεταφοράς έχουν υπερβολικά άτακτα και αραιά ωράρια, εξυπηρετώντας κυρίως χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Το αυτοκίνητο είναι βασιλιάς – άλλωστε, πέρα από εργαλείo, αποτελεί δείγμα κύρους και ισχύος, περισσότερο ίσως από οτιδήποτε άλλο.
Κι όμως, η εικόνα στο «κέντρο» –μια έκταση μερικών τετραγώνων, γνωστή και ως Brickell– είναι αρκετά διαφορετική, με ουρανοξύστες, λαμποργκίνι που μαρσάρουν μπροστά από τα λιγοστά –αλλά πανάκριβα– εστιατόρια και μπαρ, και κόσμο σε βραδινή έξοδο με μότο dress-to-impress. Επιλέγουμε το ιταλικού τύπου εστιατόριο DC Pie Co, το οποίο έχει λογικές τιμές – όπως πάντα στην Αμερική, η αρχική τιμή είναι χαμηλή, αλλά με την προσθήκη των τοπικών φόρων (που δεν αναγράφονται στον κατάλογο) και το σχεδόν υποχρεωτικό φιλοδώρημα της τάξης του 20+% στο τέλος πληρώνεις περίπου 50% πάνω από την αρχική τιμή.
Ένα Κομμάτι Γης Κάτω από τον Ήλιο
Πολλοί προσβλέπουν στην αγορά ενός ακινήτου στην ηλιόλουστη –όπως αναγράφεται και στις πινακίδες κυκλοφορίας– πολιτεία, ώστε να απολαμβάνουν το τροπικό κλίμα. Αυτό ξεκίνησε κυρίως με συνταξιούχους τα πρώτα χρόνια, οδηγώντας τις τιμές στα ύψη, και επεκτάθηκε σε όσους είχαν την οικονομική δυνατότητα, μεταφέροντας τις ανισότητες και τις αντιθέσεις μιας χώρας, τα όρια των οποίων εκτείνονται σε μια ήπειρο, στα όρια μιας πόλης. Μετά την τεράστια ανάπτυξη στα τέλη της δεκαετίας του ’80, το Μαϊάμι είναι στο Top 5 των αμερικανικών πόλεων με τους περισσότερους ουρανοξύστες. Παρ’ όλα αυτά, σε κάποιες κρυφές γωνιές του κέντρου, κάποιοι κόκορες εμφανίζονται ανέμελοι, περπατώντας δίπλα σε αυτόματα ρομπότ ντελίβερι της uber, ζώντας τον δικό τους μύθο.
Λίγο πιο έξω, ανάμεσα στην πόλη και την παραλία, έχουν φτιαχτεί τεχνητά νησιά με αποκλειστική πρόσβαση μέσω θαλάσσης για όσους έχουν τη βίλα τους εκεί – Jennifer Lopez, Ricky Martín, Rihanna, Shakira, Justin Bieber. Κοιτάζοντας προς το σπίτι του Julio Iglesias από τη θάλασσα, βλέπουμε να έχει κόσμο, ενώ μου δείχνουν δίπλα του και το σπίτι που έχει φτιάξει για τον γιο του, Enrique, ώστε να είναι κοντά, πρακτική που φέρνει στο μυαλό μου κάτι πολύ γνώριμο… Πιο πέρα, μια μεγάλη έπαυλη ανήκε κάποτε στον θρύλο του NBA Shaquille O’Neal, θυμίζοντάς μου ότι έχει περάσει κάποτε από δω, κι ότι ακόμα και σε μια πολιτεία χαρακτηριστικό της οποίας είναι ο καλός καιρός και η διασκέδαση το μπάσκετ παραμένει σημαντικό σπορ. Άλλωστε, το γήπεδο των Miami Heat –ένας τίτλος που περιγράφει μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά το τοπικό κλίμα– βρίσκεται σε κεντρική θέση στην πόλη, με θέα –τι άλλο;– τη θάλασσα.
Στην Παραλία
Σχεδόν αποκομμένη από την πόλη, η Νότια Παραλία αποτελεί μια ξεχωριστή πόλη, τόσο μεταφορικά όσο και διοικητικά. Ένα μακρύ νησί με αμμώδη ακτή, γαλάζια κύματα της Καραϊβικής και ένα συνονθύλευμα κόσμου που κάνει ηλιοθεραπεία ή πλατσουρίζει όλο τον χρόνο, εκτός από τις βροχερές μέρες. Οι ναυαγοσώστες με τα εμβληματικά σπιτάκια τους κρίνονται απαραίτητοι, καθώς δεν αποκλείεται η εμφάνιση καρχαρία ή, πιο συχνά, μεγάλων σαλαχιών, όπως αυτό που είδα να περνάει δίπλα μου. Ο ήλιος καυτός, τα νερά καταγάλανα, ο κόσμος πολύς.
Αντίθετα με άλλα μέρη, ένα τροπικό και ακριβό μέρος όπως το Μαϊάμι προσελκύει κόσμο όλο τον χρόνο, ενώ δεν είναι λίγοι οι ντόπιοι (πλούσιοι ή φτωχοί) που μένουν εκεί. Οι ξαπλώστρες είναι παραδόξως σε τιμές χαμηλότερες από ό,τι σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ενώ σε ολόκληρη την πολιτεία υπάρχει μόνο ένα μπαρ πάνω στην ακτογραμμή που επιτρέπεται να σερβίρει αλκοόλ.
Στο βάθος βλέπω το Icon of the Seas, το μεγαλύτερο κρουαζιερόπλοιο στον κόσμο, που ξεπροβοδίστηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2024 από τον Lionel Messi, να αποχαιρετά το λιμάνι. Προσπερνώντας το κυριλάτο ελληνικό εστιατόριο στο οποίο γιόρτασε τα τελευταία της γενέθλια η δική μας Καλομοίρα –μόνιμος κάτοικος της πόλης–, φτάνουμε στην Ocean Drive. Είναι ένας από τους πιο γνωστούς παραλιακούς δρόμους παγκοσμίως, με εστιατόρια και μπαρ σε όλο το μήκος των 2 χιλιομέτρων, χαρακτηριστικά για τα νέον φώτα τους.
Σε αυτό τον δρόμο υπάρχει μόνο ένα σπίτι, η κατοικία του Gianni Versace, στα σκαλιά της οποίας ο γνωστός σχεδιαστής δολοφονήθηκε το 1995. Η υπόθεση εξιστορείται αρκετά πειστικά στο «American Crime Story» (με πρωταγωνιστές τον Ricky Martín και την Penélope Cruz), τα γυρίσματα του οποίου έγιναν σε αυτήν ακριβώς τη βίλα. Σήμερα είναι μπουτίκ ξενοδοχείο και εστιατόριο.
Πέρα από τους συνήθεις υπόπτους της περιοχής, κατά τη διάρκεια του spring break –του ανοιξιάτικου διαλείμματος πολλών κολεγίων και πανεπιστημίων από όλη τη χώρα– η νότια παραλία του Μαϊάμι γίνεται το επίκεντρο της Αμερικής, με ήλιο, θάλασσα, διασκέδαση, ποτά, και δυστυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις, παράνομες δραστηριότητες.
Η Ocean Drive πλημμυρίζει με νεαρό κόσμο όλων των ηλικιών, φύλων και φυλών, ντυμένο χωρίς αναστολές, νιώθοντας ελευθερία, νιώθοντας ο εαυτός τους έστω για μερικά βράδια. Ωστόσο, σε μια προσπάθεια πάταξης της βίας, των όπλων και των ναρκωτικών, η τοπική περιφέρεια έχει επιβάλει τα τελευταία δύο χρόνια απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τα μεσάνυχτα, οδηγώντας σε μια σουρεαλιστική εικόνα που θυμίζει εποχές κορωνοϊού. Ήδη από τη δύση του ηλίου τα περιπολικά είναι παραταγμένα σε όλο το μήκος του δρόμου απέναντι από τα μπαρ, έτοιμα να επέμβουν, σημάδι μιας εδώ και χρόνια χαμένης αθωότητας.
Στη Γειτονιά των Πανεπιστημίων
Κάνοντας μια βόλτα στην άλλη πλευρά του νομίσματος, σε ένα από τα πανεπιστήμια της περιοχής, οι εικόνες μου θυμίζουν ξενοδοχειακό resort. Μεγάλα επιβλητικά αλλά κομψά κτίρια, εστιατόρια, μίνι μάρκετ, κήποι και πάρκα, κόσμος να κάθεται σε διάφορα κινούμενα παγκάκια με το λάπτοπ, και μια απέραντη έκταση που δίκαια μπορεί να χαρακτηριστεί πανεπιστημιούπολη. Όλα αυτά βέβαια δικαιολογούνται από τα υπέρογκα δίδακτρα, περίπου 60 χιλιάδες δολάρια ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι, για να φοιτήσει κάποιος εκεί, πρέπει είτε να πάρει υποτροφία, είτε να χρηματοδοτηθεί από εύπορους γονείς, είτε να χρεωθεί για όλη του τη ζωή.
Στην πραγματικότητα, το να σπουδάσει κάποιος στην Αμερική δεν θεωρείται μονόδρομος, με ελάχιστους να διαβαίνουν το κατώφλι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης – σε βαθμό που οικογένειες θα κρεμάσουν γιγαντιαία πόστερ με τα τέκνα που το κατάφεραν στις προσόψεις των σπιτιών τους, όντας υπερήφανες για αυτό το κατόρθωμα. Αντίθετα, το σύνηθες μοτίβο εξέλιξης των ανθρώπων είναι αρκετά στερεοτυπικό, με τις γυναίκες να δημιουργούν οικογένεια στη δεκαετία των 20 τους, έχοντας παντρευτεί τον πρώτο σύντροφο που τους παρέχει μέσω εργασίας (συνήθως χειρωνακτικής) τα προς το ζην. Δυστυχώς, το αποτέλεσμα είναι αρκετά ζευγάρια να βρίσκονται χωρισμένα με παιδιά στη δεκαετία των 30.
Κι όσο κι αν με σοκάρει ή μου φαίνεται συντηρητικό για μια κοινωνία για την οποία είχα άλλη εικόνα, η σημαία στο διπλανό σπίτι με την προτροπή «Ψηφίστε Trump για Πρόεδρο» και το μαγαζί που πουλάει όπλα στο mall της γειτονιάς με κάνει να συνειδητοποιήσω το πού βρίσκομαι: στη χώρα των αντιθέσεων.
Στο Νοτιότερο Σημείο της Ηπειρωτικής Αμερικής
Για όσους έχουν όρεξη για εκδρομή, προτείνονται τα νησιά Keys στο νότιο τμήμα της πολιτείας. Με γέφυρες να τα ενώνουν, η οδήγηση στη διαδρομή των 300 χιλιομέτρων, με εικόνες που εναλλάσσονται ανάμεσα σε αμερικανικά τοπία και γαλάζιου της Καραϊβικής, είναι αρκετά ιδιαίτερη. Στο τέρμα της διαδρομής βρίσκεται το Key West, το πιο γνωστό από τα νησιά. Εκεί είναι και το σημείο μηδέν της διαδρομής «1», η οποία καταλήγει στα σύνορα με τον Καναδά και αποτελεί τη μεγαλύτερη που ενώνει τον Βορρά με τον Νότο.
Ταυτόχρονα αποτελεί το νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής Αμερικής, μόλις 90 ναυτικά μίλια από την Κούβα. Στρατηγικό σημείο για πολλούς λόγους, σήμερα αποτελεί ένα σχετικά τουριστικό νησί, με τα κλασικά ξύλινα σπίτια και τις εκκλησίες να σε ταξιδεύουν στο παρελθόν, σαν αυτό που βλέπαμε σε ταινίες εποχής.
Σε ένα από αυτά τα σπίτια έζησε και ο γνωστός συγγραφέας Ernest Hemingway. Παρ’ όλα αυτά, η επέλαση του χρόνου δεν άφησε το μέρος αλώβητο, όπως έγινε με το ιστορικό σινεμά που μετατράπηκε σε σούπερ μάρκετ. Περπατώντας στις ήσυχες γειτονιές βρίσκουμε το Eaton Street Food Market, ένα λαϊκό και αυθεντικό μικρομάγαζο όπου, αφού διαλέξεις το είδος του φρέσκου ψαριού που θες, σου το ετοιμάζει γεμιστό σε ψωμί. Πιο κάτω, στο τουριστικό κομμάτι του νησιού, βρίσκουμε το ζαχαροπλαστείο που φτιάχνει την πασίγνωστη key lime pie, μια ιδιαίτερου είδους πάστα/τζιζκέικ, με έντονη γεύση lime που συλλέγεται από την περιοχή.
Εκεί κοντά βρίσκεται και το σημείο όπου μαζεύεται όλος ο κόσμος το απόγευμα για να δει το ηλιοβασίλεμα, με φόντο τα τροπικά νησιά, το οποίο –όπως είχε πει κάποτε και ο Alfred Hitchcock και με βρίσκει σύμφωνο– είναι από τα πιο όμορφα στον κόσμο. Το βράδυ, όταν φεύγουν τα πλήθη και εξαφανίζεται ο θόρυβος των αυτοκινήτων, τα παραδοσιακά σπίτια φωτίζονται και τα νυχτολούλουδα σκορπίζουν το άρωμά τους. Η όλη αίσθηση της ζέστης, της ηρεμίας, της γαλήνης και της μυρωδιάς με κάνουν να νιώθω ότι βρίσκομαι σε κάποιο μικρό ελληνικό νησί. Κι όμως, είναι χειμώνας στην Ελλάδα, κι εγώ βρίσκομαι στην άλλη άκρη του κόσμου.
Στο Μαϊάμι της Ανακάλυψης και της Αυτογνωσίας
Το τελευταίο βράδυ του ταξιδιού καθόμαστε στο κεντρικό λιμανάκι της πόλης, με τους ουρανοξύστες γύρω μας και το κύμα να σκάει στα πόδια μας. Οι σερβιτόρες έρχονται κάθε 5 λεπτά ρωτώντας αν θέλουμε ακόμη ένα υπερτιμημένο κοκτέιλ. Τρεις παλιοί φίλοι, που κατοικούν σε διαφορετικές χώρες, σε διαφορετικά σταυροδρόμια της παράλληλης αλλά διαφορετικής τους πορείας, βρισκόμαστε εδώ, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού ένα τροπικό βράδυ του Μαρτίου.
Συζητάμε το παρελθόν και το μέλλον, τόσο το δικό μας όσο και μιας χώρας όπου τα πάντα είναι δυνατά. Βρισκόμαστε σε μια πόλη όπου ζουν τυχεροί άνθρωποι μια και κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα και μαζί τις δυσκολίες της πόλης ή της χώρας τους. Αλλά ταυτόχρονα, πολλοί από αυτούς είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Όσο κι αν τρέχεις, πάντα κάτι παραπάνω θα καταφέρνεις, αλλά και πάντα θα είσαι πίσω από άλλους.
Ήρθα σε αυτό το ταξίδι παρακινούμενος ίσως από νοσταλγία, να βρω φίλους και να θυμηθούμε τα παλιά. Στην πραγματικότητα ανακάλυψα πως οι ζωές μας –όπως και όλου του κόσμου γύρω μας– εξελίσσονται σε ξεχωριστά μονοπάτια, αλλά πως στα μέσα αυτής της διαδρομής μπορούμε να «συναντηθούμε» ξανά έπειτα από τόσα χρόνια. Έστω για λίγο.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Ισλανδία: Ταξίδι στην Ιστορία της Γης
